در دنیایی که زندگی میکنیم انقدر فکر و ذهنمان درگیر مسایلی میشود تا با ان بتوانیم از مشکلات رهایی یابیم و به هدفمان برای رسیدن به راحتی دست یابیم و برای رسیدن به این کار حاضریم از هیچ کاری دریغ نکنیم و گاهی وقتی به بالای قله رسیدیم چنان خود را بالا میبینیم که همه را فراموش میکنیم. ان وقت است که انسان را نه میشود بیدار کرد و نه او را از بیماری به نام الزایمر معنوی رهایی داد.
سوره حمد یا همان سوره فاتحه که به نقل از پیامبر اکرم(ص) زیباترین سوره قران است گویی انسان را میفهماند که تو برای این دنیا نیستی و مقامت بسیار بالاتر از این چیز هاست و خدا را در این سوره همه چیز میبینیم.
به تفسیر این سوره می پردازیم:
| بسم الله الرحمن الرحیم (1) |
به نام خداوند بخشنده مهربان |
یکی از زیبایی های قران این است که با نام خدا شروع میکند و صفات او را هم بیان میکند . اصولا در هر جایی باید نام خدا باشد و هر کاری با ان اغاز شود و در طول ان همواره نام و یاد خدا فراموش نشود . ذکر و نام خدا انقدر مهم است که اگر انجام داده نشود خالق را فراموش کرده و ان هنگام است که انسان گویا یک گنج بی نهایت را از دست میدهد.
در بسیاری از کشورهای خارجی و حتی در جوامع مسلمان کسانی که خدا را فراموش میکنند به دلیل این که یک منبع عظیم نور را از دست داده اند احساس بی انگیزگی و تنبلی میکنند . و همین امراض مانند افسردگی و امثالهم چه بسا خدای نکرده به انکار کردن خداوند توسط انسان نیز انجام شود که همه بدبختی های انسان از این کار سرچشمه میگیرد.
مگر میشود خدا را فراموش کرد ولی ارام بود و ان عشق حقیقی را داشت؟ چه طور ممکن است کسی خدا را منکر شود ولی الوده گناه و فساد نشود؟
این است که یاد خدا در هر کاری اولا انسان را از ان غرور بی جا و ان سنگ دلی و راه غلط نجات می یابد و با دیدن هر نشانه به خدا پی میبرد و با یادش ارام میشود.
شاعر میگوید : بسم الله گفتیم و عشق اغاز شد . ان عشق واقعی همین است . این که انسان هنگام یاد خدا کردن او را حاضر بیابد.
بسم الله یعنی هیچ جیز مهمتر از خدا نیست فقط اوست که باقی میماند. و اگر از نظر صفاتی هم بگوییم در اخر خوبیست که باقی خواهد ماند ظلم رفتنیست. این اثار خوب است که ثبت خواهند شد بقیه فانیست.
بسم الله یعنی انسان خودش را فراموش کند و این خود دنیوی را به کلی از یاد ببرد و غصه این دنیای زودگذر را نخورد و فقط خدا را با خود دمخور کند. این است توحید.
گاهی اوقات نام یک نفر را میبریم بی ان که از صفاتش باخبر باشیم . قران میگوید به نام خداوند بخشنده ی مهربان .
سرچشمه بخشندگی . سرچشمه مهربانی . خلاصه بگویم سرچشمه خوبی ها و عشق.
بسم الله الرحمن الرحیم یعنی خدایا من جز تو کسی را ندارم جز تو قدرتی نمیبینم به تو توکل میکنم زیرا که از تو بخشنده تر و مهربان تر نیست .
این ایه قران انقدر زیباست که زبان از توصیفش قاصر است زیرا توصیف تمام و کمال خداوند امکان نداردزیرا سرچشمه ی همه چیز است او هم اول است و هم اخر و این یعنی انسان حتی هنگام پایان کار باید این جمله را بگوید و خدا را ناظر بیابد.
