جمهوری ایرلند (به ایرلندی: Poblacht na hÉireann)، یا ایرلند (به انگلیسی: Ireland) با نام قدیم هیبرنی (به انگلیسی: Hibernie)، نام کشوری به پایتختی دوبلین است که در جزیرهٔ ایرلند، در شمال‌غرب قارهٔ اروپا واقع شده‌است. این کشور گاهی با نام ایرلند جنوبی خوانده می‌شود تا با ایرلند شمالی اشتباه نشود. جمعیت جمهوری ایرلند بیش از ۴٫۷۵ میلیون نفر است. پنج‌ششم از مساحت جزیره ایرلند، به ایرلند جنوبی تعلق دارد. ایرلند جنوبی و ایرلند شمالی با یک مرز ساده از همدیگر جدا شده‌اند. همچنین در غرب ایرلند اقیانوس اطلس، در شرق دریای ایرلند و در جنوب و جنوب‌غربی دریای کلتی و کانال سن جورج قرار دارد. جمهوری ایرلند یکی از اعضای اتحادیه اروپا است که در ۱ ژانویه ۱۹۷۳ به این اتحادیه ملحق شد. جزیرهٔ ایرلند سومین جزیرهٔ بزرگ اروپا و بیستمین جزیرهٔ بزرگ جهان است. جزیرهٔ بزرگ‌تری به نام بریتانیای کبیر در شرق ایرلند قرار دارد که دریای ایرلند این دو را از هم جدا کرده‌است. جزیره ایرلند تا سده هفدهم با جنگل‌های انبوه پوشیده بوده ولی امروزه از بی‌جنگل‌ترین مناطق اروپا است. در این جزیره ۲۶ گونه پستاندار بومی زندگی میکنند. دو زبان ایرلندی و انگلیسی زبان‌های رسمی جمهوری ایرلند هستند اما انگلیسی از ایرلندی رایج‌تر است. زبان ایرلندی از شاخه زبان‌های کِلتی و متعلق به خانواده زبان‌های هندواروپایی است. پیش از گسترش انگلیسی، زبان ایرلندی بیش از دو هزار سال زبان بومی مردم این کشور بود. نماد ملی ایرلند چنگ کلتی است که بر سکه‌های یورو ایرلند نیز حک شده‌است. در حدود ۶۰۰۰ سال پیش اقوامی از ایران به قسمتی از اروپا و سپس به ایرلند مهاجرت میکنند و بعد از آن وایکینگ ها در این جزیره ساکن می شوند.(به نقل از دکتر کبیر ، تاریخ شناس)
جمهوری ایرلند دارای یک نظام پارلمانی است. رئیس‌جمهور که رئیس دولت است برای یک دوره ۷ ساله برگزيده می‌شود و می‌تواند برای دو دوره پیوسته نیز انتخاب گردد. مجلس شند (سنا) متشکل است از ۶۰ عضو که ۱۱ نفر آن را نخست‌وزیر تعیین می‌کند، ۶ نفر را دانشگاه‌ها انتخاب میکنند و ۴۳ نفر غیر مستقیم انتخاب می‌شوند تا برای دوره‌ای پنج ساله به نمایندگی منافع ویژه و صنفی بپردازند. دویل (مجلس نمایندگان) متشکل است از ۱۶۶ عضو که برای دوره‌ای پنج ساله با رأی تمامی افراد بالغ تحت نظام تعیین تعداد نمایندگان به نسبت جمعیت هر منطقه انتخاب می‌گردند. رئیس‌جمهور برای دوره‌ای هفت ساله مستقیماً انتخاب می‌شود. نخست‌وزیر و شورای وزیران را مجلس نمایندگان نامزد و رئیس‌جمهور منصوب می‌کند. احزاب مهم سیاسی عبارتند از: • فیانا فیل (سربازان تقدیر، میانه‌رو متمایل به راست) • فینه گیل (حزب متحد ایرلند، میانه‌رو متمایل به راست) • حزب کارگر (چپ‌گرا) • دموکرات‌های پیشرو (میانه‌رو متمایل به راست).
ایرلند از ۴ استان اولستر، کناخت، لینستر و مانستر و ۳۴ شهرستان تشکیل شده‌است.
پژوهش‌های ژنتیکی نشان داده‌است که مهاجران اولیه ایرلند پس از پایان عصر یخبندان از شبه جزیره ایبری به ایرلند آمده‌اند. جمعیت ایرلند در طول سال‌های اخیر افزایش یافته‌است. بخش زیادی از این افزایش جمعیت را می‌توان به افزایش مهاجرها و بازگشت برخی مهاجران ایرلندی از خارج که به علت بیکاری سالیان گذشته مهاجرت کرده بودند همراه با فرزندانشان که در خارج متولد شده‌اند دانست. همچنین میزان زاد و ولد در ایرلند دوبرابر مرگ و میر است و این در میان کشورهای اروپای غربی غیرمعمولی است. ده درصد جمعیت ایرلند در حال حاضر از مهاجران خارجی تشکیل شده‌است.
