قرار گرفتن در میان ۵ نیروی هوایی برتر و قدرتمند جهان کاری بسیار سخت و چالش برانگیز است. نیروهای هوایی بزرگ، آموزش دیده و بسیار مجهزی وجود دارد که شایستگی و شرایط قرار گرفتن در این فهرست را داشته باشند. در میان این کاندیداها کشوری مانند روسیه نیز دیده می شود که از برخی جهات عقب تر از کشورهای دیگر است. نیروی هوایی روسیه، در حالی که بر اساس مقیاس هواپیما به هواپیما کهنه تر و قدیمی تر از بسیاری از نیروهای هوایی کشورهای دیگر است، اما از لحاظ عددی بزرگ ترین نیروی هوایی جهان به شمار آمده و با توجه به برنامه هایی که برای مدرن سازی ناوگان هوایی خود داشته و سلاح های هسته ای هواپرتابی که در اختیار دارد به یکی از قدرتمندترین نیروهای هوایی جهان بدل شده است.
نمی توان نادیده گرفت که به لطف پوتین و سورتی های مکرر هواپیماهای نظامی او در نزدیکی حریم هوایی کشورهای عضو ناتو و ژاپن، این کشور به این زودی ها از جرگه نیروهای ترسناک هوایی خارج نخواهد شد. چین نیز از بسیاری جهات وضعیتی مشابه روسیه داشته و در حال مدرن سازی، تقویت نیروی هوایی خود و به پرواز درآوردن هواپیماهای جنگی اش در نقاط بیشتری از جهان برای ارعاب کشورهای غربی است. در کنار این موضوعات باید به نقاط ضعف و آسیب پذیری هایی اشاره کرد که علیرغم تجهیزات خوب و آموزش قابل توجه برخی نیروهای هوایی در نتیجه بودجه های ناکافی، مانع از راهیابی این نیروها به فهرست ۵ نیروی هوایی برتر جهان شده است.
برای مثال کشورهای اروپایی علیرغم داشتن تجهیزات و آموزش کافی، به دلیل عدم اختصاص بودجه مناسب نتوانسته اند به خوبی از پسِ نقش ها و نیازهای ملی خود در بخش نیروی هوایی برآیند. برخی کشورها نیز علیرغم داشتن تجهیزات بسیار پیشرفته نظامی هوایی، به دلیل ناکارآمدی در زمینه آموزش پرسنل، با افت جایگاه مواجه هستند؛ برای مثال بسیاری از کشورهای خاورمیانه.
1- نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا
سرآمد بال هوایی ارتش ایالات متحده، نیروی هوایی این کشور که به اختصار USAF نامیده می شود مسئول اصلی ماموریت های هوایی و فضایی کشور به شمار می آید. این نیرو مسئولیت مدیریت هر گونه عملیات هوایی از شلیک موشک های بالستیک قاره پیما تا پرتاب شاتل های فضایی X-37 و A-10 Thunderbolt قاتل تانک را بر عهده دارد. این نیرو همچنین ماموریت های فضایی، عملیات های چتربازی و ریختن بمب بر سر نیروهای متخاصم را هماهنگی می کند.
نیروی هوایی ایالات متحده بیش از ۵٫۶۰۰ پرنده نظامی در انواع مختلف، از جنگنده اف-۲۲ رپتور، اف-۳۵، اف-۱۵ و اف-۱۶ را در اختیار دارد. همچنین این نیرو از بمب افکن های بی-۱، بی-۲ و بی-۵۲ و البته هواپیماهای ترابری سی-۵، سی-۱۷ و سی-۱۳۰ سود می برد که در پایگاه های هوایی داخل کشور و دیگر نقاط جهان، از بریتانیا گرفته تا ژاپن و عراق مستقر هستند. نیروی هوایی ایالات متحده تقریباً ۳۱۲٫۰۰۰ پرسنل فعال دارد که تنها از تعداد پرسنل هوایی ارتش چین کمتر بوده هر چند تعداد هواپیماهای آن از بال هوایی ارتش چین بیشتر است. USAF اولین نیروی هوایی جهان بود که هواپیماهای جنگی پنهانکار، اولین جنگنده نسل پنجم و اولین ناوگان هواپیماهای مخصوص عملیات تماماً پنهانکاری را به کار گرفت.
این نیرو با برنامه خرید ۱٫۷۶۳ فروند از انواع جنگنده اف-۳۵ و بیش از ۱۰۰ فرونود بمب افکن تهاجمی دوربرد سرنشین دار قصد دارد همچنان برتری قابل توجه خود در بخش هوایی را حفظ کند. پرنده های تهاجمی بدون سرنشین با افزایش توانمندی های پنهانکاری و تهاجمی، رفته رفته به بخش بزرگی از ناوگان کلی هوایی ارتش ایالات متحده تبدیل خواهند شد. همچنین نیروی هوایی ایالات متحده مدیریت دو ستون از سه گانه هسته ای ایالات متحده، از جمله ۴۵۰ فروند موشک بالستیک قاره پیما و بمب افکن های استراتژیک را تحت کنترل و مدیریت خود دارد.