این ایه یعنی در هر کار کوچک و بزرگی یاد خدا و ان رضای خدا باید برای انسان اهمیت بی نهایت داشته باشد.
| الحمد الله رب العالمین(2) |
حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است. |
گاهی اوقات دیدید افرادی را که لب به تمجید فراوان از یک فرد میکنند به گونه ای که ان فرد لیاقتش را ندارد.
مثلا فردی بیمار شده به پزشک میرود یا زیر نظر عمل جراحی قرار گرفته و درمان میشود و میگوید دست دکتر درد نکند واقعا که اگر نبود مرده بودم !
این فرد به همان فراموشی مبتلا شده که عرض کردم گویا خداوند هیچ نقشی نداشته .در حالی که همه چیز بدست اوست خداوند میفرماید :اوست که اب بر زمین میفرستد یا ماییم که این کار را میکنیم؟
ضمن این که باید دانست ستایش بی جا از فرد جایز نیست که چاپلوسی نام دارد انسان باید از کسی تمجید و ستایش کند که ان صفت را داشته باشد ان هم نه در حد اغراق بعضی انقدر ستایش از فرد میکنند که او را تا مقام خدایی پیش میبرند.
خیر لایق اصلی تمام ستایش ها فقط خداست . خدایی که قادر مطلق است . خدایی که برگی به اذن او پایین نمی افتد. خدایی که هر چه نعمت داریم از وجود او داریم .
به صورت خود نگاه کنید اگر دهان جای گوش بودو ابرو جای چانه بود انسان چگونه قادر به ادامه حیات بود لذا از این جهت خداوند میگوید چرا شکر نمیکنید؟
زیرا هستند کسانی که این مشکلات را دارند حساب انها جداست خداوند کار بیهوده انجام نمیدهد اون این افراد را افریده تا انسان ها سالم پند بگیرند و شکرگذار باشند . اما در گاهی اوقات میبینیم طرف مقصر را خدا میخوانند و میگویند چرا این انسان را ناقص افریدی ؟ تو خالق خوبی نیستی!
گویا فراموش کرده اند که این دنیا سرگرمی و بازیست و دنیای اصلی اخرت است و این سرا همچون کشتزاری است که باید خوبی جمع کرد نه بدی و بدبینی . خداوند عادل است کسانی که ناقص هستند در سرای بعدی اجرشان بیشتر است.
خداوند ستایش میشود زیرا خالق همه چیز است در اینجا عالمین یعنی همه چیز ) و بزرگی ش همتا ندارد. این چیز است که لایق ستایش مطلق است.
رب به معنای هم افریننده و هم مربی است . خداوند مربی انسان ها هم هست اگر پیامبران و کتاب های اسمانی نبودند انسان سنگدل تر و ظالمانه تر از همیشه بر خود میتاخت.
چه خوب صفتی است شکر کردن و چه جمله زیباییست این ایه که برای شکر کردن مناسب است.
| الرحمن الرحیم (3) |
بخشنده و بخشایشگر است. |
خدایی که نعمتش بر همگان غلبه یافته و همه بندگانش را دوست دارد .
ان کسی که عشق مادر را افریده سرچشمه مهربانیست و خود عشق حقیقیست. خدایی که بدی های بنده اش را با یک کار خوب میپوشاند . خدایی که میگوید هر کار بدی کردی من منتظرت هستم و از رحمت من نا امید نشو . خدایی که فقط دنبال این است ببخشد و دنبال این نیست که بیازارد.
در ایام عاشورا عزاداریهایش .ماه رمضان و بسیار مناسبت های دیگر چقدر شنیدید اگر در این ایام توبه کنید و کار خیر کنید ثوابش انقدر زیاد است که تمام گناهانتان بخشیده خواهد شد؟
اصلا خداوند دنبال این است که دست شما را بگیرد. او دوست ندارد بنده اش در جهنم بسوزد حال ببینید انان که در جهنم به سر میبرند و در ان جاویدانند چه کسانی هستند...
