جمهوری چک (به چکی: Česká republika, Česko) کشوری محصور در خشکی واقع در اروپای مرکزی، هم‌مرز با آلمان (شمالغربی)، لهستان (شمال‌شرقی)، اتریش (جنوب‌غربی) و اسلواکی (جنوب‌شرقی) و یکی از اعضای اتحادیه اروپا است. این کشور در تاریخ اول ژانویه ۱۹۹۳ و به دنبال تقسیم کشور چک اسلواکی سابق پدید آمد. پایتخت و بزرگترین شهر آن شهر پراگ است با وجودی که عضو اتحادیه اروپا است واحد پول آن کرونا است. جمعیت جمهوری چک ۱۰ میلیون و ۷۰۸ هزار نفر و زبان رسمی این کشور چکی است که از زبان‌های اسلاوی است. شهر پراگ ۱٫۳ میلیون نفر جمعیت دارد. جمهوری چک به دریا راه ندارد و سه ناحیه تاریخی بوهم، موراوی، و بخش کوچکی از سیلزی را شامل می‌شود. مردم چک از تبار اسلاو و از مردمان هندواروپایی هستند. مردم چک به‌طور تاریخی به عنوان «بی‌اعتنا به مذهب» توصیف شده‌اند و این کشور، رتبه سوم بی‌دین‌ترین و ندانم‌گراترین مردمان را در جهان دارد. در سرشماری سال ۲۰۱۱ میلادی، ۴۵٫۲ درصد پاسخی به پرسش در مورد دین خود ندادند و ۳۴٫۲ درصد نیز گفتند که بی‌دین هستند. ۱۰٫۳ درصد از مردم این کشور مسیحی از شاخه کاتولیک رومی هستند و ۹٫۴ درصد نیز باورهای دیگر را دنبال می‌کنند. در یک نظرسنجی سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۰ درصد از مردم چک گفتند که به وجود خدا باور دارند. جمهوری چک نخستین کشور از اعضای پیشین کمکان است که بنا به گزارش بانک جهانی در زمره کشورهای توسعه‌یافته قرار گرفته‌است. این کشور هم‌چنین ۲۷مین شاخص توسعه انسانی را در اروپا داراست.
جمهوری چک کشور محصور در خشکی است و از اقلیم قاره‌ای مرطوب و در کل کشوری معتدل با بارندگی های مناسب می باشد. از نظر تاریخی به سه ناحیه بوهم، موراویا، و سیلزی تقسیم می‌شود. بیشتر مرزهای جمهوری چک از مناطق کوهستانی تشکیل شده‌اند. در مرزهای جنوب غرب جنگل بوهم، در شمال غرب کوهستان ارتس، و در شمال کشور ناحیه زودت و کوهستان کرکونوشه (Krkonoše) قرار گرفته‌است. آب‌های روان در سرزمین چک پس از گذر از دیگر کشورها به سه دریا یعنی دریای شمال، دریای بالتیک و دریای سیاه می‌ریزند. جمهوری چک سرزمین متنوعی دارد. منطقه بوهم که در غرب کشور واقع شده توسط رودهای البه (چکی: Labe) و مولداو (چکی: Vltava) آبیاری می‌شود و کوهستان‌های کم‌ارتفاع کرکونوشه و زودت آن را احاطه کرده‌اند. بلندترین نقطه کشور یعنی اسنیژکا (Sněžka) که ۱۶۰۲ متر ارتفاع دارد در همین منطقه و در مرز بوهم با لهستان واقع شده‌است. اسنیژکا در زبان چکی به معنای «برف‌پوش» است. موراویا که بخش شرقی کشور را تشکیل می‌دهد نیز منطقه‌ای پر از تپه و ماهور است. این منطقه توسط رودخانه موراوا آبیاری می‌شود و سرچشمه رود اودر (چکی: Odra) نیز در این ناحیه قرار دارد. مرز شرقی موراویا از کوهستان بسکید و کارپات سفید تشکیل شده‌است. تنها مرز چک با اتریش کوه‌های کمی دارد و عمدتاً با رود تایا (چکی: Dyje دیه) مشخص شده‌است. کم‌ارتفاع‌ترین نقطه جمهوری چک با ۱۱۵ متر ارتفاع هژنسکو (Hřensko) نام دارد و در محلی واقع شده که رودخانه البه کشور را ترک می‌کند.
