با درود
طرفداری_ در سلسله فرسته های پادشاهان اشکانی همانگونه که در گذشته هشت پادشاه اول اشکانی را یکجا و به اختصار بررسی کردیم در این فرسته سعی خواهیم کرد به بررسی حال و روز ایران در زمان مهرداد دوم بپردازیم. با ما همراه باشید....
اشک نهم (۱۲۴_۷۶ پ.م)
مراحل آغازین هفت صد سال نبرد ایران و روم
مهرداد دوم (کبیر): این شاه یکی از شاهان بزرگ اشکانی می باشد. در زمان او ایران بر سکاها و همچنین مردمان صحراگرد که از طرف شمال به زمین های ایران فشار وارد می کردند فایق و مهرداد چنان شکستی به آنان داد که تا مدت ها به ایران متعرض نشدند. در زمان مهرداد دوم ایران وارد فاز جدیدی شد.به دلیل آنکه دولت عالم گیر روم تمام جهان غرب را تسخیر کرده بود و به مرز های ایران نزدیک و نزدیک تر می شد.
خلاصه اوضاع را می توان اینگونه شرح داد که از طرفی امپراتوری روم تسخیر ایران و هند را برای تکمیل جهانگیری خود لازم می دید. از طرفی امپراتوری نو ظهور پارت که با بیرون راندن سلوکی ها از ایران روز به روز به سمت مغرب زمین پیشروی می کرد و مرز های غربی ایران را بسط و توسعه می داد به ناچار خواه و ناخواه پارتی ها با این رقیب جهانگیر یعنی رومی ها رو به رو می شد. در نتیجه سلسله نبرد های تاریخی ایران و روم در طی چند قرن درگرفت تا دو امپراتوری بزرگ جهان قرن ها بر سر تقسیم دنیا در مبارزه و جنگ به سر ببرند.
کشمکش اشکانیان با رومی ها با فاصله هایی، سه قرن به درازا کشید و پس از انقراض پارتی ها نیز این سلسله نبرد ها نگسست و پارسیان در دوره دوم حکمرانی خود بر ایران چهار قرن با رومی ها در زد و خورد بودند. حال که صحبت از نبرد های ایران و روم شد لازم است نگاهی بیندازیم به ارمنستان و آسیای صغیر (ترکیه امروزی) که همواره میان رومیان و ایرانیان دست به دست می شدند.
ارمنستان
در ارمنستان دولتی تشکیل شده بود به نام دولت آرارات. آشوری ها با این دولت همواره در ستیز بودند. اما هیچ یک بر دیگری غلبه نمی یافتند. اما اینکه در چه تاریخی دولت آرارات تبدیل به ارمنستان شد هرودوت می گوید: ارامنه در ابتدا در فرگیه (ترکیه کنونی) که یکی از ممالکت آسیای صغیر هست سکنی داشتند و پس از ان مهاجرت کرده و به ارمنستان رفتند. در زمان هخامنشیان چنانکه می دانیم تحت سلطه ایران بود و در زمان اسکندر تحت سلطه اسکندر و پس از تابع دولت سلوکی شدند. مهرداد اول که دولت پارت را گسترش می داد، به ارمنستان رسید و با کمک او بود که ارامنه توانستند خود را از قید آنتی کوس (حاکم سلوکی) رها کنند. پس از ان در ارمنستان دولتی تشکیل شد که دست نشانده امپراتوری پارت بود. چنانکه وال ارشک (Val_Arsaces) از ۱۵۰ تا ۱۲۸ قبل از میلاد در ارمنستان سلطنت کرد و پس از او پادشاهان دیگری بودند که دستنشانده پادشاهان اشکانی بودند.
