هنگامی که هیتلر در سال 1933 صدراعظم آلمان شد به صراحت اعلام کرد که هیچ ترسی از جمعیت بی کار ندارد، نرخ بی کاری در هنگامی که هیتلر صدراعظم آلمان شد 6 میلیون نفر بود، سیاست های نادرست جمهوری وایمار نه تنها نتوانسته بود مشکل 6 میلیون بی کار آن زمان را بر طرف کند بلکه هر روز بر تعداد بی کاران افزوده می شد. هیتلر به محض آنکه صدر اعظم شد اعلام کرد که باید تمام بی کاران آلمانی هر چه سریع تر مشغول به کار شوند وی مدام از معجزه اقتصادی می گفت ، معجزه ای که بی تردید شاید در جهان بی مثال باشد.
شاید وضعیت اقتصادی آلمان در زمان به حکومت رسیدن نازی ها تا آن زمان بی نظیر بود. نازی ها پس از یک رکود بزرگ اقتصادی به قدرت رسیدند مسئله قالب مردم بی کاری و فقر بود. هیتلر هیالمار شاخت را که عضو سابق حزب دموکرات بود را در سال 1933 به ریاست رایش بانک منصوب و در سال 1934 به سمت وزیر اقتصاد رایش سوم منصوب کرد. در ابتدا شاخت سیاست های اقتصادی دولت سابق را ادامه داد ، این طرح ها برای مبارزه با اثرات رکود بزرگ تقریبا بی اثر بود. اما یکی از طرح های شاخت که کمک شایانی در تحرک اقتصادی و کاهش بیکاری داشت ساخت بزرگراه های سراسری بود. این در حالی بود که با حاکم شدن حزب نازی ماه به ماه از تعداد بیکاران کاسته می شد و با رعایت دقیق سیاسیت های اقتصادی تورم همچنان ثابت مانده بود. سیاست های اقتصادی رایش سوم و بانک مرکزی در سال 1933 تقریبا به صورت کامل از دفتر ریاست جمهوری و شخص هیتلر مدیریت می شد. دولت تمام تلاش خود را در جهت نگه داشتن بهره در پایین ترین حد ممکن و کنترل بودجه سالانه انجام می داد. نتیجه فوق العاده بود و نرخ بیکاری با شدت هر چه بیشتر رو به کاهش بود سریعتر از هر کشوری که تا آن زمان رکودهای اقتصادی کوچکتری را تجربه کرده بود.
جدول نرخ بی کاری در آلمان نازی
ژانویه 1933__ 6__میلیون نفر
ژانویه 1934__3.3__میلیون نفر
ژانویه 1935__2.9__میلیون نفر
ژانویه 1936__2.5__میلیون نفر
ژانویه 1937__1.8__میلیون نفر
ژانویه 1938__ 1.0__میلیون نفر
ژانویه 1939___302__هزار نفر
................. نرخ بیکاری : 0
در سال 1933 برنامه های راینهارت مطرح شده بود. این پروژه بلند پروازانه برای توسعه سریع زیرساخت ها بود یکی از بخش های این طرح که بسیار نیز موفق بود طرح کاهش مالیات بر سرمایه گذاری مستقیم عمومی در آبراه ها ، راه آهن و بزرگراه ها بود. مجموع این طرح ها باعث شده بود صنعت ساخت و ساز در آلمان نازی رشدی چشم گیر داشته باشد به نحوی که در بین سال ها 1933 فقط 666.000 آلمانی در کار ساخت و ساز مشارکت داشتند اما ادامه روند رشد اقتصادی آلمان نازی سبب شد تا این افراد تا سال 1936 به 2.000.000 نفر برسد. به طور خاص گسترش ساخت و ساز بزرگراه ها بسیار چشم گیر بود.
در این سال ها دستمزدها و قیمت ها کنترل شده بود و سود سهام به شش درصد رسیده بود پول حاصل از سرمایه گذاری سهام داران در ساخت لاستیک سازی ، کارخانه فولاد و کارخانه های نساجی اتوماتیک سرمایه گذاری می شد.هیتلر می دانست که آلمان فاقد ذخایر مواد خام است و این در شرایطی بود که قیمت مواد خام به شدت رو به افزایش بود و در چنین شرایطی آلمان نیاز به شرکای بین الملی داشت هیتلر بر این عقیده بود که تنها تجارت مطمئن این است که با کشور های دوست شریک تجاری شود و با توجه به این شرایط بر روند قرار دادهای تجاری خود با کشور های اروپایی که در سال 1930 بسته شده بود تاکید مجدد کرد، دولت آلمان به شدت تمایل به افزایش همکاری با این کشورها داشت اما در مقاطعی تجارت با سایر کشور ها را نامید کننده می دید.
با اتخاذ این سیاست های اقتصادی آلمان نازی تقریبا به کشورهای شرق اروپا و منطقه بالکان وابسته شده بود. البته این وابستگی کاملا دو طرفه بود به این شکل که آلمان مواد خام مورد نیاز خود را از این کشورها وارد می کرد و در عوض محصولات تولیدی خود را در اختیار آنان قرار می داد.
