آفتکشهای ارزان و کشنده… جزو سلاحهای موثر در آفریقا هستند… و درحال ازبین بردن حیات وحش این قاره می باشند.
در کنیا و دیگر نقاط آفریقا برخی از کاربردهای سم عبارتند از: کشتن جانوران کوچک برای مصرف خوراکی (که تاثیرش روی سلامت انسان هنوز مشخص نشده)، شکار فیل و کرگدن برای بهرهبرداری از عاج و شاخهایشان، و دستیابی به اعضای حیوانی جهت تهیهی داروهای سنتی. کاربرد ناراحتکنندهی دیگر سم از رویارویی انسان با حیوانات وحشی حاصل میشود ــ مانند زمانی که یک شیر یا کفتار دام را میکشند، یا فیلی که زمینی را تخریب میکند ــ و این امر معمولا با یک آفتکش انجام میشود چون آفتکشها ارزان، در دسترس و کشنده هستند.
گاکویا اذعان میکند: «مسمومسازی حیوانات مشکل بزرگی است» و با توجه به وقایع اوسوان، هنوز راهی برای مقابله با آن پیدا نشده است. مسمومسازی تلافیجویانه در هر مکان و هر زمان میتواند اتفاق بیفتد، اما شواهد آن اغلب حرف و حدیث و تقریبا همیشه ناقص هستند. با اینحال، تقریبا تمام کسانی که حیات وحش کنیا را زیر نظر دارند ــ زیستشناسان، پرسنل شرکت خدمات حیات وحش کنیا، و گروههای حفاظت از طبیعت ــ متفقالرای هستند که افزایش اختلاف بین انسان و حیات وحش، به افزایش میزان مسمومسازی منجر خواهد شد.
مناطق حفاظتشدهی کنیا، از جمله تمام نواحی حفاظتشدهی برتر و پارکهای واقع در جنوب کشور، تحت محاصره هستند: ماسای مارا، امبوسلی، تساوو غربی و تساوو شرقی. توسعهی سریع ــ از بزرگراهها، راه آهن، نیروگاهها و خطوط برق گرفته تا صنایع سنگین، مراکز با فناوری بالا و شهرهای در حال رشد ــ دارد فراگیر میشود. انتظار میرود جمعیت کنیا، که در حال حاضرهم نسبت به منابع موجود بسیار بالاست، تا سال ۲۰۵۰ تقریبا دو برابر شود و به بیش از ۸۰ میلیون نفر برسد. نواحی توسعهنیافتهی مناطق روستایی هم دارند به مزرعه تبدیل میشوند و جلوی تردد حیوانات را میگیرند.
در نتیجه، زمینهای مجاور پارکها ــ قطعهزمینهای بزرگ با مالکیت جمعی موسوم به مزارع گروهی و همینطور سایر زمینهای عمومی ــ دارند برای حیات وحش غیر قابل زندگی میشوند. این تجاوز انسانی برای فیلها و دیگر حیوانات عظیمالجثه فاجعهانگیز است، زیرا آنها برای مهاجرت بین پارکها، برای یافتن آب و غذا در نواحی مختلف در فصول مختلف، و برای زایمان به آن نواحی نیاز دارند.
کنیا به یک محل تقاطع رسیده است. تامست با اشاره به تسریع رشد اقتصادی کنیا میگوید: «کشور ما دیگر پناهگاه حیات وحش نیست. ما سعی داریم آن را به دبیِ آفریقا تبدیل کنیم.» ممکن است این حرفش کمی اغراقآمیز باشد، اما حقایق را هم نمیشود انکار کرد.
شیر اصلیترین حیوان وحشی کنیا است، اما حال کمتر از ۲۰۰۰ شیر در کل کشور باقی مانده است؛ پنج دهه پیش تعدادشان ۲۰ هزار قلاده بود و حال در مقایسه با تعداد اولیهاش تقریبا ۹۰ درصد کاهش یافته است. پارهای از کارشناسان پیشبینی میکنند که تا ۲۰ سال آینده، شیرها تنها در باغوحشها موجود باشند و در شرایط باغوحشـمانند زندگی کنند. هر مسمومیت عمدی که صورت میگیرد، کنیا را یک قدم به تعبیر مشهور پیتر بیردِ عکاس ــ یعنی «پایان ماجرا» ــ نزدیکتر میکند.
نویسنده: ادوین داب
عکاس: چارلی همیلتون جیمز