اختصاصی طرفداری- تاریخ فوتبال ایران را که ورق بزنیم به بازیکنی با موهای جوگندمی برمی خوریم که روزی به کابوس مدافعان تاج و رقبای تیم ملی ایران بدل گشته بود. فوتبالیستی که به عشق شاهین، پرسپولیسی شد و در پایان بار دیگر با شاهین اوج گرفت تا به دنبال تحقق رویای کودکی اش باشد.
دکتر حسینعلی کلانی سوم بهمن ماه 1323 در تهران دیده به جهان گشود. پسری موطلایی که از همان کودکی نترس بودن و جسارت در کارهایش دیده می شد. پدرش کارمند وزارت دارایی بود و برخلاف بسیاری از فوتبالی ها، زندگی حسین با فقر شروع نشد.
خانواده اش عاشق تیم شاهین (که در آن زمان پولاد نامیده می شد) بودند و کلانی نیز فوتبال خود را از نوجوانان شاهین آغاز کرد. به دلیل دوری مسافت خانه با محل تمرینات کلانی با دستور دکتر عباس اکرامی (مؤسس باشگاه شاهین) تصمیم گرفت در محله خود تیمی تشکیل دهد و به همین جهت تیم محلی صالح را تشکیل داد. تیمی محلی اما با رویایی بزرگ! سرپرست تیم وعده داد که اگر در مسابقات محلی خوش بدرخشند، صالح را زیرمجموعه باشگاه های بزرگی همچون تاج و شاهین خواهد کرد. شادی و شعف مربوط به این رویا آنقدر زیاد بود که هیچ تیمی جلودار صالح نبود و سرانجام رویا محقق شد. جشنی برپا شد و این جشن یک مهمان ویژه داشت، تیسمار پرویز خسروانی، مدیرعامل وقت باشگاه تاج! خسروانی یک فقره چک به سرپرست تیم صالح تقدیم کرد و حالا این تیم زیرمجموعه باشگاه بزرگ تاج شده بود. نام صالح به مشعل تاج تغییر یافت. مسابقه ای برگزار شد و کلانی در جلوی چشمان خسروانی و محمود بیاتی (سرمربی وقت تاج) خوش درخشید.
چند روز بعد سرپرست صالح که حالا نامش به مشعل تاج تغییر یافته بود به سراغ او آمد. حسین کلانی در این باره می گوید: دیر وقت بود که سرپرست تیم مشعل تاج به سراغ من آمد و گفت حسین حدس بزن که چه اتفاقی افتاده. تو عضو تیم دیهیم تاج (یکی از زیرمجموعه های اصلی تیم تاج) شدی. محمود بیاتی بازی تو را در روز جشن پسندید و نام تو را به فدراسیون داد.
دیهیم باشگاهی بود که حشمت مهاجرانی، پرویز ابوطالب، ارشد ابوطالب و حسین فرزامی در آن بازی می کردند و حضور یک بازیکن 14 ساله در آن مانند یک رویا بود.
کلانی همزمان با حضور در دیهیم به واسطه سن و سال کم در مسابقات آموزشگاه های ایران شرکت کرد و در قالب تیم آموزشگاهی شمیرانات در کنار داودخانیان بهترین بازیکن آن رقابت ها شد. دکتر عباس اکرامی، بنیانگذار باشگاه شاهین از همان زمان او را برای تیم بزرگسالان شاهین زیرنظر گرفت.
بازی دیهیم و شاهین در سال 1342 نقطه عطفی برای کلانی بود. اگرچه دیهیم در آن بازی با قدرت نمایی خط آتش شاهین گلباران شد اما گل بسیار زیبای کلانی توجهات را در امجدیه معطوف به خود ساخت. این بار دکتر اکرامی شدیداً پیگیر شد و کلانی هم که به واسطه خانواده اش از کودکی به شاهین وابستگی داشت بی درنگ پیشنهاد را پذیرفت تا در 19 سالگی لباس شاهین را بپوشد.
مصدومیت از ناحیه رباط زانو! این همان چیزی بود که کلانی اصلاً انتظارش را نداشت. شش ماه دوری از میادین و بعد هم دو سال و نیم نیمکت نشینی! کلانی در این باره می گوید: من شاهینی بودن را یک خوشبختی بزرگ می دانستم و برخلاف دیگران که بزرگترین آرزویشان رفتن به میدان مسابقه بود، تمام شادی من این بود که هر چه زودتر با به تن کردن یکی از آن گرمکن های قرمز بر روی نیمکت ذخیره ها ذره ای جا به من بدهند.