دو زبان ایرلندی و انگلیسی، زبان‌های اصلی ایرلند شناخته می‌شوند. هر دو زبان به‌طور چشمگیری به ادبیات این منطقه کمک کرده‌اند. زبان ایرلندی زبان بومی و رسمی ایرلند است که از بیش از دو هزار سال پیش و از زمان مهاجرت پروتوگالیک‌ها در عصر آهن به وجود آمده اما امروزه گویشورانش در اقلیت هستند. زبان ایرلندی دارای گنجینهٔ بزرگی از نوشته‌ها در سده‌های مختلف است و توسط زبان شناسان به ایرلندی باستان از قرن ۶ تا ۱۰ میلادی و ایرلندی میانه از قرن ۱۰ تا ۱۳، زبان ایرلندی نوین اولیه تا قرن ۱۷ و ایرلندی امروزی از قرن ۱۷ تاکنون تقسیم‌بندی شده‌است. این زبان برای مدت‌ها زبان رایج ایرلند بود و در دوره‌هایی تحت تأثیر زبان‌های لاتین، زبان نورس باستان، فرانسوی و انگلیسی قرار گرفته بود. زبان انگلیسی نخست پس از حمله نورمن‌ها به ایرلند توسط عدهٔ کمی از دهقانان و بازرگانان که از انگلستان آمده بودند سخن گفته می‌شد. پس از حملهٔ خاندان تودور، زبان انگلیسی به‌طور گسترده جایگزین زبان ایرلندی شد. امروزه کمتر از ۱۰ درصد جمعیت جمهوری ایرلند، به زبان ایرلندی در خارج از نظام آموزشی سخن می‌گویند. و ۳۸ درصد از افراد بالای ۱۵ سال در ایرلند شمالی به عنوان گویشوران زبان ایرلندی شناخته می‌شوند. زبان شلتا نیز توسط برخی از عشایر بومی ایرلند سخن رانده می‌شود.
ایرلند سهم بزرگی در شاخه‌های مختلف ادبیات جهان، بخصوص ادبیات انگلیسی داشته‌است. شعر به زبان ایرلندی، قدیمی‌ترین نمونهٔ شعر بومی در اروپاست. جاناتان سوییفت که اغلب، کماکان از وی به عنوان نخستین هجونویس در زبان انگلیسی یاد می‌شود، در عصر خود برای نوشتن آثاری چون سفرهای گالیور و یک پیشنهاد ساده، بسیار معروف بود. همچنین اسکار وایلد که از دیگر نویسندگان ایرلندی است، بیش از هر چیز به خاطر بذله گویی‌های نقل شده‌اش شناخته می‌شود. در قرن بیستم، ایرلند چهار برندهٔ نوبل ادبیات داشته‌است: جرج برنارد شاو، ویلیام باتلر ییتس، ساموئل بکت و سیموس هینی. همچنین جیمز جویس اگرچه برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات نبود، اما به‌طور گسترده‌ای به عنوان یکی از شاخص‌ترین چهره‌های ادبیات قرن بیستم شناخته می‌شود. اولیس (شهر)، رمان معروف جویس یکی از مهمترین آثار در ادبیات مدرن است. ادبیات مدرن ایرلندی، غالباً در ارتباط با فرهنگ روستایی است، این امر در آثار نویسندگانی چون جان مک گاهرن و شاعرانی چون سیموس هینی مشهود است.
