تراکتور در فصل 98-99 لیگ برتر در جایگاه چهارم جدول ایستاد و قهرمان جام حذفی شد. این تیم فصل جدید را خوب شروع نکرده اما یکی از مدعیان قهرمانی است. تیمی که امروز جشن 50 سالگی گرفت، تیمی که به گفته حسن آذرنیا نهم آذرماه سال 1349 تاسیس شد.
به گزارش طرفداری، هر جلوتر می رویم شاهد ورود نسل های جدیدی به جامعه هواداری فوتبال هستیم، فوتبال همچنان جذاب است و جذاب هم می ماند. پرطرفدار است و پرطرفدار هم می ماند. فوتبال از کجا آمده است؟ مورد استقبال چه افرادی قرار گرفته است؟ چه می شود که کارگران معدن بریتانیایی پس از ساعت ها کار طاقت فرسا اوقات فراغت خود را با یک توپ و دو قالب چوبی یا سنگی به نام دروازه پر می کردند. آن ها چه چیزی را در فوتبال یافته بودند؟ یا اجداد ما چگونه شیفته فوتبال شدند؟
اگر بخواهیم تمام توصیفاتی که از فوتبال به عنوان یک هوادار داریم را در یک جمله خلاصه کنیم باید بگوییم که "فوتبال یک زندگی مجزا را برای ما می سازد" در این ساعت و دقیقه و ثانیه فوتبال پا را فراتر از خطوط ورزشی گذاشته، هم پول می سازد، هم به بزرگترین سرگرمی بسیاری از افراد این دنیای شلوغ و پر سر و صدا شده است و هم باعث ایجاد اتفاقاتی می شود که فقط آن را درک کرده ایم و از توصیفش عاجزیم. با این تفاسیری که از این ورزش محبوب داشتیم، قطعا باید متوجه شده باشیم، استادیوم های فوتبال که محل برگزاری این ورزش هستند از چه اهمیتی برخوردار هستند.
شما در استادیوم فوتبال بدون توجه به جایگاه اجتماعی، توان مالی، تحصیلات و حتی شاید رنگ پوست به همراه افرادی که در زندگی مجزای فوتبالی شما شریک هستند حداقل به مدت 90 دقیقه هم که شده به یک هدف مشترک فکر می کنید. این هدف هر چیزی می تواند باشد، استادیوم های فوتبال محلی برای بیان بدون هراس تفکرات و خواسته ها بوده اند.
این که هواداران تیم راجاکازابلانکا در استادیوم خانگی خود فریاد اعتراض و آزادی خواهی را سر می دهند و این اتفاق در تمام جهان مخابره می شود یا اینکه در 13 مه 1990 درگیری بین هواداران دینامو زاگرب کرواسی و ستاره سرخ بلگراد آغازی بر یکی از بزرگترین جنگ های جهان موسوم به جنگ بالکان می شود. همه و همه اثباتی بر این قضایا است. حالا سوال اصلی این است که آیا جایی به غیر از استادیوم های فوتبال وجود دارد که افراد بتوانند این گونه عقاید خود را آزادانه فریاد بزنند؟
از همان ابتدا هم که به لیگ برتر آمدند مشخص بود مهمان یک فصل و دو فصل سطح اول فوتبال ایران نیستند. 18 خرداد 88 فراز کمالوند انتظار نزدیک به 10 ساله هواداران تراکتور را برای حضور در بالاترین سطح فوتبال ایران را به پایان رساند. در آن روز ها که عمده هواداران فوتبال ایران را استقلالی ها و پرسپولیسی ها تشکیل داده بودند، جامعه هواداری ساکن و کهنه فوتبال ایران نیاز به یک شوک بزرگ داشت. شوکی که بتواند حداقل برای یک بار در سال هم شده استادیوم آزادی را به غیر از بازی های دربی به دو نیمه آبی و قرمز تبدیل کند. شور، تعصب، عشق به آذربایجان، نفرت و فریاد هایی که معتقدند در جواب تبعیض در سطوح مختلف جامعه است. جو عجیبی را به استادیوم سهند می دهد. هواداران تراکتور خون تازه را به رگ های خشک فوتبال ایران تزریق کردند. غول کشی تراکتوری ها از همان فصل اول آغاز شد. تی تی ها دو فصل اول خود را در رتبه های پنجم و هفتم به پایان رساندند و با حضور امیر قلعه نویی روی نیمکت این تیم آسیایی و با تونی قهرمان حذفی شدند.