نظام سیاسی جمهوری چک یک دموکراسی نیابتی پارلمانی چندحزبی است که نخست‌وزیر در آن رئیس کشور تلقی می‌شود. پارلمان این کشور دو مجلسی است و اعضای مجلس نمایندگان ۲۰۰ نفر و اعضای مجلس سنا ۸۱ نفر هستند. در آخرین انتخابات سنای این کشور ائتلاف حاکم حزب سوسیال دموکرات چک (ČSSD)، آنو ۲۰۱۱ و اتحادیه مسیحی و دموکراتیک (KDU-ČSL) اکثریت سنا را در دست خود حفظ کردند. در خرداد ۱۳۹۷ میلوش زِمان رئیس‌جمهوری چک، بار دیگر آندری بابیش، میلیاردر و کمونیست سابق این کشور را به عنوان نخست‌وزیر برگزید تا وی تلاش کند به همراه سوسیال - دموکرات‌ها ائتلافی را تشکیل دهد که کمونیست‌ها به‌طور غیررسمی از آن حمایت می‌کنند. رئیس‌جمهور نیز عضو سابق حزب کمونیست است که به عنوان حامی روسیه و چین در بین مردم مشهور است. همزمان هزاران نفر از مردم جمهوری چک در سراسر کشور در اعتراض به خواسته بابیش برای تشکیل دولتی که به‌طور ضمنی از سوی کمونیست‌ها حمایت می‌شود، تجمع کردند. حزب کمونیست پیش از این حمایت خود را از بابیش وعده داده بود. این حزب آشکارا با افزایش شمار نظامیان چک در مأموریت‌های سازمان ملل متحد و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به ویژه در کشورهای منطقه بالتیک مخالف است.
در جمهوری چک بخش تقریباً وسیعی به نام ایالت زودت وجود دارد که اهالی آن آلمانی بوده‌اند. نزدیک به یک سوم از این کشور را شامل می‌شود و در تمام نواحی چک به خصوص اطراف مرز با آلمان ساکن‌اند. زودت از ایالت تاریخی آلمان بود که در دوره حکومت رایش سوم برای مدتی به آلمان الحاق شد.
مردم چک به زبان چکی سخن می‌گویند. اکثریت مردم این جمهوری بی‌دین‌اند. بعد از پراگ، برنو، پلزن، استراوا و لیبه رتس از شهرهای مهم این کشورند. دانشگاه بزرگ چارلز دانشجویان بسیاری را از نقاط گوناگون جهان به این کشور کوچک کشانده؛ از جمله دانشجویان زیادی از ایران که اکثراً در رشتهٔ پزشکی تحصیل می‌کند. چکسلواکی از زمان برقراری حکومت کمونیستی در فوریه ۱۹۴۸ تا سقوط آن در نوامبر ۱۹۸۹، شاهد دو موج عظیم مهاجرت بود. اولین موج، پس از «کودتای پراگ» در ۱۹۴۸ بود که بیش از ۶۰ هزار نفر کشور را ترک کردند و دومی پس از ناکامی «بهار پراگ» و اشغال چکسلواکی از سوی نیروهای پیمان ورشو در اوت ۱۹۶۸ رخ داد که موجب فرار دست‌کم ۱۲۰ هزار نفر به سوی کشورهای غربی شد. در میان مهاجران، نویسندگان هم بودند که به دو دسته تقسیم می‌شدند؛ یکی نویسندگانی که پیش از تبعید خود را به عنوان نویسنده تثبیت کرده بودند و دومین گروه، کسانی که پس از ترک وطن استعداد نویسندگی خود را نشان دادند. در اولین دوره ادبیات تبعید چک، یعنی دوره بیست ساله ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۸، نزدیک به صد نویسنده و شاعر چکی‌زبان در پنج قاره جهان پراکنده شدند و حدود ۲۵۰ عنوان کتاب شامل رمان، مجموعه داستان و شعر را در خارج از کشور منتشر کردند. برخی از نویسندگان مهم چکی: فرانتز کافکا اگر چه آثارش را به آلمانی می‌نوشت اما همه عمر در پراگ و منطقه بوهمیا زندگی کرد. واسلاو هاول نخستین رئیس‌جمهوری چک خود نمایشنامه‌نویس مشهوری است. داوید چرنی مجسمه‌ساز جوان چک است که کارهایش اغلب جنجالی است. میلان کوندرا نویسنده چک که از سال ۱۹۷۵ در فرانسه زندگی می‌کند و از سال ۱۹۸۱ یک شهروند فرانسوی شده‌است. بهومیل هرابال زاده ۲۸ مارس ۱۹۱۴ در برنو، درگذشته ۳ فوریه ۱۹۹۷ در پراگ. میلان کوندرا او را بهترین نویسندهٔ معاصر چک خوانده‌است.