در بررسی تاریخ جمهوری ایرلند باید به چگونگی شکل گیری قیام ها و سازمان های آن توجه داشت. سازمانی انقلابی و نظامی تحت عنوان ارتش آزادی خواه ایرلند برای باز پس گیری این سرزمین از بریتانیا و جدایی و استقلال کامل از آن دولت شکل گرفت که اقدام بعدی این سازمان پس از کسب استقلال اتحاد بین دو ایرلند بود. این سازمان در ۱۹۱۳ تشکیل شد و سه سال بعد یعنی ۱۹۱۶ خیزشی به راه انداخت که به قیام عید پاک در تاریخ جزیره ایرلند معروف است. هدف اصلی این قیام در تاریخ جزیره ایرلند ازبین بردن سلطه بریتانیا و استقلال طلبی بود. طی این قیام که روز عید پاک شکل گرفت داوطلبان ایرلندی عضو حزب و ارتش ایرلند موفق به اشغال ساختمانهای مهم دولتی شهر شده و ایرلند را دولتی مستقل و جمهوری اعلام کردند اما این پیرزوی و تسخیر شهر دیر نپایید و طی یک هفته فاتحان بوسیله سربازان بریتانیایی که از سلاح و تجهیزات نظامی قوی تری برخوردار بودند شکست را پذیرفتند و این نبرد ناموفق ایرلندی های استقلال طلب، خسارات زیادی به دنبال داشت، ۵۰۰ کشته و اعدام ۱۵ تن از رهبران قیام حاصل این حرکت آزادی خواهانه بود. ارتش آزادی خواه در تاریخ جزیره ایرلند سه سال بعد از قیام مذکور بوسیله اعضای برجسته سازمان داوطلبان تاسیس شد. وظیفه و رسالت اصلی این سازمان از این زمان تا سال ۱۹۲۱ که جنگ استقلال ایرلند رخ داد یک سلسله عملیات های چریکی گسترده بر ضد استعمارگران انگلیسی بود که آزادی خواهان بصورت پیوسته به آن اقدام می کردند. سرانجام در نتیجه روحیه استقلال خواهی و مبارزات بی وقفه نیروهای ایرلندی در سال ۱۹۲۲ این سرزمین به عنوان ایالتی خود مختار از انگلستان جدا شد و به عنوان یک دولت مستقل به وجود آمد. اگرچه که در سال ۱۹۱۲ مجلس بریتانیا با بیانیه ای اعطای خود مختاری به ایرلند را تصویب کرده بود اما پروتستان های ایرلندی جنگ داخلی را برای ایرلند پیش بینی می کردند و با شروع جنگ جهانی اول لایحه خودگردانی ایرلند پیش از آنکه به مرحله اجرا درآید خود به خود به حالت تعلیق درآمد.
شین فین در زبان ایرلندی یعنی ما خودمان، یکی از احزاب اصلی ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند است که توسط آرتور گریفیث، روزنامه نگار، پایه گذاری شد. شیوه مبارزاتی شین فین مقاومت منفی در مقابل انگلیسیها و سرسپردگان انگلیسی بود اما با گذر زمان به مبارزه جدی مسلحانه ضد بریتانیایی تغییر موضع داده و این حزب در سراسر جزیره ایرلند فعالیت داشت. این حزب بزرگ ترین حزب ملی گرا بوده و دومین حزب مجلس ایرلند شمالی محسوب می شود. مواضع این حزب چپ گرایانه نیز بود. پس از آن اعضای حزب مجلس دیل آیریان را در شهر دوبلین ایجاد کرده و ایرلند را تنها جمهوری مستقل اعلام کردند. سرانجام بعد از سه سال جنگ طی قرار دادی بین بریتانیا و ایرلند جنوبی صلح بوجود آمد و ایرلند به یک کشور خود مختار تبدیل شد. شاید بشود از مایکل کالنیز به عنوان بهترین رهبر ارتش جمهوری خواهان ایرلند در طی سال های نبرد برای استقلال یاد کرد. این مرد که به رفیق بزرگ مشهور بود سربازانش طی عملیاتی حساب شده و دقیق در سال ۱۹۲۰ بر افسران سازمان جاسوسی بریتانیا که تعداد آن ها بسیار زیاد بود غلبه کردند. یک سال بعد آتش بس موقت به درگیری ها پایان داد. مایکل کالنیز به همراه هیئتی ایرلندی به لندن رفته تا برای توافقنامه ای با بریتانیا مذاکره کند. حالا در سال ۱۹۲۲ اگرچه ایرلند جنوبی تحت عنوان دولت آزاد ایرلند استقلال واقعی خود را کسب کرد اما در شمال ایرلند شش استان تحت تصرف پادشاهی متحد بود که ایرلند شمالی را تشکیل می داد و این سرآغاز شکافی در سازمانی بود که هدفش استقلال و اتحاد سرزمین ایرلند بود. حامیان صلح با بریتانیا ارتش دولت آزاد یا ارتش ملی ایرلند را شکل دادند.
پرچم ایرلند جنوبی یا جمهوری ایرلند یک نمونه‌ی مستطیلی متشکل از سه رنگ سبز، سفید و نارنجی است که به صورت عمودی قرار گرفته‌اند. دولت ایرلند اعلام کرده رنگ سبز نشان‌دهنده‌ی سنت اسکاتلندی و ایرلندی، رنگ نارنجی بیانگر حامیان شاه ویلیام و رنگ سفید نشانه‌ی صلح و آتش‌بس میان نارنجی‌ها و سبزها است. این پرچم طی سال‌ها تغییرات زیادی داشته، ولی شکل فعلی آن مربوط به قیام شرقی‌ها در سال ۱۹۱۶ میلادی است که بعد از آن جنگ استقلال ایرلند شکل گرفت. این سه رنگ توسط ملی‌گراها در داخل و بیرون مرزها به‌عنوان پرچم ملی کاربرد داشته است.
