مطلب ارسالی کاربران
ورزش های بومی در فضای بسته، امکان بهتر همبستگی خانوادگی و اجتماعی (حفظ نهاد خانواده)
همیشه آیین هایی وجود دارند که فکر می کنیم باید آنها را برای فرزندانمان حفظ کنیم، زیرا باعث می شوند حس کنیم به یک سرزمین و سنت تعلق داریم. اما تحولات پرشتاب جهانی همچون جهانی سازی، شهرنشینی و تاثیرات رسانه ای، منجر به شبیه شدن رفتارها و سبک زندگی، نابودی تنوعات فرهنگی و حتی گرایش به تجاری کردن فرهنگ در میان اقوام و گروه های اجتماعی شده است.
ورزش ها و بازی های سنتی از جمله رفتارهای بشری است که قابلیت بسیاری برای ایجاد ارتباط و گفتگو داشته و بسیاری اوقات به عنوان وسیله ای برای رفع کدورت ها و یا ایجاد تعامل میان افراد و جوامع به کار رفته است.
در فرهنگ لغت فارسی، كلمه بازی برابر با ورزش، سرگرمی، مشغولیت، تفریح، لعب، كار و فریب آمده است. اما زیست‌شناسان، روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و هنرمندان در مورد بازی نظرات، تعاریف و برداشت‌های دیگری ارائه می‌دهند. زیست‌شناسان بر این باورند كه علاقه انسان به بازی ریشه در كنجكاوی او نسبت به كشف و شناخت محیط اطراف دارد. روان‌شناسان نیاز انسان به بازی را نتیجه وجود انرژی مازادی می‌دانند كه وی در خود نهفته دارد و جایی باید به مصرف برساند. در دیدگاه جامعه‌شناسی نیز بازی وسیله‌ای برای تمرین آدمی در زندگی اجتماعی تلقی شده است. در نهایت هنرمندان نیز بر این باورند كه بازی هنری ناشی از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه است.
بنابراین بازیها به طور عام دارای یک بار فرهنگی هستند كه چه در عصر حاضر و چه در گذشته با هدف پركردن اوقات فراغت انسان طراحی شده‌اند. با شناخت بازیهای بومی، قبیله‌ای، محلی و سنتی ایرانی كه علاوه بر بار فرهنگی، از جذابیت و تنوع بالایی نیز برخوردارند، نه تنها می‌توان تاریخ و سنن این مرز و بوم را به شكلی پویا و عمیق به نسل‌های آینده منتقل كرد، كه از آن به عنوان بهانه‌ای برای گریز از عواقب اعتیاد به تكنولوژی و معنا و مفهوم بخشی دوباره به زندگی استفاده كرد. به خصوص آنكه در بسیاری از این نمونه بازیها قوانینِ ساده و اولیه‌ای از شكل بهینه اداره زندگی و هدایت آن آموزش داده و تمرین می‌شود تا افراد را به مهارت‌های لازم برای روبرویی با موقعیت‌های دشوار زندگی مجهز كند.
این بازیها در دو گروه فضای باز و فضای بسته تقسیم بندی شده و این امكان را برای افراد مهیا می‌كرده‌اند كه در هر مكان و شرایطی بتوانند از اوقات خود بهترین بهره را ببرند. بازیهایی مثل هفت سنگ، طناب‌كشی، گرگم به هوا، الك دولك، وسطی و... جزو بازیهای دسته اول (فضای باز) و بازیهایی چون یه‌قل دوقل، اتل متل توتوله، تاپ تاپ خمیر و... جزو بازیهای دسته دوم (فضای بسته) تقسیم‌بندی می‌شوند.
حال با توجه به اینکه ورزش ها و بازی های بومی محلی که در فضای بسته برگزار می شود معمولا بین اعضا خانواده و خویشاوندان می باشد، منجر به بهتر شدن هرچه بهتر روابط اعضا خانواده می شود و همبستگی خانوادگی را تقویت می کند، مخصوصا روابط والدین و فرزندان.
از مفاهیم مهم و برجسته در مطالعات خانواده، مفهوم همبستگی است . همبستگی به معنای وحدت، وفاق و وفاداری است که برخاسته از علایق، احساسات ، همدلی و کنش های مشترک است. این توافق مشترک ، حائز یک معنای اخلاقی است که متضمن وجود یک اندیشه، یک وظیفه یا الزام متقابل است. در حقیقت ،همبستگی پدیده ای است که بر پایه آن در سطح یک گروه یا یک جامعه ، اعضا به یکدیگر وابسته و متقابلا نیازمند یکدیگر هستند.
اکثر تحقیقات انجام شده در باب رابطه همبستگی خانوادگی و نحوه سازگاری فرزندان، حکایت از رابطه مستقیم این دو عامل دارد. به طوری که نتایج بسیاری از تحقیقات، نشانگر سازگاری مناسب فرزندانی است که احساس همبستگی بالایی با اعضای خانواده و به ویژه والدین خود دارند.
در ورزش ها و بازی های سنتی که در فضای بسته برگزار می شود، همانطور که در قبل اشاره شد ما شاهد روابط مستقیم بین اعضا خانواده هستیم، فضایی که قطعا اگر با مشارکت والدین صورت بگیرد، جدا از جنبه رقابتی و تلاش برای پیروزی، می تواند منجر به تشریح بار فرهنگی ورزش یا بازی صورت گرفته برای شرکت کنندگان شود و نقش پرورشی خود را به خوبی ایفا کند؛ با نگاهی اجمالی به چند نمونه از این بازیها به خوبی نماد این آموزش‌ها را می‌شود كشف كرد: احترام به دیگران، درك مفهومی و عملی رقابت سالم، دستیابی به مهارت پذیرش شكست، كار گروهی، همكاری و همیاری با دیگران برای رسیدن به یك هدف مشترك، ایثار و فداكاری، تلاش جسمی و فكری، اهمیت راستی و صداقت و... .
نتایج اغلب تحقیقات نشانگر رابطه معکوس احساس همبستگی خانوادگی با احساس افسردگی، رفتار پرخاشگرانه و بزهکاری در نوجوانان است. بدین معنا هرچه همبستگی خانوادگی بیشتر باشد، سازگاری اعضا خانواده بهتر خواهد بود. همبستگی ایی که شاید گمشده اش تولد دوباره ورزش ها و بازی های بومی محلی باشد، آن هم بازی هایی که می تواند در فضاهای بسته و امنی به نام خانه صورت گیرد.
سوالات پیشنهادی:
1- آیا ورزش ها و بازی های بومی-محلی می تواند برای نوجوانان و جوانان امروزی جذابیت اپلیکیشن ها را داشته باشد؟
2- چگونه می توان والدین را مجاب کرد که زمانی را در منزل برای انجام ورزش ها و بازی های سنتی اختصاص دهند؟
3- آیا تشریح بار فرهنگی و نقش پرورشی ورزش ها و بازی های بومی محلی برای والدین، انگیزه وقت گذاشتن را در آنها به وجود می آورد؟
4- آیا در باشگاه های ورزشی و یا در اسباب بازی فروشی ها امکان ترویج ورزش یا بازی بومی محلی وجود دارد؟
5- باتوجه به مکان امن خانه و حضور والدین و ایجاد همبستگی هرچه بهتر بین اعضا و حفظ نهاد خانواده، چه میزان امکان خانگی سازی ورزش ها و بازی های بومی محلی وجود دارد؟