به سبب وجود نیروی کار فوق‌العاده ماهر، این کشور به قدرت صنعتی کشورهای بلوک شرق سابق تبدیل شد. این کشور که در قلب اروپا واقع شده، دارای تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و مرطوب بوده، و میزان بارندگی آن بسیار زیاد است. کشاورزی در اقتصاد کشور، نقش مهمی به عهده دارد، و عمده محصولات آن، جو و چغندر قند می‌باشد. دامداری و جنگل‌داری نیز در این کشور متداول است. کارخانه ماشین‌سازی اشکودا، صنعت تولید آبجو و الکل و کارخانه‌های تولید کریستال کمک بسیاری به اقتصاد پویای این جمهوری می‌کند. صنعت گردشگری و طبیعت زیبای این کشور سالانه جمعیت بسیاری را میهمان خود می‌کند. از صادرات جمهوری چک، می‌توان به سنگ آهن و زغال سنگ اشاره کرد. جمهوری چک، هم‌اکنون، در حال گذر از نظام اقتصاد کمونیستی، به سمت بازار آزاد و خصوصی‌سازی صنعت و کشاورزی است.
در آشپزی چکی تمرکز، بر استفاده از گوشت است. گوشت خوک، گاو، مرغ استفاده زیادی دارد و در کنار آن غذاهای مختلفی نیز با گوشت غاز، اردک، و خرگوش تهیه می‌شود. از ماهی در آشپزی چکی کم استفاده می‌شود، به استثنای مراسم کریسمس که در آن هنگام مردم چک ماهی قزل‌آلای تازه و کپور می‌خورند. نانی خمیری که بدون مخمر تهیه شده و به صورت قطعات گرد بریده می‌شود به نام «کِنِدلیکی» معروف است استفاده زیادی در غذاهای چکی دارد و با انواع گولاش خورده می‌شود. کیک‌های شکلاتی و میوه‌ای مانند دیگر کشورهای اروپای مرکزی، در جمهوری چک نیز از دسرهای مورد علاقه هستند. آبجو چک دارای سابقه‌ای طولانی و مهم است. نخستین آبجوسازی در این کشور از سال ۱۱۱۸ میلادی به‌وجود آمد و جمهوری چک، امروزه دارای بالاترین مصرف سرانه آبجو در جهان است. آبجو از نوع پیلزنر که خاستگاه آن شهر پلزن است و هم‌چنین آبجویی که در شهر چسکه بودیویتسه (به آلمانی: بودوایز) تهیه می‌شود از آبجوهای معروف این کشور هستند. نام آبجوی آمریکایی بادوایزر نیز به همین شهر اشاره دارد. منطقه جنوب موراویا از قرون وسطی شراب تولید می‌کند و حدود ۹۴ درصد از باغ‌های انگور جمهوری چک در موراویا قرار دارد. گذشته از نوشیدنی ودکامانند با طعم میوه به نام اسلیوُویتسه، آبجو و شراب، جمهوری چک مشروب مخصوص به‌خودی نیز به نام بـِخِروفکا تولید می‌کند. از نوشیدنی‌های کولا-مانند تولید محل می‌شود به کوفالا اشاره کرد.
جمهوری چک آن‌قدری کوچک هست که به‌راحتی بتوان طی چندین ساعت یا کمتر از پراگ به همه‌جای کشور رفت. یک شبکه‌ی ریلی وجود دارد که تقریبا تمامی شهرها و روستاها رو به‌هم متصل می‌کند. سفر با این قطارها مقرون به صرفه، سریع و بسیار ارزان است. یک سفر یک الی دو ساعته به ارزانی ۵ دلار است. در مکان‌هایی که قطار وجود ندارد، می‌توانید با اتوبوس سفر کنید. ممکن است سفر با اتوبوس کمی بیشتر طول بکشد اما می‌توانید با چند پنی به تمام نقاط کشور بروید. پراگ بخاطر داشتن تراموهای (اتوبوس برقی) مربوط به دوره‌ی شوروی‌اش معروف است که هنوز هم در خیابان‌های این شهر در حال حرکت‌اند. بپرید بالا! هزینه بلیط آن فقط ۱.۳۰ دلار است. (این هزینه برای کودکان نیم‌بهاء است.) با ترامو به این‌سو و آن‌سو رفتن، ارزان‌ترین راه برای گشت و گذار در پراگ است. برای خوردن نوشیدنی و گوشت می‌توانید به « Paneláks» بروید؛ یعنی محل زندگی تمامی اهالی چک که در فروشگاه‌های گردشگری کار می‌کنند.