تا سال 1938 یوگوسلاوی ، مجارستان، رومانی، بلغارستان و یونان را می توان بزرگترین شرکای تجاری و اقتصادی آلمان نازی دانست به طوری که هر کدام از این کشورها 50 درصد از تجارت خارجی خود را با آلمان نازی انجام می دادند در سایه این روابط اقتصادی ممتاز روابط سیاسی و نظامی بسیار خوبی نیز در حال شکل گیری بود.
از دیگر اقدامات دولت نازی در آلمان می توان به هدف مند کردن سرمایه گذاری اشاره کرد. کارفرمایان و سرمایه گذاران باید دستورالعمل های خود را از دولت می گرفتند یعنی این دولت بود که تعیین می کرد کشور در چه زمینه ای نیاز به سرمایه گذاری دارد این دست سرمایه گذاری ها به صورت کاملاً مطلوب از حمایت مالی دولت برخوردار بود و همچنین مالیت های سنگین رو به کاهش بود اما دولت انتظار داشت تا مالکیت خصوصی را به حداقل رسانده و سرمایه ها را تا حد ممکن ملی کند.
اما به راستی معجزه اقتصادی سوسیالیسم ملی چه بود؟ ایجاد اشتغال سریع و موثر به نحوی که تحولی مثبت در زندگی کارگران آلمانی ایجاد شده بود و این همان معجزه سوسیالیسم ملی بود، چیزی که سایر کشورهای اروپایی فاقد آن بودند، البته تنها نقطه نگران کننده این بود که اولویت کاری در تمام زمینه ها با مردان بود و زنان در این تحول بزرگ تقریبا نادیده گرفته شده بودند. دولت امیدواربود پس از ثبات اقتصادی بتواند راهکارهای موثری نیز برای زنان به اجرا در آورد.
طرح کارهای عمومی نازی ها برای مردان شاغل شامل حفر کانال های آبرسانی برای مزارع، ساختمان سازی ، ساخت بزرگراه و ... همچنین کارگران در خوابگاه های مجهز و مناسب اسکان داده می شدند و در این مرحله بود که کارگران تفاوت میان زندگی در دوران آلمان نازی و جمهوری وایمار را احساس می کردند. اتحادیه های کارگری آزاد دوباره می توانستند به فعالیت خود ادامه دهند اما شرایطی برای این اتحادیه ها وضع شد و آنها نمی توانستند بدون مجوز دولت اقدام به تجمع کنند.
اوقات فراغت کارگران برنامه ریزی شده بود و آنها می توانستند از خدماتی که دولت برای آنان در نظر گرفته بود با کمترین هزینه ممکن استفاده کنند و بدین شکل با انرژی مثبت به محل کار باز می گشتند.
جدول برنامه های اجرا شده در اوقات فراغت کارگران
نوع فعالیت___________ شمار افراد درگیر و شاغل
اجرای تئاتر______________11.507
کنسرت________________705.623
ورزش همگانی___________126.292
مسابقات ورزشی___________1.432
رویداد های فرهنگی_________10.518
گردش های دریایی__________702.491
تورهای موزه _____________2.567
نمایشگاه ها_______________ 2.435
سفرهای پایان هفته___________ 1.000~
دوره های آموزشی___________ 1.000 ~
مجموع افراد شاغل و درگیر در فعالیت های بالا 1.564.865 نفر
تعطیلات بسیار ارزان پیشنهادی بسیار موثر برای افزایش بازده کارگران بود، سفر به جزایر تفریحی تنها 62 رایش مارک هزینه در برداشت و بسیار مقرون به صرفه بود، قدم زدن و اسکی در آلپ باواریا تنها 28 رایش مارک هزینه داشت و تور دو هفته ای در ایتالیا تنها 155 رایش مارک هزینه داشت و کارگران می توانستند با کمترین هزینه ممکن از تعطیلات خود لذت ببرند.
کارگران می توانستند به صورت تمام قسط یک خودرو فولکس واگن تهیه کنند، دکتر پورشه توانسته بود فولکس واگن را با کمترین قیمت تمام شده ارائه دهد و کارگران و مردم عادی می توانستند تنها با پرداخت 990 رایش مارک در اقساط بسیار کم و طولانی مدت بدون آنکه هیچ گونه بهره ای به قیمت واقعی اضافه شود خریداری کرده و استفاده کنند.
درآمد دولت سابق آلمان تا پایان سال 1928 تنها 10 میلیار رایش مارک بود و این در حالی است که در آمد دولت نازی تا پایان سال 1939 برابر با 15 بیلیون رایش مارک بود. اما با توجه به رکود بزرگ و هزینه های سنگین دولت برای بازسازی اقتصاد آلمان بخش بزرگی از این درآمد صرف بازسازی کشور شد.
نرخ بی کاری از زمانی که دولت نازی بر روی کار آمد از شش میلیون نفر اینک به سیصد هزار نفور کاهش پیدا کرده بود، مصرف مواد غذایی بجزء نان ، پنیر و سیب زمینی کاهش پیدا کرده بود و دولت توانسته بود مردم را به سرمایه گذاری در بانک ها و خرید سهام تشویق کند.