در دیدار شاهین و شجاعت برای اولین بار پیراهن تیم بزرگسالان شاهین را در لیگ به تن می کند و در همین بازی هت تریک می کند. موهای بلوند کلانی موجب می شود تا هواداران از آن پس به او حسین روس بگویند. اما در شاهین همایون بهزادی و حمید شیرزادگان حضور دارند. کلانی 2 سال و اندی نیمکت نشین می شود.
سال 1344 بالاخره کلانی فرصت حضور در ترکیب شاهین پیدا می کند و آنقدر خوش می درخشد که تبدیل به بازیکن ثابت می شود. اوج هنرنمایی او در بازی شاهین مقابل عقاب نمایان می شود. یک دیدار 6 امتیازی بین دو تیم صدرنشین! کلانی گل اول بازی را به ثمر می رساند اما عقاب با زدن 2 گل در همان نیمه اول پیروز به رختکن می رود. در نیمه دوم به یک دقیقه نکشید که کلانی دومین گل را زد و در دقیقه 60 با گلزنی دوباره خود هت تریک کرد. 6 گل و قهرمانی جام باشگاه های تهران در اولین فصل حضور در ترکیب ثابت شاهین کارنامه قابل قبولی برای کلانی محسوب می شد.
در همین سال با شرکت در کنکور سراسری در رشته پزشکی پذیرفته شد. استعداد فوتبالی او با علم درآمیخته می شود و به عضویت تیم فوتبال دانشگاه ملی درمی آید. آن ها در همان سال 1344 قهرمان مدارس عالی ایران می شوند. در سال دوم این مسابقات حادثه ای تلخ برایش اتفاق می افتد و استخوان پایش می شکند. به نظر می رسید با این مصدومیت، حضور در تیم شاهین برای او تمام شد اما کلانی این بار مصمم تر برمی گردد. اما دست بر قضا واقعه ای تلخ انتظار شاهین را می کشد.
شاید به یادماندنی ترین مصاف شاهین قبل از اعلام انحلالش دیدار برابر پاس تهران بود. کلانی مقابل قهرمان فصل پیش دبل می کند و هنرمندانه ترین بازی خود را به نمایش می گذارد. مهدی اسداللهی سرمربی وقت پاس تهران پس از این بازی گفت: حسین کلانی عامل بزرگ پیروزی شاهین بود. فورواردی که من دیدم می تواند از هر خط دفاعی عبور کند. هیچ فورواردی را با این خصلت نمی توان در ایران یافت و تیم ملی باید به دنبال این بازیکنان باشد.
18 تیرماه سال 1346 شاهین طی یک حکم عجیب و غریب منحل می شود. اما این انحلال پایان رویای رویایی بودن کلانی نیست. تیمی بزرگتر انتظار او را می کشد.
20 اردیبهشت ماه 1347 ایران پای به کارزار جام ملت های آسیا می گذارد. حسین کلانی به همراه اکبر افتخاری در بازی اول مقابل هنک کنگ غایب هستند. دلیل این غیبت دعوای لفظی جزئی او با اکبر افتخاری در تمرین قبل از بازی بود. ترکیب آنقدر بد چیده شد که اگر هنرنمایی همایون بهزادی و علی جباری نبود چه بسا سرنوشت جام برای ایران طور دیگری رقم می خورد. انتقادها باعث می شود تا محمود بیانی در ترکیب خود تجدیدنظر می کند. کلانی در ترکیب قرار می گیرد و ایران با گل های او، بهزادی، افتخاری و فرزامی 4 بر 0 چین را در هم می کوبد و تماشاگران به او لقب چینی‌خُرد‌کُن می دهند. دیدار سوم با برمه قدرتمند آن زمان انجام می شود. در همان دقیقه 2 کلانی گلزنی می کند و در پایان ایران 3 بر 1 پیروز این دیدار می شود. در فینال ایران برابر رژیم صهیونیستی پیروز می شود و کلانی کاپ قهرمانی جام ملت های آسیا را بالای سر می برد.
شاهین دیگر وجود ندارد اما طبق توافق دکتر برومند، دکتر اکرامی و پرویز دهداری با علی عبده، مدیرعامل وقت پرسپولیس بازیکنان شاهین به استخدام پرسپولیس درمی آیند. کلانی هر چه که دارد در طبق اخلاص می گذارد اما یک اختلاف سلیقه محفل شاهینی را در پرسپولیس برهم می زند. عبده با محمود خیامی (مدیرعامل ایران خودرو) به تفاهم می رسد که شاهینی ها را به سمت پیکان کوچ دهد. کلانی پیراهن پیکان را بر تن می کند.
