مطلب ارسالی کاربران
"داربی" تبریز؟! حرفش را هم نزنید!
این هفته، تراکتورسازی و گسترش فولاد تبریز باید با هم بازی کنند اما این یک داربی نیست. همانطور که بازی هفته بعد تیم‌های لندنی چلسی و کریستال پالاس داربی نیست.
1- در فرهنگ دهخدا، غلط مصطلح، غلط مشهور، یا غلط عام، به اشتباهاتی گفته می شود که زیاد تکرار می شوند. شاید واژه ادبیات، مهم ترین آنها باشد که به دلیل فارسی بودن کلمه ادب، نباید با "ات" عربی جمع بسته شود اما خب امروزه به صورت ریشه ای غلط مصطلح شده. دو دیدگاه در برابر غلط مصطلح در همه زبان ها وجود دارد. اول تأیید آنها به دلیل فراگیر بودن بیش از حد و پذیرفتن آن به عنوان یک صحیح و دیدگاه دوم، غلط حساب کردن آنها به دلیل غلط بودن. غلط مصطلح حتما مربوط به نوشتار یا گفتار یک لغت نمی‌شود و گاهی، استفاده از آن در معنای غیر واقعی و نامربوط هم غلط است. اگر این نادرست زیاد تکرار شود، می شود غلط مصطلح. مثلآ همین لغت داربی.
2- لغت داربی در ابتدای ورود به ایران که به واقع چیزی هم از عمرش نمی‌گذرد، فقط برای بازی استقلال و پرسپولیس استفاده می شد. بعدها به لطف گزارشگران محترم فوتبال که هر شله‌ای را از مزه خارج می‌کنند، برای هر تقابلی با کوچک‌ترین وجه مشترک استفاده می‌شد. تا جایی که گزارشگر دیدار نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان اروپا 2004 بین موناکو و چلسی، تقابل مارک آمبروسیو دروازه‌بان ایتالیایی چلسی و فلاویو روما، همتای هم‌کشوری‌اش در چارچوب دروازه موناکو را هم داربی شخصی نامید. بعدها فرهنگستان زبان فارسی که حق ثبت اختراعاتی مانند چرخبال، خود محور (معادل سلف سرویس) و دراز آویز زینتی (کراوات) را دارد، واژه شهرآورد را به عنوان معادل فارسی داربی انتخاب کرد که خود این یعنی درک نداشتن از مفهوم لغت. ترکیب دو لغت آورد (به معنی نبرد) که بیشتر به معادل فارسیCivil War می خورد تا داربی!
3- صرف آمدن تیم‌ها از یک منطقه مبنای داربی نامیدن یک بازی نیست. در بسیاری از کشورهای اروپایی با فوتبال درجه یک همانند آلمان و فرانسه کمتر پیش می‌آید یک شهر دو تیم فوتبال داشته باشد. برای مثال در فرانسه شهرها از داشتن دو باشگاه فوتبال منع شده‌اند و در آلمان غیر از مونیخ و برلین، کمتر می‌توان شهری با دو تیم قوی پیدا کرد. یا در نقطه مقابل، برای مثال پایتخت اسپانیا و انگلیس، خانه بیش از 3 تیم مطرح در سطح اول فوتبال این کشورهاست (کم و بیش) اما بسیاری از بازی‌های تیم‌های همشهری در مادرید و لندن، جدا از اینکه داربی نیست، حتی بازی حساس هم محسوب نمی‌شود.
4- نفرت و کینه بعضآ غیرفوتبالی هواداران دو تیم از یکدیگر در فواصل نزدیک حتمآ باعث شکل‌گیری داربی می‌شود. اگر دو تیم از دو کشور متفاوت و متضاد (مثلآ کرواسی و صربستان)، دو سه سالی یک بار با هم بازی کنند، مسلما صحنه‌های غیرفوتبالی زیادی در زمین و خارج آن دیده می‌شود اما در پایان طرفین بازی تا رویارویی بعدی که تاریخش هم معلوم نیست، یکدیگر را نخواهند دید. اما در فاصله نزدیک اینطور نیست. این احتمال وجود دارد همانند فیلم هولیگان‌های جاده سبز، هواداران وستهام و میلوال، روز بعد از بازی که با کتک‌کاری هم تمام شده یک بار دیگر، طرف مقابل را رویت کنند و نسبت به رهگذرهای دیگر، واکنش متفاوتی به هم داشته باشند.
5- قدرتمند بودن تیم ها شرط داربی بودن یک مسابقه نیست اما در گذر زمان بالاخره یک روز باعث ایجاد داربی می‌شود. فکر کنید محدودیت دانلود اینترنت‌تان با همسایه طبقه پایین مشترک باشد. هر دو بی‌تردید به آب و آتش خواهید زد که بیشتر دانلود کنید. حتی شاید دست به رقابت ناسالم هم بزنید و در پشت سلام‌وعلیک‌های هرازگاهی، نفرتی در دلتان از یکدیگر ایجاد شود. این اتفاقی‌ست که بازی بایرن دورتموند را بالاخره داربی کرد چرا که با وجود فاصله به نسبت زیاد بین دورتموند و مونیخ، برای افتخارات بیشتر در آلمان، دو باشگاه رقیب هم شده بودند. در انگلیس نیز امروز نبرد چلسی با آرسنال و منچستر یونایتد، رقابت مهمی شده و شاید 20 سال بعد اسم داربی را هم روی آن بگذارند.
6- این هفته، تراکتورسازی و گسترش فولاد تبریز باید با هم بازی کنند. در لیگ دسته اول هم مس کرمان و مس رفسنجان به پلی‌آف رسیدند. این‌ها فقط مسابقات فوتبال بین دو تیم همشهری یا هم‌استانی هستند و داربی نیستند. همانطور که بازی هفته بعد تیم‌های لندنی چلسی و کریستال‌پالاس داربی نیست. بازی پیکان و سایپا، داربی خودروسازان نیست. حتی رقابت سپاهان و ذوب‌آهن نیز نمی‌تواند داربی باشد چرا که دو تیم در روزهای اوج افتخار که پای ثابت لیگ قهرمانان و بالای جدول لیگ بودند هم تفاوت دیدگاهی با هم نداشتند. در فوتبال ایران به جز داربی بزرگ پایتخت، با کمی تخفیف می‌توان رقابت نمایندگان رشت با ملوان بندرانزلی را داربی دانست. هر چند داربی اصلی بین سپیدرود و ملوان بود اما همین‌که در زمان حضور ملوان در رشت، پرچم روسیه روی سکوها قرار می‌گیرد و در انزلی از بازیکنان داماش (پگاه یا استقلال رشت) درباره اصل و نسب پدری آنها پرسش به عمل می‌آید، یعنی رقابتی بسیار بسیار واقعی و جدی (و صد البته مستهجن). با روند فعلی فوتبال ایران، ممکن است چند سال بعد دیدار پرسپولیس– سپاهان هم داربی شود. خیلی‌ها همین حالا به آن «ال‌کلاسیکوی ایران» می‌گویند که چندان تشبیه بیراهی هم نیست. این را باید زمانی جدی‌تر فهمید که بسیاری از پرسپولیسی‌ها در تقابل استقلال و سپاهان، طرف همشهری را می‌گیرند!
مهدی احمدی