چه شد که این افراد این ایه را درک نکردند و از ان مهربانی خدا نومید شدند؟
پس خوبی کنید و بعد از گناه ناامید نشوید (و دیگر ان گناه را مرتکب نشوید) و بدانید خدا تنها کسی است که درش با مهربانی به روی شما همیشه باز است.
| مالک یوم الدین (4) |
خداوندی که مالک روز جزاست |
این ایه این را میفهماند که مهمترین سرا اخرت است و این دنیا در نظر انسان هیچ ارزشی نباید داشته باشد و جز خوبی نباید چیزی باقی گذارد.
کسانی که خیال این را دارند که برای رسیدن به خواسته های خود دست به هر کاری (از راه گناه) بزنند گویا این ها فراموش کرده اند که همان خدایی مه مهربانترین مهربانان است از طرفی نمیگذارد افراد دیگر حقوقشان ضایع شود. نمیگذارد تا در دنیای باقی ظالم . اختلاس گر در یک طبقه به مظلوم و مومن قرار گیرد.
نمیگذارد تا کسی که به مخلوقاشت ظلم کرده حال چه انسان باشد چه حیوان و یا گیاه و در عین حال توبه هم نکرده و هیچ پشیمانی ندارد اسوده بماند
نمیگذارد کسی که به خود به روح خود به جسم خود ستم کرده در روز جزا ارام بماند.
کسی که به سلامت خود فکر نمیکند چنانچه عضوی از او اسیب بیند در روز جزا مسیول پاسخ است. خداوند دوست ندارد نعمت هایی که به انسان عطا کرده را با ناشکری تحویل بگیرد.
خدا دوست ندارد بی گناهان کشته شوند و زجر ببینند.
حتی بابت کوچکترین کاری که میکنید مورد سوال قرار خواهید گرفت . (فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره /ایه 7 و 8 سوره الزلزله) (هر کس ذره ای خوبی و یا بدی کند جوابش را خواهد دید)
| ایاک نعبد و ایاک نستعین(5) |
تنها تو را میپرستیم و تنها از تو یاری میجوییم |
کسی که ستایش را لایق خداوندد میداند انچنان ایمان قلبی و اعتماد به او دارد که به هیچ کس دیگری دل نخواهد بست زیرا که میداند بقیه هم مث خودش عاجز هستند.
خیال مکنید که شما ان کسی هستید که کاری انجام میدهید . شما ان کس هستید که اگر یک مگس شب بیاد نمیزارد شما بخوابید اگر یک پشه در شب بیاد نمیزارد شما ارام بگیرید .
اگر یک عنکبوت بیاد و حمله به شما بکند میترسید. شما ان کس هستید که اگر یک گنجشک امر یک چیز از شما برد نمیتونید اون شی را ازش پس بگیرید . همه عجز است همه فقر است.
هر چی هست از اوست از خداست. لذا باید فقط از او بخواهیم زیرا در او این نواقص راه ندارد.
نکته دیگر این که میگوید تنها تو را میپرستیم و تنها از تو یاری میجوییم این جمله بسیار زیباست که به نوعی هم تنهایی را اورده ولی در کنارش جمع هم اورده.
ما به غیر از خداوند نباید هیچ کس دیگر را بپرستیم و نباید تمجید های بیمورد از کسی بکنیم زیرا همه برابریم و نباید همانند کسی که یاوری ندارد بر در خانه کسی رفته و از او کمک بخواهیم خیر
همه مشکلاتمان را باید از خدا بخواهیم تا حل کند نه از انسان ها.
زیرا انسان هیچ چیز از خود ندارد هر کاری که میکند خداوند قادر مطلق است.
