موزامبیک (به پرتغالی: Mozambique) با نام رسمی جمهوری موزامبیک کشوری است در جنوب آفریقا. پایتخت آن ماپوتو است. جمعیت این کشور نزدیک به ۳۱٫۱ میلیون نفر است.[۱] زبان رسمی این کشور پرتغالی و واحد پول آن متیکال موزامبیکی است. این کشور از شمال با تانزانیا، از شمال غرب با مالاوی و زامبیا، از غرب با زیمبابوه و از جنوب غرب با سوازیلند و آفریقای جنوبی همسایه‌است. در شرق این کشور اقیانوس هند قرار دارد.
۵۶ درصد از مردم موزامبیک مسیحی، و حدود ۱۸ درصد مسلمان هستند. کمبود آب به دلیل پدیده آب و هوایی ال‌نینو در موزامبیک موجب تلف شدن دام‌ها و خشک شدن مزارع شده‌است.
موزامبیک در قرن شانزدهم میلادی مستعمره پرتغال شد. در سال ۱۹۷۵ این کشور استقلالش را به دست آورد. موزامبیک در ۲۵ ژوئن ۱۹۷۵ و در پایان جنگ‌های استقلال تحت نام 'جمهوری خلق موزامبیک' و با یک نظام کمونیستی تشکیل شد.
جمهوری موزامبیک کشوری در جنوب شرقی آفریقا است که طی سال‌های گذشته از قوانین استعماری، جنگ‌های داخلی و قحطی آسیب زیادی دیده‌است. در فاصله سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ درگیری‌های داخلی در این کشور باعث کشته شدن نزدیک به یک میلیون نفر از مردم این کشور شد. در این مدت قحطی نیز گریبان مردم را گرفت. این درحالی بود که قحطی و بیماری نیز در کنار جنگ داخلی به مردم هجوم آورده بود. این شرایط موزامبیک را در آستانه انحطاط کامل قرار داده بود ولی قرارداد مصالحه بین طرفهای درگیر امید برای بازگشت آرامش به این کشور را تقویت کرد. پس از مصالحه و برقراری آرامش در کشور در سال ۱۹۹۲ اندکی وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کرد و سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در این کشور ترغیب شدند اما همچنان بسیاری از مردم این کشور در فقر به سر می‌برند. گرچه موزامبیک پس از آشتی ملی در سال ۱۹۹۲ به یک آرامش سیاسی رسید ولی هیچگاه طعم رفاه و امنیت اجتماعی را نچشید. در چنین شرایطی 'رنامو' که با حمایت برخی کشورهای خارجی به مدت ۱۶ سال یکی از عوامل عمده ایجاد و هدایت جنگ داخلی در موزامبیک بوده بار دیگر رهبران سیاسی کنونی را به بروز یک آشوب جدید تهدید کرده‌است. نیروهای وفادار به 'رنامو' در ایالتی در غرب موزامبیک با نیروهای نظامی این کشور درگیر شدند که در پی این حادثه ۴۵ تن از نظامیان کشته شدند. بی‌ثباتی سیاسی در کنار نابسامانی‌های اجتماعی و اقتصادی در موزامبیک موجب شده‌است که این کشور با گذشت چهار دهه استقلال، همچنان از آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی دور بماند.
جمهوری موزامبیک با ۸۰۱٬۵۹۰ کیلومتر مربع در جنوب شرقی آفریقا و در همسایگی تانزانیا، سوازیلند، آفریقای جنوبی، مالاوی، زامبیا و زیمبابوه قرار دارد. مساحت موزامبیک حدود اندازه مساحت ترکیه است. موزامبیک را جلگهٔ بزرگ موزامبیک فراگرفته‌است و تنها قسمت‌های از شمال غربی آن کوهستانی است. ساحل شرقی آن پست بوده ولی نواحی دیگر آن حالت فلاتی دارد. ارتفاعاتی هم در شمال و غرب آن واقع است. رودهای آن به‌ویژه زامبزی از فلات موزامبیک سرچشمه می‌گیرد و به سوی آفریقای مرکزی روانه می‌گردد. بخش مهمی از موزامبیک را جنگل فرا گرفته‌است، نقاط کوهستانی، آب و هوای معتدل و بقیه نقاط آب و هوای گرم و مرطوب دارد. موزامبیک از نظر ناهمواری‌های جغرافیایی توسط رود زامبزی به دو منطقه تقسیم شده‌است. در سمت شمال این رودخانه، نوارهٔ باریک ساحلی جای خود را به تپه‌های داخلهٔ کشور و دشت‌های پست می‌دهد. بلندی‌های سخت‌گذر در سمت غرب این نواحی واقع شده‌اند. در جنوب رود زامبزی، زمین‌های پست پهنای بیشتری دارند و در جنوبی‌ترین نواحی کشور فلات ماشونالند و کوهستان لبومبو قرار گرفته‌اند.
