🙋سلام. وقتتون خوش دوستان
مبحث فعل شاید مهمترین و گسترده‌ترین بخش در ترکی باشه برای همین جلسه دیشب رو دوباره قرار میدم:
اولین قدم در حیطه آشنایی با فعل در زبان ترکی رو برمی‌داریم و طبیعتا با ساده‌ترین حالت فعل:
💎 فعل حال ساده در ترکی(فرمول فعل: ۱+۲+۳)
👈همون فعلی که معنیش در فارسی میشه: می‌کنم، می‌روم و...
۱: ریشه فعل(همون شکل امری فعل) هستش مثل: bax ببین/ sal بنداز/ al بگیر /böl تقسیم کن/get برو
۲:پسوند چهارگانه‌ی «ır/ ur / ir / ür»
همون «می»در فارسی میشه که در فعل ها مثل(می‌گیرم، می‌دهم، می‌رفت، می‌خواست بداند و...) بکار رفته.
مثل همون پسوندهای چهارگانه ır /ur برای افعال خشن و ir/ür برای افعال نرم استفاده میشه(یکم پایینتر توضیح دادم خشن و نرم رو برای اونا که تازه اشنا شدن) (خشن یا کلفت +نرم یا نازک توضیحات در این جلسه کامل اومده)
خب تا حالا ۱+۲ رو یاد گرفتیم
۳: ضمیر متصل فعلی
❤Əm / am برای اول شخص مفرد(من) به ترتیب برای افعال خشن و نرم
توجه: از درسهای قبل می‌دونیم که:
کلا کلمات چهار دسته ان:
کلماتی که با مصوت خشن a یا ı تموم شن.... bax// darıx
اوناکه با مصوتای خشن oیاu تموم شن boz/ ddoldur
اونا که با مصوت های نرم e یا ə یا i تموم شن. gəl/ gir
اونا که با مصوتهای نرم ö یا ü تموم شن. Böl/çözül
دو دسته اول خشن هستن و دو دسته دوم نرم
هر کدوم از دسته ها پسوندی که از نظر مصوت باهاشون هماهنگ و مشابهه رو میگیرن
پس داریم:
❤Əm / am برای اول شخص مفرد(من) به ترتیب برای افعال خشن و نرم
( َ م) در (می‌کنَم می‌روَم)
Sən /san💙 برای دوم شخص مفرد(تو) به ترتیب برای افعال خشن و نرم
(ی) در (میکنی میروی)
💚سوم شخص مفرد(او): هیچی اضافه نمیشه
ik / ük /ıq / uq💛 برای اول شخص جمع(ما) که مثل پسوندهای چهارگانه که قبلا هم گفتیم دوتای اول برای افعال خشن و دوتای بعدی برای افعال نرم استفاده میشه
(یم) در (میکنیم میرویم)
siniz /sünüz /sınız /sunuz💟 برای دوم شخص جمع(شما) که دوتای اول برای افعال خشن و دوتای بعدی برای افعال نرم استفاده میشن.
(ید) در (میروید میکنید)
Lər / lar💜 برای سوم شخص جمع(آنها) که اولی برای افعال خشن و دومی برای افعال نرم استفاده میشن
( َ ند) در (میکنند میروند)
.............
خب بخش سومش هم تموم شد و حالا فرمول فعل حال ساده شامل ۱ +۲+۳ دستمونه
...................
🌍🌞مثال: ۴ تا مثال با مصوتهای آخر متفاوت میارم تا همشونو تست کنیم:
۴ ریشه ی فعل:
Bax📗 ببین، نگاه کن(فعلی با مصوت خشن که صدای اخرش a یا ı هست)
Dur📕 بایست (فعلی با مصوت خشن و مصوت اخر o یا u)
Çək🎇 بکِش (فعل با صدای نرم که مصوت اخرش ə/e/i هستش)
Çöz🎆 حل کن، باز کن (فعل با صدای نرم که مصوت اخرش ö/ü هستش)
...
🔎🏀خب حالا این ها رو به ترکی برمیگردونیم:
می‌ایستی dur+ur+san
می‌ایستند dur+ur+lar
می‌ایستیم dur+ur+uq
می‌کِشند çək+ir+lər
می‌کِشم çək+ir+əm
می‌کِشد çək+ir
باز میکنیم çöz+ür+ük
باز میکنید çöz+ür+sünüz
باز میکنی çöz+ür+sən
نگاه می‌کنم bax+ır+am
نگاه میکنیم bax+ır+ıq
نگاه میکنید bax+ır+sınız
💻تمرین
به ترکی بنویسید: (میتونید از فعلهایی که در درسنامه اومده استفاده کنید)
به کجا میروی؟
در کجا می‌ایستند؟
چه می‌کِشید؟
به شمال میرویم
به غرب نگاه میکنیم
برادرم و خواهر بزرگم حل میکنند.
از شوهر خاله‌ام می‌گیرم
پدر بزرگم تقسیم می‌کند
