در هفتاد سال گذشته ناوگان خودروهای پلیس دچار تغییرات زیادی شده است و سراتو آخرین خودرویی است که از وارد ناوگان پلیس شد.
این روند تغییر خودروهای پلیس از 70 سال پیش آغاز شد؛ در دهه 20 مدلی از بنز برای به کارگیری در شهربانی روانه تهران شد. در آن روزگار هنوز خودروهای پلیس به چراغهای گردان، بیسیم و بلندگو مجهز نشده بودند.
فولکسواگن قورباغهای ماشین پلیس!
بیش از ده سال بعد فولکس واگن قورباغه ای، یادگاری از هیتلر به جمع خودروهای شهربانی اضافه شد و آرام آرام این خودرو که با دو رنگ مشکی و سفید که به یک چراغگردان آبیرنگ و یک دستگاه بیسیم با برد محدود مجهز بود به یکی از خودروهای اصلی پلیس تبدیل شد. فردینارد پورشه سال 1920 میلادی فلکس واگن را طراحی کرد و 10 سال بعد از آن با ساخت کارخانه فولکس واگن قورباغه ای و کمک هیتلر این خودرو با قیمت ارزانی فروخت و جهانی شد.
البته به مرور خودروهای تولید داخل مثل پیکان جانشین فولکس واگن های پلیس شدند.
خودروهای آمریکایی ماشین های پلیس بعدی
اما دهه 40 آغاز استفاده از خودروهای آمریکایی به عنوان خودرو پلیس در ایران بود، دوجهای کرنت ششسیلندر ساخت آمریکا با پلاکهای سهرقمی دستنویس که حداکثر سرعت آنها به 200 کیلومتر در ساعت میرسید از سال 1346 تا 1354 مورد استفاده قرار گرفتند.
دوج کرنت یک بلندگوی کوچک داشت که روی گلگیر جلو و کنار کاپوت نصب میشد و مجهز به یک بیسیم دستی، چند پروژکتور و یک چراغ گردان ثابت بود. در دهه 40 افسران زن با موتورسیکلت در سطح شهر تهران تردد میکردند (سال 1346) و ضمن راهنمایی خودروها بعضی مواقع آنها را جریمه هم میکردند.
موتورهای هارلی دیویدسون سفارش پلیس در ایران
موتور هارلی دیویدسون هم از وسایل حمل و نقلی بود که در دهه 60 به فروش زیادی رسید ولی بیشتر این موتورها سفارش پلیس بودند.
به همین دلیل نوشته Police Specile در صفحه کیلومتر این موتورها دیده میشد و ظاهرا کیفیت بهتری نسبت به نمونههای معمولی داشتند. تیمهای اسکورت سران قبل از انقلاب از این موتورسیکلت استفاده میکردند. قدرت این موتورسیکلت و البته مهارت پلیس هارلی سوار ایران باعث شده بود مجرمان نتوانند از چنگ پلیس فرار کنند.
گفتنی است این موتورسیکلتها حتی تا اواخر دهه 60 شمسی در خدمت پلیس ایران قرار داشت و در انبارها قطعات یدکی بسیاری از هارلیها موجود بود.
بنز 250، خودرو پلیس تا سال 1370
بنز 250 هم از جمله خودروهایی بود که در دهههای 50 تا 70 مورد استفاده پلیس قرار گرفت. این خودرو آلمانی شش سیلندر بود و حداکثر سرعت آن 200 کیلومتر در ساعت میرسید. این خودروها اول به صورت دنده فرمان (دنده رول) بودند و بعدها انواع گیربکسی آن هم وارد کشور شد و مورد استفاده قرار گرفت.
ورود خودروهای شرقی به ناوگان پلیس
دهه 1370 را می توان زمان ورود خودروهای شرقی به ناوگان پلیس دانست. همان زمان که روابط ایران و ژاپن هم بهبود پیدا کرده بود. در سال 1370 از تویوتا کریسیدا ژاپنی که چهارسیلندر بود و قادر بود 200 کیلومتر مسافت را در یک ساعت بپیماید به عنوان خودرو پلیس استفاده شد، از تویوتا کریسیدا هم بین سالهای 1370 تا 1379 استفاده شد.
دهه 80؛ تنوع زیاد در خودروهای پلیس
دهه 80 زمان به کارگیری خودروهای سمند، پرشیا، زانتیا، پژو 206، مگان، لندکروز و بنز سری E و C در ناوگان پلیس بود. البته بنزهای پلیس معروف به الگانس بودند، هرچند هیچ کدام الگانس نبودند! اما این خودروها به ایربگ، سیستمهای ترمز ABS و بیسیمهای دوربرد و بلندگوهای پیشرفته، رایانه و امکانات ماهوارهای مجهز شده بودند.
البته از بعضی از این خودروها مثل لندکروز در عملیاتهای تعقیب و گریز و از بعضی دیگر مانند 206 در پلیس راهور استفاده میشده و میشود. لندکروزهای سیاه با شروع طرح گشت ارشاد، در خیابانها دیده شد.
از مگان تا ویتارا و تیناحدود 6 سال پیش بود که از خودرو فرانسوی مگان به عنوان پلیس استفاده کردند. گفته شدهاست که مگانهای پلیس با مگانهای معمولی تفاوت دارد؛ 6 دنده است و قدرت مانور بالاتری دارند.
همچنین در دهه 90 هم خودروهایی مثل سورن، ماکسیما و ویتارا هم به خودروهای پلیس راهور اضافه شدند. همچنین نیسان تینا هم به عنوان پلیس راه راهور و خودروی تشریفات پلیس تاکنون استفاده شده است.
سراتو وارد میشود
و آخرین خودرویی که فرمانده نیروی انتظامی استفاده از آن توسط پلیس را خبر داد، کیا سراتو بود؛ این خودرو 4 سیلندر 126 اسب بخار قدرت دارد و حداکثر سرعت آن 190 کیلومتر در ساعت است. سراتو از یکی دو سال پیش در سایپا تولید میشود