اساساً دو مقوله ورزش و حقوق مالکیت فکری دارای ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی باهم می باشند، اگرچه محتمل است بسیاری افراد از این ادعا متعجب گردند؛ در حالی که می توان به مواردی از جمله طرح ورزشی، نام تجاری، حق پخش مسابقات ورزشی و توسعه تکنولوژی در حیطه ورزش اشاره نمود که تحت حمایت حقوق مالکیت فکری قرار دارند. لیکن موضوعی که هیچگاه به آن پرداخته نشده، بحث خلاقیت های ورزشی اعم از تاکتیک های تیمی، تکنیک های فردی، هر نوع فنون یا سبک ابداعی و سایر موارد مشابه می باشد که در این مقاله برای نخستین بار به آن پرداخته خواهد شد. تا کنون، هیچ قانون و یا کنوانسیونی، به طور صریح خلاقیت های ورزشی را در زمره حمایت حقوق مالکیت فکری قرار نداده است ولی به نظر می رسد که این مهم به جهت وجود خلاقیت، نوآوری، دارای ارزش مادی و کارآمدی فراوانی بوده و قابلیت تحت شمول قرار گرفتن در زمره مصادیق حقوق مالکیت فکری را خواهد داشت.
امروزه، جلوه ای دیگر از ورزش به سوی عموم نمایان شده، آن هم بعد اقتصادی آن می باشد. شرکت های دولتی و خصوصی، در راستای فروش و عرضه محصولات خود به بازارهای دیگر و جذب مشتریان بین المللی، اقدام به سرمایه گذاری بر روی بازیکنان و تیم های ورزشی می نمایند. این مسئله باعث ترغیب بیشتر جوانان به سوی ورزش حرفه ای شده و همین پشتوانه ی مالی باشگاه های ورزشی، تأثیر زیادی جهت جذب شدن ورزشکاران در باشگاه های ورزشی دارد. در راستای همین امر، افزایش خلاقیت و نوآوری بازیکنان بسیار حائز اهمیت می باشد. ورزشکاران به خاطر ویژگی های به خصوصی که دارا می باشند، همیشه در معرض توجه عموم قرار داشته اند. لذا جهت تداوم این ارزش و اعتباری که در نزد جامعه و تماشاگران دارند، همانند یک سیستم منظم رو به سوی اهدافی که در آینده دارند حرکت می کنند و همواره به دنبال فضاهای جدید و ایجاد خلاقیت در سبک بازی فردی و تیمی می باشند. در این حالت است که مربی، بازیکن، باشگاه ورزشی، سهامداران و هیئت مدیره باشگاه، طرفداران و حتی شهری که باشگاه ورزشی در آن قرار دارد به سود مادی و معنوی بسیاری دست پیدا می کنند. میزان خلاقیت های ورزشی با توجه به هر رشته می تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال در ورزش فوتبال میزان خلاقیت و نوآوری بازیکن به نسبت رشته های دیگر به مراتب بیشتر خواهد بود، به عبارت دیگر میزان اختیار بازیکن در راستای ایجاد خلاقیت و نوآوری بسیار مناسب است و می توان با حمایت قرار دادن این خلاقیت ها شرایط مناسبی را جهت پیشرفت ورزش کشور و همچنین نظام حقوقی کشور ایجاد نمود. همانطور که یک هنرمند می تواند با تالیف یک اثر از مزایای آن (حقوق مادی و معنوی) بهره مند گردد و مانع تصرف دیگران در اثر منتسب به خودش گردد، ضرورت دارد این حقوق برای ورزشکاران خلاق در نظر گرفته شود.
به عنوان نمونه، یکی از مصادیق مشهور و قدیمی خلاقیت ورزشی، دریبل زیدانی می باشد، اگرچه موارد متعدد دیگری از جمله استپ توپ نیمار و کاشته های دیوید بکهامی در ورزش فوتبال؛ فن سگک تختی و فنون حبیبی در ورزش کشتی از جمله اصطلاحات بازمانده از خلاقیت هایی می باشد که این بازیکنان از خود بر جای گذاشته اند و کماکان مورد بهره برداری سایر ورزشکاران قرار می گیرد و می توان ادعا داشت همین خلاقیت ها و نوآوری ها تاثیر بسیار چشمگیری در صنعت ورزش داشته است،؛ همچنین از یک سو، از دید مخاطبان ورزش نیز بسیار هیجانی تر خواهد بود و از سوی دیگر، باعث افزایش اعتبار بازیکن خواهد شد و مبلغ قرارداد وی نیز فزونی خواهد یافت.
همچنین می توان این خلاقیت را در خصوص مربی های ورزشی در نظر داشت، به عنوان مثال سبک بازی دفاعی کارلوس کیروش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران که زبانزد عموم قرار دارد. این تاکتیک مختص تراوشات ذهنی وی بوده و نتیجه سال ها تجربه و اندیشه اش می باشد. لذا باید شرایطی فراهم گردد تا این ایده ها و خلاقیت ها ثبت گردیده و حقوق مرتبط با صاحب ایده، برای وی در نظر گرفته شود.
در این خصوص، بر اساس تعاملات مستقیمی که با سازمان جهانی مالکیت فکری بعمل آورده ایم و از قضاء ایده مذکور (خلاقیت ورزشی) عنوان نامگذاری سالانه این سازمان قرار گرفته است؛ به نظر می رسد که شروع این فرآیند باید در داخل هر کشور صورت گیرد تا به مرور زمان در سطح جهانی گسترش یابد. به عبارت دیگر ضرورت دارد در ابتدا قوانینی در خصوص ثبت و حمایت خلاقیت های بازیکنان ورزشی در داخل هر کشور به تصویب برسد و سپس به یک حالت جهانی تبدیل گردد. بدین جهت، تعاملاتی با فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران نیز صورت گرفته است تا مقدمات این مهم فراهم گردد. از این جهت، این مقاله زمینه ساز تنویر و تبیین موضوع برای فراهم ساختن بستری در خصوص وضع قوانین به خصوصی در جهت حمایت از حقوق صاحبان ایده های نو در امور ورزشی می باشد.