تولید ناخالص داخلی ایرلند ۵/۱۸۷ میلیارد دلار است. دو میلیون و ۲۱۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند و نرخ بیکاری در آن پنج درصد است. هفت درصد از مردم ایرلند زیر خط فقر زندگی میکنند و نرخ تورم در آن ۷/۴ درصد است. محصولات صادراتی ایرلند شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، کامپیوتر، مواد شیمیایی، دارو، حیوانات زنده و محصولات حیوانی است که به کشورهای آمریکا (۷/۱۸ درصد)، انگلیس (۹/۱۷درصد)، بلژیک (۴/۱۴ درصد)، آلمان (۸/۷ درصد)، فرانسه (۸/۵درصد) و ایتالیا (۴/۲درصد) صادر می‌شود. محصولات وارداتی ایرلند شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، تجهیزات پردازش داده‌ها، نفت و مشتقات آن، منسوجات و پوشاک است که از کشورهای انگلیس (۳۷/۵درصد)، آمریکا (۵/۱۱ درصد)، آلمان (۶/۹ درصد) و هلند (۶/۴ درصد) وارد می‌شود.
فکت های ایرلند
1- در ایرلند هیچ ماری وجود ندارد، پس با خیال راحت در طبیعت سبز آن قدم بزنید. افسانه‌ای هست که می‌گوید پاتریک مقدس تمام مارها را از این سرزمین تبعید کرده است (در حالی که فریاد می‌زده: آه، چندشم شد)، ولی توجیه علمی آن، این است که این جزیره ۱۰۰۰۰ سال بعد از آخرین عصر یخبندان شکل گرفته است. این زمان از دیدگاه تاریخی چیزی درحدود پنج دقیقه عامیانه است، این یعنی مارها و بسیاری از گونه‌های دیگر حیوانات در این دوره منقرض شده‌اند.
2- ایرلندی‌ها تبعید مارها و گذرگاه غول‌ها را باور میکنند ولی اگر از سفینه فضایی با آن‌ها صحبت کنید، شما را دیوانه می‌خوانند. ایرلند کمترین تعداد گزارش دیدن سفینه در اروپا را دارد، پس داستان تخیلی سفینه‌ها را پیش خود نگه دارید یا این که در جمع به شما می‌خندند.
3- یک سنت قدیمی در ایرلند وجود دارد که در روز تولد، کودک را سروته می‌گیرند و با ملایمت سرش را به زمین می‌کوبند تا شانس خوبی داشته باشد. هر سال یک ضربه و هیچ بهانه‌‌ای هم نمی‌تواند جلودار آن شود.
4- روستای دون بلیس (dun bleisce) که ترجمه اسم آن قلعه‌ی زن خراب است. در سال ۲۰۰۳ به دستور سازمان نام‌گذاری مکان‌ها کلمه‌ی bleisce به معنای زن خراب از این اسم حذف شد. ولی اهالی این روستا که بعد از مدتی تبدیل به مردمانی شده بودند که در قلعه‌ای کسل‌کننده زندگی می‌کردند که توجهی به خود جلب نمی‌کرد، در سال ۲۰۰۷ برای بازگرداندن اسم روستا مجادله کردند.
5- ماکاناقدردوئاهالیا چیست؟ شما هم نتوانستید عنوان را بخوانید؟ حال فکر کنید ماکاناقدردوئاهالیا اسم شهریست که می‌خواهید به آنجا بروید و حال می‌خواهید از کسی آدرس بپرسید. اسم این شهر دارای ۲۲ کلمه (Muckanaghederdauhaulia) و بلندترین اسم مکان در ایرلند را است. البته اگر اسم scruffaunoughterluggatoora را کنار بگذاریم که اسم یک رود است.
6- ایرلندی‌ها به داشتن قدرت بیان خوب معروفند، (حتی در ایرلند سنگی وجود دارد که مردم آن را بوسه میزنند تا بیانشان شیوا شود، البته بوسه زدن بر این سنگ کار چندان راحتی نیست) پس منطقی است که قدیمی‌ترین برنامه تلویزیونی تاک شو را داشته باشد. اسم این برنامه the late late show است و بعد از آن، دومین برنامه در لیست، تاک شوی شبکه ان. بی. سی است به اسم the tonight show که از سال ۱۹۶۲ به صورت زنده در استودیو ضبط می‌شود.
7- امروز این مسئله بدیهی است، ولی در قرن ۱۹ فیزیکدان ایرلندی جان تیندال اولین شخصی بود که اثبات کرد آسمان آبی است و به همین دلیل او را فیزیکدان می‌خوانیم. او همچنین گام‌های بزرگی در زمینه اشعه مادون‌قرمز برداشت.
.....................................................................
آشنایی با کشورها (37) : کوزوو
آشنایی با کشورها (36) : لبنان
همه مطالب