همه چیز داشت خوب پیش می رفت، تراکتور شیب صعودی خود را طی می کرد و به ایستگاه آخر لیگ چهاردهم رسیدند، تنها یک برد دیگر کافی بود تا هواداران تراکتور بر بام فوتبال ایران بایستند و شعار های خود را به گوش همگان برسانند. تراکتور 57 امتیازی با تساوی 3-3 مقابل نفت تهران، تساوی ای که خودش به آن راضی بود چرا که در استادیوم سهند شایعه شده بود که در بازی همزمان سپاهان هم مقابل سایپا به تساوی 2-2 رسیده است. به زمین آمدند شادی کردند اشک شوق ریختند و منتظر جام قهرمانی بودند که آن را بالای سر ببرند غافل از اینکه این جام در اصفهان اهدا می شود نه تبریز...
جشن قهرمانی جام حذفی
شوک اتفاقات آن فصل، تراکتور را در کما فرو برد. پس از گذراندن چند فصل عادی و متوسط با پنجره های بسته مواجه شدند که آن ها را برای یک فصل به یک تیم نسبتا متوسط تبدیل کرد.
یکی از خوش شانسی های یک هوادار فوتبال این است که مالک تیمش از جنس خود هواداران باشد، دغدغه های آن ها را درک کند و اصطلاحا "هوادار، مالک" باشد و بداند که این هوادار برای چه مقاصدی پا به استادیوم می گذارد و انتظارش از تیمش چیست. محمدرضا زنوزی مطق یکی از 10 سرمایه دار برتر ایران امتیاز باشگاه تراکتور را خرید و مالک جدید قرمزهای تبریز نام گرفت. تبریزی ها حالا می توانستند با مالک جدیدشان بدون مشکلات مالی در بازار نقل و انتقالات حضور یابند تا تیمی در حد و اندازه های قهرمانی را ببندند. شاید ساده ترین نکته ای که باید زنوزی در نظر می گرفت این بود که انتخاب های احساسی را کنار بگذارد و دست به انتخاب های منطقی بزند.
تراکتور؛ فصل 97/98؛ خوب، بد، زشت
اولین حضور زنوزی در بازار نقل و انتقالات بسیار پر سر و صدا بود و با خرید های عجیب و غریبی هم همراه شد، تراکتور به اولین چیزی که نیاز داشت یک سرمربی کاربلد و خوب بود. اما بیایید کمی عمیق تر به موضوع بنگریم. هدف مدیران باشگاه ها از حضور سرمربیان سالخورده خارجی در لیگ برتر چیست؟ سرمربی ای که دور های خود را در تیم های مختلف زده است، عوض کردن تیم دیگر برایش به یک امر عادی تبدیل شده، تمام داشته هایش را عرضه کرده و شاید اصلا دیگر انگیزه سابق را برای سرمربی گری ندارد. به دنبال این تیم عوض کردن ها به خاطر اسمی که دارد قرارداد سنگینی هم با تیم های ما می بندد. آیا بهتر نیست مدیران به فکر میدان دادن به سرمربیان خارجی جوان تر که ایده های تازه را به همراه مقادیر زیادی شور و انگیزه به تیم ها منتقل می کنند. باشند؟
جان توشاک، سرمربی سابق رئال مادرید اولین سرمربی انتخابی زنوزی برای باشگاه تراکتور بود. همین برند سرمربی سابق رئال مادرید شاید صد ها هزار دلار برای تراکتور خرج داشت، اما در کنار این برند معروف باید زنوزی و مشاورانش به این قضیه توجه می کردند که این سرمربی چیزی حدود 70 سال سن دارد و نزدیک به 20 باشگاه در دوران مربیگری خود داشته است. آیا واقعا چنین مربی ای ایده، انرژی و انگیزه کافی را برای تحمل فشار هواداران تراکتور دارد؟
توشاک و زنوزی
نتیجه این انتخاب هم قابل پیش بینی بود، پس از شکست مقابل صنعت نفت آبادان در جام حذفی و درگیری لفظی شدید اشکان دژاگه با این مربی، جان توشاک از سمت خود اخراج شد. در دوره کمتر از 100 روزه حضور این مربی در ایران انتقادات فنی بسیاری از طرف خود باشگاه تراکتور نسبت به عملکرد این مربی وارد شد. حالا بیایید کمی دقیق تر دلایل ناکامی توشاک را بررسی کینم:
اولین نکته ای که توجه ها را جلب می کند این است که تراکتور تا قبل از ورود توشاک به ایران، محسن فروزان، علیرضا نقی زاده، محمد اهل شاخه، محمد طیبی، علی عبدالله زاده و رضا آقابابایی را به خدمت گرفت. یعنی تراکتوری ها تقریبا تمام سهمیه های لیگ برتری را پیش از حضور سرمربی تیم استفاده کردند.
