«قید سایت‌های دروغگوی ایرانی رو بزنید، یه سایت خارجی بهتون معرفی می‌کنم که چهارمین سایت برتر جهانه، تمام بازی‌هایی که فکرشو کنید داره، پشتیبانی فارسی داره، همین‌طور آپشن‌هاش همیشه ثابته و ضرایبش بالاتر از سایت ایرانیه، حدود چند نوع راه پیش‌بینی داره. تکی میکس سیستمی و ... آدرسشو میذارم عضو بشین...»
چند خط بالا عیناً از صفحه تلگرام «آموزش شرط بندی» رونوشت شده است. اسم آن را به «پیش‌بینی» تغییر داده‌اند تا کمی از « بار گناه» و «غیرقانونی» بودنش کم کنند! چندان مطمئن نیستم که این «گزارش هشداردهنده» تأثیر مورد نظر را در جای درست بگذارد. کسی که اهل قمار است شاید گوشش به این حرف‌ها بدهکار نباشد! به ویژه که سایت‌های مخصوص شرطبندی تلاش بسیار زیادی برای جلب اطمینان مخاطبان خود دارند و در این راه مقاله‌ها می‌نگارند، راه‌های تبادل پول را روشن می‌کنند و راه‌های دررو را به خوبی برای مخاطب مشخص می‌کنند. هنوز هم قمار برای بعضی‌ها شغل است؛ اما نه برای آنهایی که بازی می‌کنند!
بسیاری از مؤسسات شرط بندی مطرح دنیا سایت خود را به زبان فارسی نیز در دسترس مخاطبان قرار داده‌اند. پیداست که مدت‌هاست به بازار پررونق این عمل خلاف در اینجا هم پی برده‌اند! در این سایت‌ها مخاطبان ایرانی معمولاً در رده اول یا دوم کاربران پرتعداد قرار دارند. هر کاربر به طور میانگین پنج بار در روز به سایت سر می‌زند و متوسط زمانی که صرف می‌کند حدود 15 دقیقه است؛ 15 دقیقه حضور یک مخاطب در یک سایت از نظر آماری اصلاً کم نیست.
فیلترینگ سایت‌های شرطبندی و وجود برخی تحریم‌های بانکی، دو مانع اصلی در راه قماربازان ایرانی است؛ موانعی که البته گذر از آنها چندان مشکل نیست. خرج فیلترینگ که یک فیلترشکن ساده است و برای دور زدن تحریم‌ها هم همیشه راهی هست. البته می‌شود در سایت‌های وطنی هم عضو شد و قمار کرد. سخت نیست؛ نه برای آنها، نه برای قماربازها!
شرط بندی انواع مختلفی دارد. گاهی قمار در کازینوهای مجازی است و گاهی «پیش‌بینی» یک بازی فوتبال و انواع مسابقات توپی و غیرتوپی و حتی بازی‌های کامپیوتری. تنها چیز لازم، یک قمارباز است که آن هم به اندازه کافی هست؛ البته آنچه باید پیش از هرنوع کار خلافی با آن آشنا شد، ساختار، سازماندهی و قوانین آن کار است!
قوانین کیفری جمهوری اسلامی ایران اما تابع کلام خدا در آیه90 سوره مائده، هر نوع شرط بندی را غیرقانونی اعلام کرده و آب پاکی را روی دست همه ریخته است.
مواد 705 تا 711 قانون مجازات اسلامی مجازات‌هایی را نیز برای قماربازها و افراد دخیل در این کار پیش‌بینی کرده و گفته «قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع» است و مرتکبین آن به حبس و یا شلاق محکوم خواهند شد. ماده 708 نیز هرکس را که «قمارخانه دایر کند یا مردم را برای قمار به آنجادعوت نماید» به حبس یا جزای نقدی محکوم می‌کند.
ناگفته پیداست که سایت‌های اینترنتی شرط بندی نیز گرچه «قمارخانه» نیستند، اما وسیله‌ای برای همین کارند و مجری قانون موظف به برخورد با –دست‌کم- گردانندگان این سایت‌هاست. اما این برخورد از چه راهی قابل انجام است؟
با تصویب قانون جرایم رایانه‌ای، کارگروه «تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» در دادستانی کل کشور تشکیل شده و این نهاد موظف است با سایت‌های متخلف برخورد و آنها را «پالایش» یا همان «فیلتر» کند.
به نظر می‌رسد قانونگذار در این زمینه کوتاهی نکرده و قوانین لازم را تصویب کرده است. مجریان قانون نیز سخت مشغول انجام وظیفه‌اند، کمااینکه دست روی هر سایتی که بگذارید فیلتر است! اما پیداست که فیلترینگ هرگز مانع دشواری برای دسترسی به محتوای مورد نظر نبوده و نیست. از طرفی گردانندگان سایت‌ها هم بیکار ننشسته‌اند و مدام با تغییر آدرس سایت از فیلتر شدن فرار می‌کنند و آدرس‌های جدید خود را هم به اطلاع مخاطبانشان می‌رسانند.