موزامبیک به ۱۰ استان (provincias) تقسیم شده که این استان‌ها نیز به نوبه خود به ۱۲۹ شهرستان (distritos) تقسیم گشته‌اند. شهرستان‌ها نیز از ۴۰۵ بخش (Postos Administrativos) و بخش‌ها نیز تعداد زیادی دهستان (Localidades) تشکیل شده‌اند. پایتخت کشور (cidade capital) نیز در تقسیمات کشوری موزامبیک جایگاهی جدا دارد و جزئی از استان خاصی نیست. از سال ۱۹۹۸ میلادی ۵۳ شهرداری ویژه (Municípios) نیز در این کشور تشکیل شده‌است.
رئیس‌جمهور در این کشور رئیس حکومت است و با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. طول دوره ریاست جمهوری در موزامبیک ۵ سال است. رئیس دولت نخست‌وزیر است که رئیس‌جمهور او را تعیین می‌کند. مجلس قانونگذاری این کشور ۲۵۰ کرسی دارد که نمایندگان آن با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شوند. در حال حاضر رئیس‌جمهور از حزب انقلابی فری لیمو جانشین چیسانو گردیده‌است. در سال ۱۹۹۴ نخستین انتخابات چندحزبی در این کشور برگزار شد و از آن زمان موزامبیک ثباتی نسبی را تجربه کرده‌است.
تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۷٫۸۲ میلیارد دلار است. ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند که ۸۱ درصد آنها در بخش کار می‌کنند. نرخ بیکاری در این کشور ۲۱ درصد است و ۷۰ درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم در موزامبیک ۸ درصد بود. محصولات صادراتی آن شامل آلومینیوم، میگو، بادام هندی، پنبه، شکر، مرکبات و الوار است که به کشورهای هلند (۵۹٫۷ درصد)، آفریقای جنوبی (۱۵٫۲ درصد) و زیمبابوه (۳٫۲ درصد) صادر می‌شود. محصولات وارداتی آن شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل نقلیه، سخت، مواد شیمیایی، آهن‌آلات، مواد غذایی و منسوجات است که از کشورهای آفریقای جنوبی (۳۶٫۳ درصد)، هلند (۱۵٫۶ درصد) و پرتغال (۳٫۳ درصد) وارد می‌شود. براساس برخی برآوردهای صورت گرفته ذخایر گازی کشور موزامبیک که شامل شیل گاز نیز می‌شود، ۲۵۰ تریلیون مترمکعب است. شماری از شرکت‌های نفتی خارجی از جمله شرکت آمریکایی انادرکو و انی ایتالیا مشغول فعالیت اکتشافی در موزامبیک هستند. کشور فقیر موزامبیک که در آن دو سوم مردم کمتر از یک پوند در روز درآمد دارند، شدیداً مقروض بوده که پرداخت‌های کمکی مستقیم جامعه بین‌الملل به دولت این کشور بعد از جنجال بر سر رسوایی فساد دولت در ارتباط با یک وام محرمانه یک و نیم میلیارد پوندی به حال تعلیق درآمد.
پارک ملی نیاسا، بزرگترین منطقه حفاظت‌شده موزامبیک که با همکاری انجمن حفاظت از حیات وحش (WCS) و مقامات موزامبیک اداره می‌شود، دو برابر پارک ملی «کروگر» در آفریقای جنوبی وسعت دارد. سازمان‌های تبهکار در موزامبیک سالانه ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ راس فیل را با هدف فروش عاج به کشورهای خاور دور، قتل‌عام می‌کنند. طرفداران محیط زیست هشدار می‌دهند که کشتار فیل‌ها در موزامبیک به یک صنعت تبدیل شده و این اتفاق در سطح گسترده‌ای در حال رخ دادن است. در این صورت بیم این می‌رود که جمعیت فیل‌های موزامبیک ظرف تنها یک دهه به کلی منقرض شود.