نکته دیگر این که گفته میپرستیم و یاری میجوییم این یعنی خداوند دوست ندارد بنده هایش تنها باشند و در نماز و عبادات تک باشند بلکه دوست دارد با هم باشند و متحد باشند و در حضور او به دعا بایستند.
| اهدنا صراط المستقیم(6) |
ما را به راه راست هدایت کن. |
شیطان در هنگام خلقت انسان پس از ان که حسادت کرد و در جواب خدا که گفت به این ادم سجده کن و او نکرد گفت:خدایا او را از گل و مرا از اتش افریدی من سجده نمیکنم و پس از ان که از درگاه خداوند رانده شد گفت خدایا به بزرگیت قسم که نمیگذارم یک نفر از بندگانت در دام من نیفتند. البته غیر از امامان و پیامبر که خداوند حتی در قران اورده که ما شما اهل بیت را پاک گردانیدیم و شما را از هر گونه بدی مبرا داشته ایم.
لذا انسان باید توجه کند که حتی لحظه ای از وسوسه های شیطان بر او غلبه نکند و برای این کار بهترین راه درخواست از خداوند است خواستن این که به ما کمک کندو ما را بر راه راستی که گفته است هدایت کند.
در قران راه راست و راه مستقیم گفته شده که اطاعت از خدا و رسول اوست.
بنابراین باید به دستورات خدای بزرگ و مهربان گوش کنیم و به طبع سخنان و احادیثی که از پیامبر گفته شده اطاعت کنیم.
متاسفانه هنگامی که پیامبر علی را جانشین خود معرفی کرد هیچکس گوش نداد و همه بدبختی های جوامع عربی و مسلمان و این همه درگیری ها و جنگ ها و خونریزی هایی گه هست سر این موضوع هست.
این ایه انچنان اهمیت دارد که اگر توجهی به ان نشود سرنوشتی تاریک در انتظارمان خواهد بود. و این که باید از خداوند بخواهیم ما را در این راه ثابت نگه دارد.
| صراط الذین انعمت علیهم غیر المغذوب علیهم و لا الضالین |
راه کسانی که به انان نعمت دادی و نه راه کسانی که بر انان غضب کردی و نه گمراهان |
گاهی به انسان ادرسی میدهند ولی نمیگویند چگونه به ان میرسی . لکن قران که کاملترین کتاب است بعد از گفتن صراط مستقیم همچون چراغی هدایتگر میگوید صراط مستقیم راه کسانیست که بر انان نعمت دادی در این جا منظور از نعمت جایی است که در سرای اخرت داده میشود چون در این دنیا هستند کسانی که ظالمند و فساد میکنند اما از نعمت هم برخوردارند نه مقصود این نیست
خداوند میفرماید اگر انسان ها میدانستند که قرار است چه نعمتی به ان ها د ر دنیای جاوید بدهم هیچ وقت ارزوی چیزی در این دنیای فانی نمیکردند.
شما نگاه کنید فرعون ثروتمند بود اما الان از او چگونه یاد میشود ثروت هایش کجا رفت؟ قارون با ان همه ثروتش زمین دهن بار کرد و زیر خاک با ثروتش دفن شد.
اما کسانی مثل مومنین مثل شهیدان راه خدا و پیامبران و امامان که در راه مستقیم بودند و خداوند هم به انان نعمت داد باید از ان ها الگو گرفت .
باید صفات خوب را کسب کرد و صفات بد را ادم های بد را از ذهن دور ریخت زیرا که راه جاوید نیکی است.
امیدوارم همیشه در مسیر زندگیمان جز خداوند و خشنودی او برایمان چیزی مهم نباشد.
و سعی کنیم تا بفهمیم که هر چیزی میخواهیم کلید دست ماست و ما از خدا اگر بخواهیم و به ان باور داشته باشیم خداوند بیش از ان عطا میکند لذا دعایی که همراه عمل باشد نیکوتر هم هست.
حدیثی داریم که میگوید :اگر انسان ها میدانستند که خداوند در راه بازگشت انها به او چه احساسی دارد هر اینه از شدت شوق جان میدادند و این را بدانند که اگر یک قدم به سمت خدا گام بردارد خدا هزاران گام به سمت ان ها می اید.
"اللهم صل علی محمد و ال محمد و عجل فرجهم"