نکته دیگر جذب مسعود شجاعی و اشکان دژاگه بود که سروصدای زیادی را به پا کرد اما آن خرید ها زیر نظر توشاک بود؟
من بازیکنان را به طور کامل نمی شناسم اما می دانم عملکردشان در تیم ملی بسیار خوب بوده است. درباره مصدومیت دژاگه نیز باید بگویم قاعدتا من نمی دانستم این بازیکن در یک سال اخیر مصدوم بوده است.
کافی است نقل قول بالا که از خود جان توشاک است را بخوانید تا متوجه شوید که این مربی با چه اهداف و برنامه هایی به ایران آمده است.
عملکرد 6 هفته ای توشاک در لیگ ایران
| بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
امتیاز |
| 6 |
2 |
3 |
1 |
9 |
حضور محمد تقوی روی نیمکت تراکتور اتفاق جالبی بود، سرمربی جوان و با انگیزه ای که خود را شاگرد ناصر خان حجازی می داند و مدت زیادی را در بریتانیا مشغول به تحصیلات بوده است. شاید این انتخاب را بتوانیم گزینه مناسب تری نسبت به توشاک در نظر بگیریم. ابتدا بیایید نگاهی به عملکرد این مربی بیاندازیم:
عملکرد 9 هفته ای تقوی در لیگ ایران
| بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
امتیاز |
| 9 |
5 |
2 |
2 |
17 |
جورج لیکنز
تراکتور در انتخاب بعدی خود برای نیمکت باز هم یک مربی 69 ساله به نام جرج لیکنز را با قراردادی نسبتا سنگین به ایران آورد و در پایان فصل با از دست رفتن سهمیه آسیایی این تیم، قراردادش با تراکتور فسخ شد. عملکرد لیکنز در ایران قابل دفاع است. او توانست شروع خوبی را با تراکتور داشته باشد و استقلال و سپاهان را شکست بدهد. اما تراکتور با سایر باشگاه ها فرق دارد، هواداران این تیم تحمل شکست را ندارند چرا که این تیم را هویت خود می دانند و با هر باخت این تیم خشمگین می شوند.
عملکرد لیکنز در لیگ ایران
| بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
امتیاز |
| 15 |
7 |
5 |
3 |
26 |
در پایان هم بیایید عملکرد این مربیان را در بازی با تیم های بالای جدولی بررسی کنیم:
عملکرد مربیان تراکتور در فصل 97-98 مقابل مدعیان
| سرمربی |
پرسپولیس (قهرمان) |
سپاهان(نایب قهرمان) |
استقلال (سوم جدول) |
| جان توشاک |
بدون بازی مقابل پرسپولیس |
تساوی 2-2 در اصفهان |
باخت 3-0 در تهران |
| محمد تقوی |
تساوی 0-0 در تهران |
بدون بازی مقابل سپاهان |
بدون بازی مقابل استقلال |
| جرج لیکنز |
تساوی 1-1 در تبریز |
پیروزی 2-0 در تبریز |
پیروزی 1-0 در تبریز |
خرید های خارجی فصل:
پس از کیفیت یک بازیکن خارجی مهمترین نکته، مدیریت قرار داد این بازیکن است، تراکتور در این فصل نکات تاریکی را در بحث خرید خارجی ها داشت. آن ها در این فصل آنتونی استوکس، لی اروین، سوگیتا و کوین کنستانت را جذب کردند.
آنتونی استوکس که آقای گل فصل تراکتور هم لقب گرفت. استوکس در مجموع 13 گل برای تراکتور به ثمر رساند که 4 گل آن مقابل استقلال خوزستان ته جدولی به ثمر رسید. این بازیکن حواشی وحشتناکی را برای تبریزی ها به همراه داشت، از انتشار فیلم غیراخلاقی تا مرخصی های طولانی مدت و بدون برگشت باعث شد تا تراکتور این مهاجم را حساس ترین مقاطع فصل در اختیار نداشته باشد. برای مثال این مهاجم مقابل استقلال و سپاهان و پرسپولیس هیچ گلی را به ثمر نرساند.