در زمان مهرداد دوم (بزرگ)، حاکم ارمنستان آرتاگسیاس (Artaxias) نخواست که از ایران تمکین کند و مهرداد پس از شکست فاحشی که به سک ها داد، متوجه ارمنستان گردید و پارتی ها آنجا را مجدد فتح کردند و حتی برای تامین دست نشاندگی ارمنی نسبت به اشکانیان، پسرِ بزرگِ پادشاه ارمنستان به نام تیگران را به گروگان گرفتند و چندسالی در دربار ایرانِ اشکانی اقامت نمود. بعدها در زمان همین تیگران مرزهای ارمنستان توسعه یافت؛ چنانکه این مملکت از خلیج ایسوس (شرقی ترین خلیج دریای مدیترانه در ترکیه کنونی) تا دریای کاسپین ممتد بود. شاهان اشکانی اهمیت زیادی به این زمین می دادند و بارها بر سر این زمین با رومی ها به جنگ پرداختند.
آسیا صغیر
این مملکت چنانکه خواندیم در زمان کوروش بزرگ تابع ایران شد و در زمان اسکندر تابع مقدونی. پس از اسکندر آسیای صغیر زمانی تابع دولت سلوکی و گاهی جز مقدونی ها بود. تا آنکه هر دو دولت تضعیف شده و جزیی از امپراتوری روم شدند. در آسیای صغیر دولت های کوچک متعددی مانند پُنت، کیلیکیه، پِرگام، پافلاگونیه و کاپادوکیه و.... تشکیل شدند که هیچ کدام نتوانستند به قدرت منطقه ای تبدیل شوند تا آسیای صغیر پیش از ظهور سلجوقی ها، قرن ها جولانگاه پادشاهان و سرداران ایرانی و رومی باشد.
نخستین ارتباطات ایران و روم
وقتی که مهرداد دوم اشکانی شنید که لوسیوس سولا از طرف سنای روم به سفارتِ آسیای صغیر آمده چون از طرز رفتار ارمنی ها نسبت به خود ناراضی بود، سفیری به نام اُرباذ نزد سولا، سفیر و سردار نامدار رومی فرستاد تا با دولت روم اتحاد تعرضی و دفاعی منعقد نماید، تا پیش از شروع دردسری تازه میان ایران و روم پس از تثبیت سکاها و ارمنی ها، آرامشی نسبی را میان این دو امپراتوری حاکم کند. توصیح آنکه دولت ارمنستان بعضی از محل ها را که سابقا به ایران واگذار کرده بود اشغال نموده و به این هم اکتفا نکرده، هر از چندگاهی به حدود ایران دست درازی می کردند. میان سفیر ایران_ارباذ_ و سفیر روم _سولا_ مذاکرات دوستانه ای به عمل آمد اما نتیجه ای حاصل نشد، چون سفیر روم دستوری مبنی بر عقد قراردادی برای اتحاد میان ایران و روم نداشت و یا اصلا نمی خواست چنین قراردادی منعقد نماید.
لازم به دکر است که سولا در مجالس ملاقات جای محترم را اشغال می کرد یعنی بین پادشاه کاپادوکیه و سفیر ایران می نشست و این رفتار او مهرداد دوم را ناراحت کرد و باعث شد وقتی سفیرش به ایران مراجعت کرد از او سلب حیات نماید! که چرا حیثیت خود را در میان رومی ها حفظ نکرده است. مهرداد دوم اشکانی نه فقط سکاها و ارامنه را مطیع کرد بلکه حدود ایران را تا کوه های هیمالیا در شمال هندوستان رسانید.
سخن پایانی: مهرداد دوم، پادشاه اشکانی یکی از بزرگ ترین پادشاهان تاریخ ایران بود، او در موقعیتی حساس به قدرت رسید و توانست دشمنان خویش را که پیش تر دو پادشاه اشکانی را کشته بودند (سکاها) از پای درآورد و رومیان را از سرزمین خود دور نگهدات. دوران سلطنت طولانی مهرداد دوم نزدیک به نیم قرن به طول انجامید که دوران عظمت و شکوه اشکانیان بود آنان در این مدت قدرت خویش را تثبیت نموده و کشور ایران را به عنوان یک امپراتوری نیرومند به غرب شناساندند.
ادامه دارد....
پیش از این خواندیم :پادشاهان اشکانی (۱): از ارشک تا اردوان دوم
خرد و اندیشه نگهدارتان 🌹🌹🌹🌹