جمعیت این کشور ۳۱٬۱۲۵٬۰۰۰ نفر با میانگین سنی ۱۷٫۶ سال است. امید به زندگی برای زنان موزامبیکی ۶۵ سال و برای مردان ۵۹ سال است. برپایه سرشماری سال ۲۰۰۷ مسیحیان تا ۵۶٫۱٪ از جمعیت موزامبیک، و مسلمانان ۱۷٫۹ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. ۷٫۳ درصد از مردم باورهای دیگر، به‌ویژه روح‌باوری، را دنبال می‌کنند. ۱۸٫۷٪ از جمعیت نیز بدون اعتقادات مذهبی هستند. بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۳ میلادی ۱۲٫۲ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۲۳٫۸ درصد از مردم مسیحی کاتولیک و ۱۷٫۸ درصد مسلمان هستند. ۳۸٪ جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند.
موزامبیک امروزه با بها دادن به فرصت های گردشگری به یکی از مقاصد توریستی اروپائیان تبدیل شده است. یکی از این جاذبه ها پارک ملی نیاسا ، بزرگترین منطقه حفاظت شده موزامبیک است که با همکاری مشترک مقامات مسئول موزامبیک و انجمن حفاظت از حیات وحش این کشور است. این پارک از نظر وسعت دو برابر پارک حفاظت شده کروگر افریقای جنوبی است. ماپوتو نه تنها بعنوان پایتخت بلکه بعنوان شهری تاریخی با معماری خیره کننده و فضای شهری زنده و پرنشاط مورد توجه گردشگران است. جزایر گیریمباس نیز توجه به دارا بودن صخره‌های مرجانی ، درختان کمیاب و سواحلی سپید استراحتگاه‌های فوق‌العاده‌ای را برای هر توریستی است. گردشگران در این جزایر می‌توانند به غواصی و مشاهده پرندگان و جانوران دریایی بپردازند. شلوغ‌ترین جزیره این کشور نیز جزیره موزامبیک است که آثار تاریخی مربوط به پرتغالی‌ها و فرانسوی‌ها در آن قرار دارد. اگر بخواهید در موزامبیک سفری لاکچری را تجربه کنید نیز باید به جزیره بنگورا بروید. این جزیره با ساحلی منحصر به فرد، تپه‌های شنی زیبا، و اقامتگاه‌های لوکس نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.
اقتصاد این کشور بر پایه کشاورزی است. البته کارخانجات سیمان، دخانیات، کاغذسازی، تخته سه لایی، مونتاژ رادیو و تلویزیون، کبریت سازی ، صابون سازی و نساجی نیز فعالیت دارند. برخی از صادرات مهم این کشور عبارتند از : روغن بادام ، میگو، انواع سنگ های معدنی ، ذغال سنگ، ذغال، بادام هندی، صنایع دستی چوبی و عاج فیل، پنبه، شکر و بادام زمینی که به کشورهای انگلیس، ایتالیا، افریقای جنوبی، فرانسه، روسیه، پرتغال، ژاپن، سوئد، امریکا، آلمان و اسپانیا صادر می شود. تاکنون در موزامبیک دو حوزه نفت و گاز نیز کشف شده است.
گاه شمار رویدادها موزامبیک در قرن شانزدهم میلادی مستعمره پرتغال پرتغال شد. در سال ۱۹۷۵ این کشور استقلالش را به دست آورد. جمهوری موزامبیک کشوری در جنوب شرقی آفریقا است که طی سال‌های گذشته از قوانین استعماری ، جنگ‌های داخلی و قحطی آسیب زیادی دیده است. در فاصله سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ درگیری‌های داخلی در این کشور باعث کشته شدن نزدیک به یک میلیون نفر از مردم این کشور شد . در این مدت قحطی نیز گریبان مردم را گرفت. پس از مصالحه و برقراری آرامش در کشور در سال ۱۹۹۲ اندکی وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کرد و سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در این کشور ترغیب شدند اما همچنان بسیاری از مردم این کشور در فقر به سر می‌برند.
