ده فرمان (به انگلیسی: The Ten Commandments)
تاریخ اکران : 17 آبان 1335
میزان فروش با احتساب نرخ تورم : 2 میلیارد و 187 میلیون دلار
فیلمی حماسی تاریخی به کارگردانی سیسیل ب دومیل، محصول سال ۱۹۵۶ کمپانی آمریکایی پارامونت است که بر اساس زندگی موسی شکل گرفته است.
سیسیل ب دومیل پیر (پدر خانم آنتونی کوئین) در سال 1956 به سراغ ده فرمان خود رفت و با هزینه سنگینی که جامعه یهود در اختیارش گذاشت یکی از بزرگترین فیلم های تاریخ سینما را ساخت. فیلمی بسیار عظیم فیلمی که فقط نام 400 بازیگر را با ذکر نام و نقش میتوانید در سایت IMDB در مشخصات این فیلم جستجو کنید که در هیچ فیلمی نمیتوان سراغ گرفت.
این فیلم خیلی زود مورد توجه منتقدان و تماشاگران عام، نه تنها در ایالات متحده که در تمام نقاط جهان، قرار گرفت. چندی نگذشت که محبوبیتی بینظیر کسب کرد تا آنجا که هنوز هم بر اساس محاسبه تورم ششمین فیلم پرفروش تاریخ سینمای جهان است.
ماجرای فیلم از تولد موسی و به آب انداختنش توسط خواهر و مادر او آغاز شده و با گذر از تقریباً وقایع مهم زندگی این پیامبر خدا به عبور دادن قوم یهود از رود اردن توسط موسی و خداحافظیش از خانواده و عروجش به ملکوت اعلی میانجامد. در فیلم ستارگانی همچون چارلتون هستون، یول برینر، آن بکستر، ادوارد جی. رابینسون نقش آفرینی میکنند.
فیلم در بخشهای متعددی نامزد جایزه اسکار شد و توانست جایزه اسکار بهترین جلوههای ویژه را به خاطر صحنه بهیادماندنی شکافتن دریا توسط موسی که از صحنههای حماسی تاریخ سینماست از آن خود کند.
جوایز اسکار
برنده اسکار بهترین جلوههای ویژه برای جان فالتون
نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم
نامزد جایزه اسکار بهترین طراحی صحنه (رنگی) برای هال پریرا، والتر تایلر و آلبرت نوزاکی
نامزد جایزه اسکار بهترین طراحی لباس (رنگی) برای ادیت هید، جان جنسن و رالف جستر
نامزد جایزه اسکار بهترین تدوین فیلم برای آن بوچنز
سیسیل ب دومیل پیر بزرگ ترین بازیگران و عوامل فنی زمان را جمع کرد و فیلمی رویائی ساخت که با گذشت بیش از نیم قرن از تولدش هنوز یک شاهکار عظیم است.صحنه باز شدن دریای سرخ از به یاد ماندنی ترین صحنه های تاریخ سینماست.
ده فرمان در کنار فیلم هایی چون برباد رفته و بن هور همواره در ردیف محبوب ترین فیلمهای تاریخ سینما بوده است و به روایت جامعه منصف منتقدین سینمای واقعی یعنی ده فرمان و نه همشهری کین. سینما یعنی تصویر. یعنی حماسه، یعنی جزئیات، یعنی آنچه که نتوان با رادیو آنرا پخش کرد. که نتوان آنرا تعریف کرد. که نتوان آنرا در محدوه یک منزل و یک کارخانه و چند خیابان ساخت.
سینما زبان تصویر است. براستی کدامیک از فیلمهای 5 ستاره تاریخ سینما (که داستان انها در یک کافه یا خیابان یا آپارتمان یا حتی یک شهر روایت میشود) زبان واقعی تصویر بوده اند؟
در واقع آنچه سینمای واقعی به ما نشان داد سینمای حماسه بود و هست . ده فرمان شاید حماسی ترین فیلم تاریخ سینما باشد. فیلمی که فقط 27 دستیار کارگردان ،12 متخصص درجه اول جلوه های ويژه و 25 طراح این جلوه ها ، 45 طراح حرفه ای صحنه و 27 صدابردار ، 65 متخصص فیلمبرداری و کار روی نگاتیو ،7 نویسنده و ... را در کنار 400 بازیگر با نقشهای مشخص و بیش از 14 هزار نفر سیاهی لشکر و 15 هزار راس حیوان را در کارنامه دارد .
نوشتن فیلمنامه 2 سال طول کشید. این فیلم طی 3 سال اکران 6 و نیم برابر هزینه تولیدش درآمد کسب کرد و طی همان 3 سال 100 میلیون نفر بیش از یک بار فیلم را دیدند.
ده فرمان با حضور چارلتون هستون (در نقش موسی) ، یول برینر(در نقش رامسس) و آن باکستر(در نقش نفرتیتی) و دیگران و موسیقی فوق العاده المر برنشتاین اکران شد و تحسین همگان را برانگیخت.
این فیلم در همان سال ها و در اواخر دهه 1335 وارد ایران شد و برای اولین بار در اختیار مرحوم ایرج دوستدار قرار گرفت. ( دوبلور نقش اصلی یعنی موسی ) و یکی از به یاد ماندنی ترین دوبله های تاریخ شد.
از نکات جالب درباره فیلم ده فرمان میتوان به نکات زیر اشاره کرد
1 - حداقل از 14000 سیاهی لشگر و 15000 حیوان در فیلم استفاده شد.
2 - برای درست کردن طوفان شن عوامل فیلم از موتور هواپیماهای نیروی هوایی مصر که به زمین وصل شده بودند استفاده کردند.
3 - دلیل انتخاب چارلتون هستون برای ایفای نقش حضرت موسی توسط سسیل بی دمیل شباهت وی به مجسمه حضرت موسی ساخته شده توسط میکل آنژ بود.