محض امتحان وارد یکی از سایت‌های پیش‌بینی فوتبال می‌شوم. گوشه پایین صفحه نوشته شده «نیاز به مشاوره دارید کلیک کنید!» کلیک می‌کنم و یک صفحه کوچک چت باز می‌شود:
«شما با Banu (بانو) صحبت می‌کنید
مهمان: می‌خواستم درمورد قانونی‌بودن فعالیت این سایت مطمئن بشم؛ چون سایت فیلتر بود. می‌خوام مطمئن بشم که در صورت شرطبندی توی این سایت و پرداخت پول، اگر برنده بشیم پولمون به دستمون می‌رسه.
بانو: دوست عزیز سایت ما با مدرک لایسنس می‌باشد
بانو: و فیلتر شدن سایت از جانب سازمان فیلترینگ می‌باشد
مهمان: خب این مدرک لایسنس از کجا اخذ شده؟! چطور باید مطمئن بشیم. آخه سایت اگه مجاز باشه چرا فیلتر شده؟
بانو: بین‌اللملی می‌باشد عزیز
مهمان: بین‌المللی یعنی کجا؟ مؤسسه خاصیه؟
بانو: مدرک بین‌المللی از جانب بتهمان لیسانس بت می‌باشد
مهمان: میشه در مورد علت فیلتر شدنش رفع ابهام کنید؟ آیا پیش‌بینی هم مثل شرطبندی غیرقانونیه؟
بانو: دوست عزیز فیلتر شدن سایت از جانب سازمان فیلترینگ ایران می‌باشد؛ در ایران غیرقانونی می‌باشد
مهمان: این سایت مال چه کشوریه؟
بانو: ترکیه، آلمان، انگلیس و ایران. نزدیک به یک سال می‌باشد برای ایرانیان فعالیت داریم
از «مهمان‌نوازی» بانو تشکر می‌کنم؛ گشتی در سایت می‌زنم و چیزی دستگیرم نمی‌شود؛ سر در آوردن از این فرم‌ها کار من نیست! چند کانال تلگرامی پیدا می‌کنم که در زمینه آموزش شرطبندی «خدمت‌رسانی» می‌کنند.
کانال‌های تلگرامی متعددی هست که برای تبلیغ شرکت در قمارهای آنلاین تشکیل شده‌اند و تعداد اعضای بعضی از آنها به چند هزار نفر می‌رسد. در مواردی گردانندگان کانال‌ها، خود گردانندگان سایت‌های شرطبندی هستند و در بعضی موارد هم برای تبلیغ یک سایت مشخص تشکیل شده‌اند. شرط بندی فوتبال در شکل و شمایل مجازی آن کار نسبتاً پیچیده‌ای است و افراد با سایت‌های متعددی روبرویند که در آنها انواع بازی‌ها در سطوح مختلف از سرتاسر جهان امکان شرط بندی دارند و برای هر بازی ساده، مخاطب با انبوهی از فرم‌ها و اعداد و ضرایب روبروست.
بنابراین نیاز به آموزش برای قماربازان تازه‌کار احساس می‌شود که مکانیسم عرضه و تقاضا، این خلاء را هم پر کرده است. گذشته از جزوه‌ها و مقاله‌های آموزشی که با یک جستجو در گوگل در دسترس است، در تلگرام و اینستاگرام نیز صفحاتی برای آموزش شرطبندی ایجاد شده‌اند که درآمدزایی هم دارند؛ به این صورت که موقعیت‌های مناسب شرطبندی را که احتمال برد بالایی دارند به عنوان «وی.آی.پی» به کاربران می‌فروشند:
«وقت بخیر
✅ وی آی پی امروزمون می‌ترکونه
✅ امروز هم وی آی پی رو آنالیز کردیم و در خدمتتون قرار میدیم
✅ ضریب این میکس ویژه حدود ١.٧هستش که احتمالاً تا شب بیشترم بشه
✅ برای دریافت این میکس فقط تا ۱۰ شب فرصت دارید
⏺ قیمت این میکس همون ۱۰ تومن همیشگیه»
ادمین‌های «خیرخواه» این کانال‌ها «آی‌دی» خود را در اختیار کاربران می‌گذارند و پی‌درپی برای راهنمایی کاربران اعلام آمادگی می‌کنند. به عنوان یک کاربر تازه‌کار با یکی از این «دوستان» وارد گفت‌وگو می‌شوم از او می‌پرسم توصیه می‌کند وارد این کار شوم یا نه؟ توصیه‌های کلی‌ای می‌کند.
لینک ثبت‌نام در یک سایت شرطبندی ایرانی را برایم می‌فرستد. از او می‌پرسم این «...گل» رو خودتون اداره می‌کنید یا تبلیغاتشو گرفتید؟ میشه بهشون اعتماد کرد؟
-ادمین: نه ما اداره می‌کنیم نه تبلیغشو گرفتیم؛ فقط ما ممبرامونو جوری راهنمایی می‌کنیم که به نفعشونه.
