با توجه به حجم عظیم کامنت های غیر اخلاقی و توأم با فحش و ناسزا در سایت طرفداری، مطلبی رو براتون میذارم که بی ارتباط با این رفتار نامطلوب نیست.
بددهنی و هرزه گویی، و بیان كلمات ركیك، یكی از خصایص زشت افراد فاسد، عاجز، ناتوان و بی منطق است
. افراد سفیه بی خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و كلام درستی برخوردار نیستند و از دادن جواب صحیح عاجز هستند، بی پروا دهان را باز می كنند و زبان خویش را حركت می دهند و با الفاظ ركیك، فحاشی می كنند.
فحش در لغت و اصطلاح:
از لحاظ لغوی فحش به معنی شرارت، قباحت، زشتی، كراهت، كار بد، پلیدی، كار زشت، دشنام و ناسزا آمده است.1
و از لحاظ اصطلاحی یعنی به زبان آوردن كلمات زشت و ركیك كه موجب تحقیر و آزار و اذیت یا از بین رفتن آبروی انسانی بشود.
در حدیثی از پیامبر اكرم( صلی الله علیه و آله ) داریم كه آن حضرت می فرمایند كه: « شهادت به باطل همطراز شرك به خدا است ». پس با توجّه به مفهوم این آیه باید از هرگونه سخن باطل مخصوصاً سخنی كه موجب شرك به خدا و هتك عرض مؤمن می شود، پرهیز نمود.
ـ « وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسناً ».و با مردم نیكو سخن بگوئید ».
این آیه حاوی 9 دستور اخلاقی است كه یكی از مهمترین دستوراتی كه در این آیه به انسانها داده شده است سخن گفتن با دیگران با زبان نیك و سخنان نیك است. در این آیه خداوند صریحاً به مسلمانان دستور داده است كه با مردم با سخنان نیكو سخن گویند. و متقابلاً از مفهوم آیه چنین برمی آید كه از سخنان زشت و بیهوده و از اینكه با مردم با تند خویی و سخنان ركیك صحبت كنند پرهیز نمایند. و این خود اهمیت دادن قرآن به حفظ آبروی دیگران را می رساند و اینكه انسانها حتی در سخن گفتن نیز مواظب باشند سخنی بگویند كه متعرّض آبروی دیگران نشوند.
در این آیه امر به حسن معاشرت با مردم نیز شده است و اینكه انسان باید با همة مردم اعم از اینكه مؤمن یا كافر باشند با خوشرویی و اخلاقی نیك و زبان و سخنانی نیكو سخن گویند و معاشرت نمایند.
ـ « یَصعَدُ الكَلِمُ الطَّیِّبُ ».سخنان پاكیزه به سوی او ( خداوند ) بالا می رود ».
كلمة طیّب سخنی است كه با نفس شنونده و گوینده سازگار باشد به طوری كه از شنیدن آن انبساط و لذّتی در او پیدا شود و نیز كمالاتی را كه نداشت دارا گردد. و این همه وقتی است كه كلام معنای حقّی را افاده كند معنایی كه متضمن سعادت و رستگاری نفس باشد. و صعود كردن كلمة طیّب به سوی خدای تعالی عبارت است از تقرّب آن به سوی خدا.3 پس قطعاً كلمه ای كه بیهوده باشد و از سر هوای نفس یا خشم و ... باشد و بدتر از همه موجب هتك آبروی انسانی شود نه خود آن به سوی خدا تقرّب پیدا می كند و نه گویندة آن، بلكه برای این گوینده عذاب عظیمی است همانطور كه در آیات قرآن به آن اشاره شده است.
بعضی مفسران در مورد كلمة طیّب اینچنین گفته اند كه خودش به سوی خدا اوج می گیرد. و حقیقت ایمان چیزی جز این نیست و فرد باایمان و باتقوا و خدا ترس هیچ وقت سخنی به زبان نمی آورد كه متعرّض آبروی دیگران شود. و همیشه سخنان پاك و طیّب سر زبانش است.
ـ « وَ لاتَنابَزُوا بِالاَلقابِ ».و همدیگر را به لقب های زشت مخوانید ».
بسیاری از افراد بی بند و بار در گذشته و حال اصرار داشته و دارند كه بر دیگران القاب زشتی بگذارند و از این طریق آنها را تحقیر كنند، شخصیتشان را بكوبند، آبرویشان را مورد تعرّض قرار دهند و یا احیاناً از آنها انتقام بگیرند و یا اگر كسی در سابق كار بدی داشته سپس توبه كرده و كاملاً پاك شده باز هم لقبی كه بازگو كنندة وضع سابق باشد بر او بگذارند. اسلام صریحاً انسانها را از این عمل زشت كه خود مصداق سخن زشت و بیهوده است نهی می كند و هر اسم و لقبی را كه كوچكترین مفهوم نامطلوبی دارد و باعث ریختن آبروی مسلمانی و لكّه دار شدن شخصیت او و مایة تحقیر او شود ممنوع شمرده است.