درخشش کلانی ادامه دارد. پیکان در میان بهت و حیرت همگان بدون شکست یا حتی تساوی در بازی ها عبای قهرمانی بر تن می کند. کلانی با 11 گل آقای گل رقابت ها می شود و در لباس پیکان برای اولین بار مقابل تاج خط و نشان کشیده و در هر دو بازی رفت و برگشت پیروز از زمین خارج می شود. آن ها در جام دوستی هم قهرمان شدند و حتی زسکا مسکو قدرتمند آن زمان و تیم ملی رومانی نیز نتوانستند جلوی آن ها را بگیرند. درگیری کلانی با دروازه بان رومانی همه چیز این قهرمانی را برای او تلخ جلوه می دهد. کلانی مینیسک پاره می کند. اما زودتر از آنچه فکرش را می کرد به میادین بازمی گردد.
سال 1349 برهه بازگشت او به پرسپولیس است. کلانی در اولین دربی خود با لباس پرسپولیس مقابل تاج حاضر می شود. دربی سوم مهرماه سال 49 اگرچه با شکست 3 بر 2 پرسپولیس همراه بود اما کلانی با تک گل خود آقایی خود در دربی ها را استارت می زند. دومین دربی اما برای او خوش یمن نبود. نیمه نهایی جام منطقه ای 1349 و یک دربی شوم برای مهاجم مو بلوندِ سرخ پوش! بازی 1 بر 1 مساوی است اما در دقیقه 76 پرسپولیسی ها تصمیمات داور بازی را برنمی تابند و از ادامه کار امتناع می ورزند. 24 ساعت بعد تاج 3 بر 0 برنده اعلام و حسین کلانی یک سال محروم شد! اما جالب است که با وجود همین محرومیت عنوان آقای گلی جام منطقه ای را با 7 گل بدست آورد.
دربی 15 بهمن 1350 فرصت خوبی برای خودنمایی و فراموش کردن محرومیت یک ساله است. پرسپولیس با گل دقیقه 43 کلانی از رقیب سنتی پیش می افتد. در ادامه صفر ایرانپاک و محمود خوردبین نیز گلزنی می کنند و باز هم این کلانی است که در دقیقه 90 تیر خلاص را به تاجی ها می زند و پیروزی 4 بر 1 از کلانی که دبل کرده یک قهرمان می سازد. در پایان فصل کلانی با 12 گل آقای گل این جام می شود و با پرسپولیس کاپ قهرمانی جام منطقه ای را بالای سر می برد. در پایان رقابت ها نشریه دنیای ورزش کفش طلای آقای گلی را به کلانی اهدا کرد.
قطار گلزنی های کلانی در دربی ها همچنان روی ریل خوشبختی به مسیر خود ادامه می دهد. سوم فروردین ماه 1351 پرسپولیس نهمین دربی پایتخت را با نتیجه 2 بر 0 به سود خود به پایان می رساند. صفر ایرانپاک و حسین کلانی در این دیدار گلزنی می کنند. دو نفری که بعدها بهترین گلزنان دربی پایتخت لقب می گیرند.
حالا وقت افتخارآفرینی دوباره در ترکیب تیم ملی است. کلانی و ملی پوشان پای به آوردگاه جام ملت های آسیا 1972 می گذارند تا از عنوان قهرمانی خود دفاع کنند. خط آتش پرسپولیس اکنون در تیم ملی هم حضور دارد. حسین کلانی و صفر ایرانپاک! با گلزنی هر دو نفر، تیم ملی در دیدار تخصیص گروه ها مقابل کامبوج به برتری 2 بر 0 می رسد. لانی میخ را در دیدار دوم محکم تر می کوبد. هت تریک مقابل عراق و گام بلند ایران برای صعود از مرحله گروهی! تیم ملی باید در فینال رقابت ها مقابل کره جنوبی به میدان برود. پارک لی چون گل دقیقه 48 علی جباری را پاسخ می دهد تا این بازی در پایان وقت های عادی با نتیجه 1 بر 1 خاتمه یابد. کلانی در دقیقه 108 گل قهرمانی ایران در جام ملت های آسیا را به ثمر می رساند تا پایه گذار دومین قهرمانی متوالی در این رقابت ها باشد و با 5 گل آقای گل این جام لقب گیرد.