2- نیروی دریایی و تفنگداران ویژه ایالات متحده آمریکا
نیروی دریایی و تفنگداران ویژه ایالات متحده که به دلیل بزرگی و توانمندی هایشان در ترکیب با هم دومین نیروی هوایی بزرگ جهان را تشکیل می دهند، یش از ۳٫۷۰۰ پرنده نظامی در انواع مختلف در اختیار دارند. این بال هوایی شامل ۱٫۱۵۹ فروند جنگنده، ۱۳۳ فروند پرنده تهاجمی، ۱۷۲ فروند پرنده گشتی، ۲۴۷ فروند پرنده ترابری و ۱٫۲۳۱ فروند هلیکوپتر است. بال هوایی نیروی دریایی ایالات متحده مسئولیت حفاظت از ناوگان دریایی این کشور و انجام ماموریت های هوایی از/روی اقیانوس ها و دریاهای جهان را بر عهده دارد. اکثر پرنده های نظامی نیروی دریایی و تفنگداران ویژه دریایی عملیات های خود را از روی کشتی های جنگی که در دریاها هستند انجام می دهند، یک وظیفه بسیار مشکل و خطرناک که به آموزش بسیار زیاد و توانمندی بالا نیازمند است.
مشهودترین بخش بال هوایی نیروی دریایی ایالات متحده مربوط به پرنده های نظامی این کشور است که روی ۱۱ فروند ناو هواپیمابر هسته ای ایالات متحده مستقر هستند. هر بال هوایی معمولاً از حدود ۶۰ پرنده نظامی در سه اسکادران از جنگنده های F/A-18 Hornet و Super Horne، یک اسکادران هواپیماهای اخطار سریع E-2C Hawkeye، یک اسکادران هواپیماهای مخصوص جنگ الکترونیک EA-18G Growler و یک اسکادران هلیکوپتر تشکیل شده است. دیگر بخش های بال هوایی نیروی دریایی این کشور شامل هلیکوپترهایی است که روی ناوشکن ها، رزمناوها و دیگر کشتی های سطحی مستقر هستند، هواپیماهای کنترل رفت و آمد دریایی P-3 Orion و P-8 Poseidon ، و انواع مختلفی از هواپیماهای P-3 که ماموریت های گشت زنی و مراقبت الکترونیکی را انجام می دهند.
همچنین این بخش از نیروی هوایی ارتش ایالات متحده در زمینه مدیریت نیروهای هسته ای استراتژیک کشور نیز مشارکت داشته و هواپیماهای TACAMO را به پرواز در می آورد که ماموریت آن ها ایجاد یک پایگاه فرماندهی و کنترلی در صورت وقوع جنگ هسته ای است. هواپیماهای تفنگداران ویژه دریایی نیز تحت نظر نیروی دریایی قرار داشته و در کشتی های جنگی این نیرو مستقر بوده، هر چند متمایل به عملیات های مشترک هوایی- زمینی با تاکید بر پشتیبانی از نیروهای روی زمین هستند.
3- روسیه
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی باعث شد که بخش بزرگی از نیروی هوایی این ابرقدرت به دست دولت روسیه بیفتد و روسیه نیز در طول دهه های اخیر از این ارثیه باورنکردنی لذت برده است. روی هم رفته، روسیه دارای ۱٫۵۰۰ فروند پرنده تهاجمی و ۴۰۰ فروند هلیکوپتر نظامی است. با این وجود، بخش عظیمی از این پرنده های نظامی قدیمی و قرسوده بوده، روزآمدسازی خاصی دریافت نکرده و تعمیر و نگهداری آن ها به خوبی انجام نشده است. در این میان بیشتر دارایی بال هوایی ارتش روسیه شامل جنگنده های MiG-29، Su-27 و MiG-31 است که عمدتاً متعلق به سال های پایانی جنگ سرد هستند.
اگر چه نیروی هوایی روسیه کنترل و مدیریت موشک های بالستیک قاره پیمای کشور را در اختیار ندارد اما کنترل بمب افکن های هسته ای استراتژیک کشور مانند بمب افکن های قدیمی Tu-95 “Bear”، بمب افکن های Tu-22 “Backfire” و بمب افکن های Tu-160 “Blackjack”را در اختیار دارد. نیروی هوایی روسیه به تازگی وارد دوره مدرن سازی شده و جنگنده های جدیدی معرفی شده یا در مسیر توسعه قرار دارند. یکی از این نمونه ها جنگنده Su-35 است، یک جنگنده تهاجمی جدید که چابکی و چند منظوره بودن جنگنده آسیب پذیر Su-27 Flanker را با تکنولوژی های بسیار جدید و پیشرفته ترکیب کرده و در تعداد محدود وارد سرویس شده است. پیمانکاران دفاعی روسیه در حال حاضر بر روی جنگنده T-50/PAK-FA کار می کنند که اولین جنگنده نسل پنجمی روسیه به شمار می آید. همچنین بر اساس گزارش ها، روسیه در حال کار بر روی یک بمب افکن استراتژیک جدید با نام PAK-DA است.