ـ « وَ قُل لِّعِبادی یَقُولُوا الَّتی هِِیَ اَحسَنُ ».و به بندگان من بگو سخنی را كه بهتر است بگویند ».
در این آیه خداوند می فرماید كه به بندگان من بگو سخنی را بگویند كه بهترین باشد. بهترین از نظر محتوی، بهترین از نظر طرز بیان و بهترین از جهت توأم بودن با فضایل اخلاقی و روشهای انسانی. و هرگز حرف زشت نگویند. چرا كه اگر قول احسن را ترك گویند و به خشونت در كلام و مخاصمه برخیزند و سخنان بیهوده و زشت بر زبان بیاورند شیطان در میان آنها فساد و فتنه می كند3 و چه فساد و فتنه ای بالاتر از این كه آبروی انسانهای مؤمن بی جهت ریخته شود و حیثیت آنها لكّه دار گردد.
روزی حضرت موسی بن جعفر( علیه السلام ) دو مرد را مشاهده كرد كه بر سر موضوعی اختلاف پیدا كرده اند و هر كدام برای اثبات حقانیت خویش و محكوم كردن طرف دیگر از سلاح فحش استفاده می كنند و به یكدیگر دشنام می دهند. امام( علیه السلام ) كه چنین وضعی را مشاهده نمود، برای آگاهی و تنبّه آن دو نفر و همة كسانی كه از نعمت زبان در طریق ناپسند بهره برداری می كنند و با تیغ تیز سخن، پردة حیا را می درند و شخصیت و آبروی دیگران را ذبح می نمایند، فرمود: « اَلبادی اَظلَمُ، وَ وِزرَهُ وَ وِزرُ صاحِبِهِ عَلَیهِ ما لَم یَعتَدِ المَظلومُ ».2 « آن كس كه ( در دعوا و مجادله و اختلاف با یكدیگر ) آغاز به دشنام دادن كرده ستمكارتر است و گناه خود و رفیقش بر عهدة او است، البته این تا زمانی است كه ستمدیده و مظلوم از حدّ خود تجاوز نكند و فحش و دشنام ندهد ».
در این آیه می فرماید مواظب وسوسه های شیطان باشند و از این كه سخنی را به زبان بیاورند كه موجب هتك عرض مؤمنی شود، خودداری كنند.
فحش در احادیث و روایات:
در این قسمت به تعدادی از احادیث كه از معصومین( علیهم السلام ) در مذمت فحش رسیده است، می پردازیم و بعضی از آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.
امام صادق( علیه السلام ): « زبان خود را از بیان كلمات زشت و ركیك محافظت كن ».
امام علی( علیه السلام ): « دشنام دادن و بد دهنی ( یا دشنام شنیدن ) از اسلام بدورند ».
امام باقر( علیه السلام ): « خداوند شخص ناسزاگوی بد دهن ( یا دشنام شنو ) را دشمن دارد ».
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله ): « از دشنامگویی بپرهیزید، زیرا خدای عزوجلّ ناسزاگوی بد دهن را دوست ندارد ».
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله ): « حرام است برشخص ناسزا گو كه وارد بهشت شود ».
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله ): « زشت گویی ( و زشت كرداری ) هرگز در چیزی نبود مگر اینكه آن را عیبناك گردانید و شرم و حیا هرگز در چیزی نبود مگر اینكه آن را آراست ».
امام علی( علیه السلام ): « نابخردترین نابخردان، كسی است كه به دشنامگویی افتخار كند ».
امام علی( علیه السلام ): « كسی كه دشنام دهد دل حسودانش را خنك گرداند ».
امام صادق( علیه السلام ): « هركس كه مردم از زبانش بترسند او در آتش است ».
امام صادق( علیه السلام ): « یكی از نشانه های شریك شیطان كه تردیدی در آن نیست، این است كه شخص دشنامگوی باشد و باكی نداشته باشد كه چه گوید و چه شنود ».
پیامبر خدا( صلی اله علیه و آله ): « یكی از بدترین بندگان خدا كسی است كه به سبب بدزبانی و دشنامگوییش، همنشینی با او ناخوشایند باشد ».
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله ): « از بدترین مردمان كسی است كه مردم، از ترس ناسزاگویی او، وی را ترك كنند ».
امام صادق( علیه السلام ): « بدزبانی از بی ادبی است و بی ادبی در آتش می باشد ».
امام علی( علیه السلام ): « خشونت و بدخویی زیاد، از جملة زشتیها است ».
امام باقر( علیه السلام ): « حربة فرومایگان زشتگویی است ».
امام زین العابدین( علیه السلام ): « هر كه از عیبهایی كه مردم دارند سخن بگوید، مردم عیبهایی را كه ندارند به او نسبت دهند ».
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله ): « هرگاه كسی از تو چیزی می داند و آن را به تو نسبت داد، تو آنچه را از او می دانی به وی نسبت مده ( و اظهار مكن ) تا ثواب این كار از آنِ تو باشد و گناهش از آنِ او ».