کشور موزامبیک در جنوب شرقی قاره افریقا و در مجاورت اقیانوس هند واقع شده و از شمال به کشور تانزانیا ، از جنوب به افریقای جنوبی سوازیلند و از غرب به مالاوی ، زامبیا و زیمبابوه محدود است. این کشور حدود چهار صد سال مستعمره پرتغال بودکه جزء مستعمرات ماوراءبحار پرتغال محسوب می گردید. وسعت موزامبیک 801590 کیلومتر مربع است. براساس تحقیقات بعمل آمده، وجه تسمیه کشور موزامبیک از اسم یکی از رهبران بزرگ اسلامی که در جزیره موزامبیک ساکن بوده گرفته شده است، که این شخص سلطان موسی السمبیک نام داشته و عدم توانائی پرتغالی ها در تلفظ صحیح این اسم ویا شاید در اثر کثرت استعمال آن طی سالیان متمادی آن را به مرور به موسمبیک و در نهایت به موزامبیک تغییر داده است. پایتخت آن بندر ماپوتو است که بزرگترین شهر این کشور محسوب می گردد و قبلا لورنسو ماکیز نامیده می شد. کلمه ماپوتو در اصل از اسم مونوتاپا امپراطور سابق سرزمین های زامبزیا یعنی زیمبابوه ، زامبیا و موزامبیک مشتق شده و در زبان بانتو ها یعنی سرزمین مردان آزاده و یا سرزمین انقلاب و آزادی و همچنین به معنی سرزمینی که با انقلاب آزاد شده است می باشد. کشور موزامبیک به دلیل دسترسی به آبهای اقیانوس هند و موقعیت جغرافیائی که در مجاورت تنگه موزامبیک و در مسیر کشتی های نفتکش قرار گرفته دارای اهمیت استراژتیک فراوانی است ، به طوری که آن را دروازه آفریقای جنوب شرقی نامیده اند. گرچه موزامبیک دارای معادن ذغال سنگ ، بوکسیت ، آهن ، مس و نمک می باشد و همچنین گاز طبیعی و منابع هیدرولیکی فراوانی را داراست ولی به علت عدم بهره برداری کافی ، نقش تعیین کننده آن بیشتر از نظر موقعیت جغرافیایی است تا از نظر منابع معدنی ، علاوه بر آن بندر ماپوتو که بزرگترین شهر این کشور نیز محسوب می گردد پایتخت موزامبیک است و همچنین بنادر بیرا و ناکالا از جمله بنادر مهم اقتصادی هستند که دارای اهمیت استراتژیک می باشند.
مجمع‌الجزایر کیریمباس با صخره‌های مرجانی، درختان کمیاب و سواحلی سپید استراحتگاه‌های فوق‌العاده‌ای را برای گردشگران به وجود آورده است. در این جزایر می‌توانید از غواصی و مشاهده پرندگان و جانوران دریایی لذت ببرید. برای داشتن تعطیلاتی لوکس در موزامبیک می‌توانید جزیره بنگورا را انتخاب کنید. بنگورا با داشتن ساحلی منحصر به فرد با تپه‌های شنی زیبا و اقامتگاه‌های لوکس نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.
فکت های موزامبیک
1- موزامبیک دارای طیف گسترده ای از حیوانات وحشی است ، از جمله فیل ها ، گاوهای دریایی ، شیرها ، مورچه خوارها، کرگدن ها ، زرافه ها ، مارها ، گاومیش ها ، تمساح ها ، پلنگ ها ، شب دوست ها ، میمون ها ، یوزپلنگ ها ، پلنگ ها و کفتارها!
2- کارلوس کی روش سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران اصالتا اهل این کشور بود.
3- موزامبیک تنها کشور یک کلمه ای است که تمام حروف های صدادار انگلیسی (A, E, I, O,U) را در نامش دارد.
4- موزامبیک آجیل ، پنبه ، چای ، نیشکر ، ذرت ، نارگیل ، میوه و سیب زمینی را پرورش می دهد.
5- صنعت آن از آلومینیوم ، فرآورده های نفتی ، منسوجات ، مواد شیمیایی ، شیشه ، سیمان ، تنباکو ، مواد غذایی و نوشیدنی تشکیل شده است.
6- بهترین مقاصد گردشگری موزامبیک جزایر Quirimbas ، جزایر Bazaruto ، سواحل Vilanculos و شبه جزیره Barra نام دارند.
.................................
آشنایی با کشورها (165) : دومینیکا
آشنایی با کشورها (164) : سوئد
آرشیو مطالب