لی اروین، مهاجم اسکاتلندی تراکتور هم پس از درخشش مقابل ذوب آهن و به یکباره محو شد و دیگر حضوری در ترکیب تراکتور نداشت و جای سوال است که قرارداد این بازیکن ها چگونه منعقد شده است جسارت غیبت های متوالی در تمرینات را دارند.
لی اروین در بازی مقابل ذوب آهن
سیاه ترین بخش نقل و انتقالات هم خرید کوین کنستانت بیمار، هافبک سابق میلان بود، تراکتور به گونه ای با این بازیکن قرارداد بست که بدون حتی 1 ثانیه بازی کردن هم تراکتور را حدود 1 میلیون یورو در فیفا محکوم کرده است.
جدول فصل 97-98
تراکتور؛ فصل 98/99؛ عبرتی در کار نیست!
با توجه به اتفاقات فصل گذشته در تراکتور، پیش بینی می شد که انتخاب های مدیریت تراکتور و مشاوره های اطرافیان زنوزی پخته تر شود اما ظاهرا تصمیمی بر تغییر نبود، آن ها روال سابق را ادامه دادند. مصطفی دنیزلی 70 ساله که حدود 18 باشگاه را در دوران مربیگری خود تغییر داده است به ایران آمد. دنیزلی یک دوره موفق در پاس و دو دوره نه چندان موفق را در پرسپولیس گذرانده بود. اما تمام این اتفاقات مربوط به 10 سال پپیش بود. دنیزلی در 70 سالگی چه چیزی برای عرضه به تراکتور داشت؟
دنیزلی در تراکتور
دنیزلی در ابتدای فصل نتایج خوبی را کسب کرد و دارای یکی از بهترین خطوط دفاعی لیگ برتر بود اما با شروع نتایج ضعیف این تیم در هفته‌های بعدی، مدیران باشگاه تراکتور در جلسات خود با دنیزلی با معرفی چندین مربی پیشنهاد اضافه شدن چند دستیار و تشکیل کمیته فنی برای آنالیز حریفان را به سرمربی ترکیه‌ای تیمشان می‌دهند که این پیشنهاد هم با مخالف دنیزلی رو به رو می‌شود. علاوه بر این عدم اطمینان سرمربی تراکتور به برخی بازیکنان تیمش و کنار گذاشتن آنها از ترکیب اصلی و تمرینات باعث بالا رفتن کشمکش بین مدیران باشگاه و این مربی می‌شود.
عملکرد دنیزلی در تراکتور
| بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
امتیاز |
| 13 |
6 |
4 |
3 |
22 |
دنیزلی عملکرد نسبتا خوبی با تراکتور داشت اما باز هم با یک سری تصمیمات عجیب و دخالت های باشگاه این مربی از تراکتور جدا شد تا پس از جدایی بهانه های عجیب و غریبی همچون زلزله و نداشتن امنیت را به عنوان دلایل جدایی جلوه دهد. برای ادامه فصل هدایت تیم به ساکت الهامی دستیار سابق یحیی گل محمدی سپرده شد و باشگاه دیگر دست به انتخاب مربی خارجی نزد. باشگاه تراکتور در رتبه چهارم جدول لیگ نوزدهم قرار گرفت و جام حذفی را هم برد.
خرید های تراکتور:
تراکتور در این فصل خرید های داخلی خوبی همچون رشید مظاهری، محمدرضا خانزاده و ساسان انصاری را داشت اما این باز هم در خرید بازیکنان خارجی تیم اشتباهاتی را مرتکب شد.
میمبلا، مازولا و کوین فوچونه سه خرید بزرگ تراکتور برای این فصل بودند که عملکرد خوبی را هم در این تیم به جا گذاشتند اما با قراردادد های عجیب و غریبی که منعقد شده بود آن ها از تیم جدا شدند. کوین فورچونه با یک گلی که برای تراکتور زد حدود 1 میلیون یورو این تیم را در فیفا محکوم کرد.
جدول رده بندی 98-99
فصل جدید با سرمربی جدید
اما تراکتور فصل جدید را با علیرضا منصوریان شروع کرده است. فصل تازه شروع شده و پرشورها از تیم محبوب خود توقع دارند. تراکتور دیگر یک تازه وارد تازه کار نیست، یک شکوه 50 ساله است. تراکتور امروز 50 ساله شد. مبارک طرفدارانش...