-من: ادمین یه کانال تلگرامی بودم یه مدت، می‌دونم خیلی وقت‌گیره، واسه همین گفتم شاید درآمدی دارید از این راه
-ادمین: درآمدی هم اگر باشه فروش وی‌آی‌پی‌هاست که چیز زیادی نیس؛ بیشتر علاقه‌اس
-من: وی‌آی‌پی چیه؟
-ادمین: هرروز یه پیش‌بینی که احتمال بردش خیلی بالاست داریم که میگیم وی‌آی‌پی.
-من: چند هست حالا؟ فک کنم برای تازه‌کارا خوب باشه!
-ادمین: ١٠تومن. برای کهنه کارا هم خوبه؛ هستیم در خدمتتون.
-من: راستی یه سؤال. برای این سایت ...گل بخوایم پول واریز کنیم چطوریه؟ مثل سایتای خارجی پیچیدس؟
-ادمین: نه خیلی راحت؛ مثل خرید یه شارژ راحته
-من: آقا دمت گرم. ممنون از راهنماییت!
-ادمین: قربونت دادا
از دنیایی که نامش مجازی است برمی‌گردم روی زمین. با قماربازی که به گفته خودش 17 سال است قمار می‌کند قراری می‌گذارم. رضا حدود 35 سال دارد و در حاشیه شهر زندگی می‌کند. ابتدا به او توضیح می‌دهم که برای تهیه یک گزارش قصد دارم با او گفت‌وگو کنم تا به قمار اینترنتی اشراف پیدا کنم. شروع می‌کند به توضیح دادن و مفصل برایم از فوت‌وفن‌های شرط بندی و ریزه‌کاری‌های آن می‌گوید. تأکید می‌کند که برای شرط بستن روی بازی‌های فوتبال باید تیم‌ها را شناخت و با داشتن پیش‌فرض از تیم‌ها اتفاقات بازی را حدس زد و روی آنها شرط بست. «مثلاً بازی بارسا با یووه من شرط بستم "نیمه اول گل ندارد، نیمه دوم یک گل دارد" میدونستم »یووه» دفاعش قویه، ولی بارسا حداقل یه‌دونه راه داشت بزنه، گفتم حداقل یه گل داره ولی صفر – صفر شد؛ فوتباله دیگه، معلوم نمی‌کنه که». حتی یک قمارباز ماهر هم براحتی می‌بازد.
بعد از همه‌ی این توضیحات اما متوجه شدم تنها چیزی که او از حرف‌های من می‌فهمد دو کلمه‌ی «قمار» و «فوتبال» است! می‌گوید: «حالا میخوای ببندی؟ اینترنتی؟! من رو در رو می‌بندم اینترنتی نیستم!» به او می‌گویم خبرنگارم و باز تأکید می‌کنم که برای تهیه‌ی گزارش پرس‌وجو می‌کنم؛ می‌گوید «آها؛ دفعه اولته میخوای شرطبندی کنی؟!».
از او می‌پرسم کارش همین است یا شغل دیگری هم دارد؟ می‌گوید «نه، سرِ کار می‌رفتم. الان چندوقته بیکارم، قمار می‌کنم؛ سر کار بری با قمار جور در نمیاد؛ میدونی!؟»
برخی برای پول درآوردن راه‌های مختلفی را امتحان می‌کنند؛ وقتی ببینی روی بنرهای تبلیغاتی یک سایت قمار آنلاین نوشته شده «میلیونر شدن حق شماست»، این هم یک «راه» به نظر می‌رسد. اما این فقط یک روی سکه است؛ رویی که معمولا آنهایی که به تله افتاده‌اند نمی‌بینند. به قول رضا « هیشکی تو قمار نمی‌بره؛ همه سر به سر میشن؛ یعنی «گَهی پشت بر زین و گَهی زین به پشت!» » یک روز برنده‌ای و روز دیگر بازنده؛ باید بخت یارت باشد که دو روز پشت هم نبازی. اگرنه می‌شوی مثل هادی؛ قمارباز دیگری که برای گفت‌وگو پی‌اش بودم و متوجه شدم «سنگین باخته» و حالا فراری است.
قماربازها اغلب برمی‌گردند؛ یا به طمع برد دوباره و یا برای جبران باخت‌های قبلی. جنبه‌های روانشناختی و جامعه‌شناختی این پدیده که در تمام دنیا با آن درگیرند، قابل بررسی است؛ اما تا آن زمان، این جمله را که پایین صفحه‌ی یکی از سایت‌های قمار آنلاین نوشته شده و آدم را یاد نوشته‌های هشداردهنده‌ی روی پاکت سیگار می‌اندازد، علی‌الحساب در ذهن داشته باشید: «قمار کردن می‌تونه اعتیادآور باشه، لطفا آگاهانه بازی کنید.»
ایسنا - میثم خدمتی