مردم چک، افرادی بی‌نظم و انضباط هستند. هیچ‌کس به‌اندازه‌ی آنها به خوردن و آشامیدن اهمیت نمی‌دهد؛ شاید دلیلش این است که آنها مراسم زیادی برای جشن گرفتن دارند. مردم چک توانستند بدون شلیک حتی یک گلوله از یوغ اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۹ رهایی یابند. «انقلاب مخملی» گواهی بر رهایی و خودمختاری مردم چک است. اجازه دهید، بیشتر در این‌باره توضیح دهیم؛ قرن بیستم، روی خوشی به مردم چک و جمهوری آنها نشان نداد. امپراتوری اتریشی-مجاری در این کشور بنا نهاده شد، سپس مورد حمله‌ی نازی‌ها قرار گرفتند و به مدت نیم‌قرن با مشت آهنین استالین از آنها پذیرایی شد. اما آنها خود را حفظ کردند. باور این مسئله سخت است که جمهوری چک در حدود ۲۶ سال قبل، عروسک خیمه‌شب‌بازی حکومت‌های استبدادی بوده است. در آن زمان، رفتن به چک، کابوسی وحشتناک بود اما اکنون تبدیل به یکی از پر بازدیدترین کشورهای اروپایی شده است. چقدر خوب است که می‌توان به‌راحتی و آزادانه به این نقطه از اروپا رفت و آمد کرد. البته این موهبت را مدیون انسانیت و انعطاف‌پذیری مردم جمهوری چک در مقابل چهره شیطانیِ ظلم هستیم. اگر به چک رفتید، با یک فرد محلی به گفتگو بنشینید و از او بخواهید در مورد چک تا قبل از سال ۱۹۸۹ برایتان بگوید.
در عيد پاك (بزرگداشت رستاخيز عيسى كه هر ساله توسط مسيحيان برگزار مى‌شود و از جمعه تا يكشنبه ادامه دارد) به جمهوری چک سفر کنید تا در هر شهر و روستایی برای جشنواره‌های عید پاک از شما استقبال به عمل آید البته فقط مسیحی های این کشور. مردان برای به‌دست آوردن تخم‌مرغ‌های شب عید، به دنبال زنان می‌دوند و آنها را با یک ساقه گیاه یا نِی به‌نام (pomlázka) می‌زنند! مردان به این طریق، به زنان می‌گویند که آنها جذاب و زیبا هستند و تا سال بعد ازدواج خواهند کرد. مردان هر زنی که را که انتخاب کنند باید به آنها تخم‌مرغ دهد و همینطور مردان نیز باید برای آنها غذا یا نوشیدنی تهیه کنند. تمامی این مراسمات با ضیافت گوشت بره به اتمام می‌رسد. در انتهای شب، زنان انتقام خود را می‌گیرند؛ آنها با خالی کردن سطل آب سرد بر سر مردان، به استقبالشان می‌روند.
فکت های جمهوری چک
1- سرزمین قلعه ها: در جمهوری چک بیش از 2000 قلعه و بقایای آنها وجود دارد که بیشترین تراکم در دنیا محسوب می شود.
2- سرزمینی احاطه شده با کوه ها: می توان گفت که این کشور کاملا با کوهستان احاطه شده است.
3- سرانه درآمد ناخالص اهالی پراگ دو برابر متوسط درآمد مردم چک و حتی بالاتر از سایر اعضای اتحادیه ی اروپاست.
4- اهالی چک عموما اسلاو تبار هستند اما تعداد زیادی از آنها نیز ادعای دودمان آلمانی دارند.
5- قلعه ی پراگ به عنوان بزرگترین قلعه ی باستانی دنیا در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است.
6- از نقطه نظر تاریخی جمهوری چک از دو پادشاهی Bohemia و March of Moravia تشکیل شده است.
7- شیمیدانی اهل چک به نام اتو ویچترله لنزهای نرم چشمی را در سال 1959 ابداع کرد.
8- جمهوری چک نسبت به تعداد ساکنان خود، بیشترین تعداد تخت های بیمارستانی را در اتحادیه ی اروپا دارد.
9- 90% مردمان چک حداقل آموزش متوسطه را به پایان رسانده اند که این رقم بیشترین میزان در اتحادیه ی اروپا به شمار می رود.
10- سازنده ی بزرگ اتومبیل به نام Skoda Auto از جمهوری چک است.
............................................................
آشنایی با کشورها (12) : پورتوریکو
آشنایی با کشورها (11) : سائوتومه و پرنسیپ
آشنایی با کشورها (10) : سن مارینو
.
.
.
.
آشنایی با کشورها (1) : سیشل
