آدیغیه یا آدیغستان (به روسی: Респу́блика Адыге́я) یکی از جمهوری‌های خودگردان کشور روسیه است. جمهوری آدیغیه توسط سرزمین کراسنودار احاطه شده و جزئی از واحد فدرال جنوبی است. مردم آدیغه از نژاد قفقازی و هم‌تبار با گرجی‌ها هستند. شمار بسیاری از آدیغه‌ها در زمان تصرف منطقه بدست روس‌ها به ترکیه امروزی کوچیدند.
این منطقه از لحاظ جغرافیایی در منطقه قفقاز شمالی روسیه و در قاره اروپا واقع شده است و بخشی از منطقه فدرال جنوبی می باشد. مایکوپ پایتخت و بزرگترین شهر آدیغیه است و دارای یک سوم جمعیت این جمهوری است. آدیغیه یکی از جمهوری های قومیتی در روسیه می باشد که به نمایندگی از گروه قومی ای به نام آدیغی (آدیغیه ای) تشکیل شده است که یک قوم چرکسی است و 25 درصد از جمعیت این جمهوری را تشکیل می دهند. 63 درصد را روس ها و بقیه جمعیت را اقلیت هایی اوکراینی و ارمنی تشکیل می دهند.
آدیغیه در منطقه فدرال جنوبی روسیه در شرق اروپا و در کوهپایه های قفقاز شمال غربی قرار دارد و دارای دشت هایی در مناطق شمالی و کوه در منطقه جنوبی است. جنگل ها (عمدتا تشکیل شده از درختان راش ، بلوط و افرا) تقریباً 40 درصد از قلمرو آدیغیه را در بر می گیرد. رودخانه کوبان به طول 870 کیلومتر (540 مایل) یکی از رودخانه های روان در منطقه قفقاز است که بخشی از مرز شمالی بین جمهوری آدیغیه و کراسنودار را تشکیل می دهد.
استان خودمختار چرکس-آدیغیه در زمان شوروی و در تاریخ 27 ژوئیه سال 1922 در سرزمین کوبان-دریای سیاه تأسیس شد که شامل مردم قوم آدیغی می شد. در آن زمان ، کراسنودار مرکز اداری بود. در 24 اوت سال 1922 ، بلافاصله پس از ایجاد آن ، به استان خودمختار آدیغیه تغییر نام یافت. در دو سال اول عمر خود ، بخش خودمختاری از اتحاد جماهیر شوروی روسیه بود ، اما در 17 اکتبر 1924 ، به منطقه قفقاز شمالی که به تازگی ایجاد شده بود منتقل شد. در ژوئیه سال 1928 به منطقه خودمختار آدیگه (AO) تغییر نام یافت. در 10 ژانویه سال 1934 ، این منطقه خودمختار بخشی از استانی به نام آزوف-دریای سیاه شد که از منطقه قفقاز شمالی خارج شده بود. مایکوپ در سال 1936 به مرکز اداری این منطقه تبدیل شد.سپس آدیغیه در 13 سپتامبر 1937 بخشی از کراسنودار روسیه شد. در 3 ژوئیه 1991 ، سرانجام این منطقه به وضعیت جمهوری تحت نظر فدراسیون روسیه ارتقاء یافت و به جمهوری آدیغیه تبدیل شد. اولین رئیس جمهور این جمهوری اصلان دژاریموف Aslan Dzharimov بود که در 5 ژانویه 1992 انتخاب شد.
روابط آدیغیه و روس های مستقر در این جمهوری در حال حاضر خوب است. روس ها دو سوم از جمعیت آدیژا را تشکیل می دهند. رئیس فعلی آدیژا مورات کامپیلوف Murat Kumpilov است. مسئول اجرایی دولت جمهوری آدیغیه رئیس جمهور است که برای هر دوره 5 ساله انتخاب می شود و شرط اصلی حضور در انتخابات و واجد شرایط شدن در آن تسلط به زبان آدیغیست.
این جمهوری حتی اگر یکی از فقیرترین مناطق روسیه باشد ، جنگل های فراوان و خاک غنی ای دارد. آدیغستان به تولید دانه آفتابگردان ، چای و تنباکو مشهور است. پرورش گراز و گوسفند نیز در صنعت دامپروری این جمهوری رواج دارد. مواد غذایی ، چوب ، نجاری ، تولید خمیر کاغذ و کاغذ و فلزکاری از پیشرفته ترین صنایع این جمهوری هستند. یک فرودگاه کوچک در مایکوپ (کد فرودگاه ایکائو URKM) وجود دارد. چندین خط ریلی نیز از این جمهوری عبور می کنند.
زبان آدیغی و روسی از زبان های رسمی این جمهوری هستند که زبان آدیغی از گروه زبانی قفقاز شمال غربی به شمار می آید. 8 منطقه و 23 موزه عمومی در این جمهوری وجود دارد. بزرگترین موزه آن ، موزه ملی جمهوری آدیغیه در مایکوپ است. در این جمهوری دین اکثریت و 35.4 درصد از مردم ارتدوکس روسی ، 29.8 درصد آنها بی دین ، 13 درصد اسلام سنی مذهب و بقیه شامل آتئیست ها و کاتولیک ها و.... می شوند. از دیدنی های این جمهوری، پارک ملی «آدیغیه» است که در لیست میراث طبیعی یونسکو قرار دارد و پر است از آبشار و غار و کوه و صخره و دشت های زیبا.
مایکوپ (به روسی: Майко́п، به آدیغی: Мыекъуапэ/Myequape) شهری است در روسیه. این شهر مرکز جمهوری آدیغیه است. شهر مایکوپ در کرانهٔ راست رودخانهٔ بـِلایا (از شاخه‌های کوبان) واقع شده و در ۱۶۰۰ کیلومتری جنوب مسکو قرار دارد. جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۲ میلادی ۱۵۶٬۹۳۱ بود. شهر مایکوپ در سال ۱۸۵۷ به عنوان یک دژ قزاق‌های روسی کوبان بنیاد شد و در دوره پایانی جنگ قفقاز در ۱۸۵۸–۱۸۶۳ نقش یک دژ مرزی مهم را ایفا کرد. مایکوپ در سال ۱۸۷۰ رسماً تبدیل به شهر شد.فرهنگ مایکوپ که یکی از فرهنگ‌های باستان‌شناختی مربوط به عصر برنز است نام خود را از این شهر گرفته‌است زیرا بازمانده‌های این فرهنگ در سال ۱۸۹۷ در این منطقه کشف شد. در سال ۱۹۱۱ در نزدیکی مایکوپ نفت کشف شد.
.................
آرشیو