4- چین
ارتش آزادی بخش خلق چین یک ترکیب چتری برای نیروهای نظامی چین استکه دو شاخته اصلی پروازی با نام نیروی هوایی و بال هوایی نیروی دریایی دارد. در مجموع این دو بخش بیش از ۱٫۳۲۱ فروند جنگنده و پرنده تهاجمی، ۱۳۴ بمب افکن سنگین و هواپیمای سوخت رسان همراه با ۲۰ فروند هواپیمای اخطار سریع در اختیار دارند. همچنین ارتش چین دارای ۷۰۰ فروند هلیکوپتر تهاجمی است که اغلب آن ها در دسته بندی متوسط قرار می گیرند. اگر چه این اعداد و ارقام قابل توجه به نظر می رسد و علیرغم افزایش قابل توجه در بودجه نظامی کشور در سال های اخیر، اکثریت این پرنده های نظامی قدیمی و کهنه هستند.
در این میان تنها ۵۰۲ فروند هواپیمای نظامی مدرن بوده که نسخه هایی از Su-27 Flanker روسی ساخته شده در دهه ۱۹۸۰ و جنگنده چند نقشی بومی J-10 را شامل می شوند. دیگر ۸۱۹ جنگنده باقیمانده متعلق به دهه ۱۹۷۰ بوده و خطری قابل توجه برای دیگر نیروهای هوایی جهان به شمار نمی آیند. با این وجود نیروی هوایی چین به مدرن سازی خود ادامه داده و صنعت هوانوردی کشور در حال توسعه طرح های جدید با سرعتی قابل توجه است. این کشور به طور همزمان مشغول توسعه نه یک بلکه دو جنگنده نسل پنجمی به نام های جنگنده سنگین J-20 و جنگنده-بمب افکن کوچکتر J-31 است. نیروی هوایی چین، همچنین، در حال توسعه یک هواپیمای ترابری استراتژیک به نام Y-20 بوده و شایعه شده که روی یک بمب افکن استراتژیک برای جایگزینی Xian H-6 نیز کار می کند.
همانند نیروی هوایی ایالات متحده، بال هوایی ارتش چین نیز در حال تلاش برای در اختیار داشتن انواع مختلفی از پرنده های تهاجمی بدون سرنشین مانند Dark Sword است. یکی از بخش های اصلی پیشرفت کرده در ارتش چین مربوط به بال هوایی نیروی دریای این کشور است. اولین ناو هواپیمابر این کشور با نام Liaoning با ناوهای هواپیمابر دیگری همراه خواهد شد که توانمندی های متفاوتی داشته و هنوز بر سر تعداد آن ها اختلاف نظر وجود دارد. جنگنده J-15 که یک نسخه بومی شده از Su-27 روسی است در حال حاضر اصلی ترین هواپیمای مستقر بر روی ناو هواپیمابر کشور به شمار آمده و بر اساس گزارش ها، جنگنده چندمنظوره J-31 نیز نقشی همانند F-35C روی ناوهای هواپیمابر ایالات متحده را خواهد داشت.
5- ژاپن
در رتبه پنجم برترین نیروهای هوایی جهان نیز نیروی هوایی ژاپن قرار دارد که دارای بیش از ۳۰۰ جنگنده چند منظوره است که مسئولیت دفاع از این کشور جزیره ای در مقابل تهدیدات زمینی، هوایی و دریایی را بر عهده خواهند داشت. با توجه به دکترین نظامی کشور که تنها جنبه دفاعی دارد، نیروی هوایی ژاپن به طور ویژه برای ماموریت های دفاعی و نه تهاجمی طراحی و آموزش دیده است. خلبانان نیروی هوایی ژاپن بسیار آموزش دیده و کارآزموده بوده و به طور مرتب با خلبانان آمریکایی تمرین می کنند. برای درک توانمندی خلبانان نیروی هوایی ژاپن باید بدانید که خلبانان این کشور در مقابله با هواپیماهای روسی و چینی در نیمه اول سال ۲۰۱۴ بیش از ۵۳۳ عملیات اسکرمبل داشته اند. نیروی هوایی ژاپن تنها بهترین و پیشرفته ترین جنگنده ها را از ایالات متحده خریداری کرده و در دهه ۱۹۸۰ میلادی بیش از ۲۲۳ فروند جنگنده تک سرنشین F-15J و دو سرنشین DJ از این کشور خریداری کرد.
قرار بود که جنگنده های اف-۲۲ رپتور جایگزین این ناوگان هوایی شوند اما بر اساس قوانین ایالات متحده، این جنگنده در اختیار کشوری غیر از ایالات متحده قرار نگرفته و صادرات آن ممنوع اعلام شده است. اکنون اما نیروی هوایی قصد دارد ۴۲ فروند جنگنده پیشرفته F-35A را وارد ناوگان هوایی خود کند که به تازگی اولین سفارش های آن نیز ثبت شده است. همچنین ژاپن در حال توسعه جنگنده بومی F-3 برای جایگزینی F-15 آمریکایی است. ار این اثنا جنگنده های F-15J و F-2 نیز مدرن سازی شده تا توانایی آن ها در نبردهای هوایی تقویت شود.
منبع: nationalinterest
روزیاتو