تیم ملی باید در مسابقات انتخابی المپیک 1972 مونیخ مقابل کره شمالی بایستد. در دیدار رفت ناصر حجازی تک ستاره میدان بوده است و در راولپندی پاکستان وقت تمام کردن کار در بازی برگشت است. باز هم کلانی و ایرانپاک می درخشند و تیم ملی با حساب 2 بر 0 طوفان زرد آسیا را از پیش رو برمیدارد تا رهسپار مونیخ باشد و این پایانی بر حضور حسین کلانی در تیم ملی فوتبال ایران بود.
شهریورماه سال 1352 و دربی فراموش نشدنی برای سرخ پوشان پایتخت! در روز هت تریک همایون بهزادی و دبل ایرج سلیمانی، حسین کلانی نیز 1 گل به ثمر می رساند تا پرسپولیس شکست سنگین 6 بر 0 را به تاج تحمیل کند. پرسپولیس در جام تخت جمشید 1352 قهرمان می شود. با این قهرمانی رفته رفته ماجراجویی کلانی در جمع سرخ پوشان پایتخت به پایان خود نزدیک می شود.
جام تخت جمشید 1353، کلانی در اواسط بازی با سپاهان لباس پرسپولیس را درمی آورد و از ورزشگاه خارج می شود. اختلافات در تیم به اوج خود رسیده است. کلانی در مصاحبه با کیهان ورزشی علت ترک ورزشگاه را شیطنت چند نفر از بازیکنان و شوراندن دیگر بازیکنان برعلیه او عنوان کرد و گفت: روی دسیسه های چند نفر بچه ها کمتر با من بازی می کردند و من که یک مهاجم هستم و باید از اطراف دیگران تغذیه شوم عملاً کارم مشکل می شد زیرا وقتی به یک مهاجم توپ ندهند در واقع او در زمین وجود ندارد. متاسفانه روز جمعه گذشته در برابر سپاهان این بی توجهی ها به اوج خود رسید و من هم در یک لحظه تصمیم آخرین خود را گرفتم باور کنید در این مدت بارها و بارها با آنان صحبت کرده ام و هدف تیم و آنچه که ما به دنبالش هستیم را برایشان مشخص کرده ام اما هرچه کرده ام جواب نداد و دسیسه های آنان بر ضد من ادامه داشت این وضع دیگر قابل تحمل نبود و از طرف دیگر من هم واقعا از فوتبال خسته شده بودم و در یک لحظه تصمیم به طغیان و ترک فوتبال گرفتم .
با اصرار جعفر کاشانی، کلانی پس از غیبت در یک بازی به پرسپولیس باز می گردد و در دربی 27 آذر 1353 پاس گلی را برای صفر ایرانپاک می فرستد تا در نهایت پرسپولیس در آن بازی 2 بر 1 پیروز از میدان مسابقه بیرون بیاید.
با تلاش های صورت گرفته تیم شاهین بار دیگر مجوز حضور در لیگ ایران را دریافت کرد اما اینبار با اسم شهباز و از لیگ دسته سوم! علیرغم اصرار مسئولان پرسپولیس برای تمدید قرارداد، حسین کلانی به دنبال تیم رویایی دوران کودکی خود رفت و به شهباز پیوست. کلانی و یارانش شهباز را طی دو سال دسته اولی کردند و در سال 1355 به مقام سومی جام تخت جمشید رساندند.
حسین کلانی علاقه خاصی داشت تا در اوج از فوتبال کنار برود و در نهایت همین امر اتفاق افتاد. شروع و وداع با شاهین که در خلال آن پیراهن پرسپولیس را نیز بر تن کرد و کمتر فراز و نشیبی به خود دید. او پس از دوران بازیگری اش به طور متناوب در کنار پرسپولیس حضور داشته و مشاورات مدیریتی و فنی به سرخ پوشان پایتخت داده است. متانت، وقار و تیپ او که با گذر ایام و وقایع تغییری نکرده را اگر در کنار پیشینه پربار دوران بازیگری اش بگذاریم او بی شک یکی از اساطیر فوتبال ایران هست و خواهد ماند.
آشنایی با اسطوره های فوتبال ایران (1)؛ ناصر حجازی
آشنایی با اسطوره های فوتبال ایران (2)؛ صفر ایرانپاک
آشنایی با اسطوره های فوتبال ایران (3)؛ سیروس قایقران
آشنایی با اسطوره های فوتبال ایران (4)؛ علی جباری
آشنایی با اسطوره های فوتبال ایران (5)؛ پرویز قلیچ خانی
