طرفداری- افراد دور میز چوبی جمع آوری شده اند که در آنجا به شکل شفاهی از رزومه خود میگویند. امروز این آژانس به ۸ متخصص آجر، ۳ متخصص فلز و ۶ راننده به همراه حدودا ۲۴ نفر کارگر ساده نیاز دارد. همانطور که منشی با مدادش روی کاغذ ثبت میکند، نگاهی به ایمیل میاندازد و میگوید:
امروز کارگر و راننده میخواهم. چه کسی دوست دارد برود؟
همه دستانشان را بلند میکنند.
پشت آن پوسترهای سفرهای مسافرتی زیبا و عکسهای خیره کننده لندن و سیدنی، Career Wings کاری کاملا متفاوت از پروازهای خارجی انجام میدهد. تجارت هیچگاه اینقدر برای آنها پر رونق نبوده است. آماده سازی جام جهانی ۲۰۲۲ قطار، سازندگی زیادی نیاز دارد و تقاضا برای نیروی کار ارزان سر به فلک کشیده است.
۱.۸ میلیون کارگر خارجی در حال حاضر در قطر حضور دارند که ۶۰۰ هزار نفر هندی و ۵۰۰ هزار نفر نپالی جز آنها هستند. بقیه هم کشورهای جنوب شرق آسیا هستند. کشور نفت خیز عربی هفتهای ۴۰۰ میلیون پوند خرج جام جهانی میکند که مستقیم یا غیر مستقیم به جام جهانی پر زرق و برق آنها ربط دارد و تقاضا برای نیروی کار در سالهای اخیر هر روز زیاد تر میشود.
اینها همه کار تاپار( رئیس آژانس مسافرتی) را آسان تر میکند. تجارتی که از روستاهای فقیر هند شروع و در جایگاههای ورزشگاههای بزرگ قطری خاتمه پیدا میکند. فعالان حقوق بشری این پروسه را "برده داری" نوین نامیده اند.
در نوان شهر، شهری در شمال ایالت پنجاب هند، Career Wings یکی از ۱۵۰ آژانس مسافرتی است که خیابانهای این شهر ۵۰ هزار نفری را مال خود کرده است. افراد میانی این شرکت، معمولا افراد را از روستاهای فقیر انتخاب و استخدام میکنند. یکی از این افراد میگوید که مکانیزم مشخصی برای این کار وجود دارد.
تاپار ۱۰۰ پوند از هر کارگر میگیرد تا به او در مورد شرایط کار اطلاعات بدهد. کسانی که در روستاها افراد را استخدام میکنند معمولا ۵۰ پوند از آن را صاحب میشوند. بعضی دیگر از این آژانسها پولی نزدیک به ۴۰۰ یا ۸۰۰ پوند میخواهند. در آخر هر کارگر احتمال دارد هزار پوند بدهی به خاطر این کار بالا آورده باشد.
تاپار خودش بدون توجه به این شرایط میگوید:
برای من کوچکترین اهمیتی ندارد که در قطر چه بلایی سر آنها میآید. تنها کاری که من میکنم، فرستادن آنها به جلندر(شهری بزرگتر در ایالت پنجاب) کار من است. من فقط غذای هیولا را آماده میکنم."
رفتارهای قطر نسبت به کارگران این هفته بعد از اطلاعیه سازمان جهانی کارگری دوباره نقل رسانهها شد. این سازمان از قطر خواسته بود یا در شرایط کارگران اصلاح انجام دهد یا کمیسیون تحقیق برای آنها صورت گیرد. کمیسیون تحقیق بزرگترین خطر برای کشورها در سازمان ملل است. نحوه استخدام کارگران، مهمترین پروسه این بحران است.
قانون کار هند میگوید فقط آژانسهای معتبر میتوانند کارگران را برای کار در کشوری خارجی استخدام کنند و نهایت کمیسیونی که میتوانند دریافت کنند ۲۵۰ پوند است. این رقم معادل ۴۵ روز کار یک کارگر است. آنها نمیتوانند از مسئولانی که کارت این اداره را ندارند استفاده کنند. مثلا تاپار، این کارت را ندارد. همه کارگران باید قبل از خروج قراردادهای خود را دیده باشند و آژانسها به آنها اطمینان داده باشند که در شرایط مناسبی زندگی خواهند کرد. کسانی که میخواهند در قطر کار کنند، کمترین اطلاع را از حقوق خود ندارند. آنها تحت تاثیر حرفهایی قرار گرفتند که قطر را فرصتی طلایی برای ساختن آینده خود میدانند.
ده دقیقه که از نوان شهر عبور کنید، به لنگریا خواهید رسید. ارویندر کومار، ۲۵ ساله است و میخواهد به قطر برود. در هند ماهی ۵۰ پوند میگیرد و لوله کش است. به وی پیشنهاد دادن که با رفتن به قطری میتواند ماهی ۳۵۰ پوند درآمد داشت باشد. در قبال این حقوق، او باید ۵۰۰ پوند کمیسیون بدهد.
کومار به خوبی از سختیها اطلاع دارد. پسر عمو او یعنی جاسویندر اخیرا بعد از ۲ سال از قطر برگشته است. یک برق کار عالی که گفته میشد ماهی ۴۰۰ پوند پول خواهد گرفت اما تنها نصفی از آن را گرفته بود. او در قطر ماند چون بدهکار بود و البته حقوق او باز هم شش برابر حقوقش در هند بود.
لنگریا و دیگر روستاهای ایالت پنجاب، بیشترین کارگر را در بین تمام ایالتهای دنیا در قطر دارند. خودش میگوید:
"همه ما میدانیم که گولمان میزنند. اول در هند بعد در خارج از کشور. پس اینکه قانون کار چه میگوید اهمیتی ندارد. من از فوتبال و جام جهانی هیچ چیزی نمیدانم. فقط میدانم که در قطر کار خواهم کرد. با این حال به ما قولی میدهند که در آخر اصلا آنچه نیست که ما دریافت میکنیم. در آخر، همه چیز به شانس و قسمت بستگی دارد."
پارامجیت کار مینهاس، زنی است که دو سال است شوهرش را ندیده است و به همین شکل به آژانسها اعتراض میکند که چرا نتوانسته است بعد از ۲ سال شوهرش را ببیند. او ۸۰۰ دلار کمیسیون باید میداده است و حقوق ماهیانه او ۴۵۰ پوند برای رانندگی ماشینهای سنگین بوده است. این حقوق او به ۶۰ دلار در ماه رسیده است بعد از آنکه وی در یک تصادف حضور داشت و سرکارگر او را اخراج کرد و حالا او راننده اتوبوس است.
مینهاس ۳۶ ساله، دو فرزند ۱۶ ساله و ۵ ساله دارد. خودش میگوید:
"شوهرم رفت چون چارهای نداشت. نمیتوانستیم با حقوق او خرج زندگی را بدهیم. هر بار به آژانسها زنگ میزنم، یا به من میگویند که تحقیق خواهند کرد یا گوشی را قطع میکنند. شوهر من میترسد به رئیسش اعتراض کند چون شاید اخراج شود. مردم در این منطقه مجبور هستند و به همین خاطر به قطر میروند و نحوه برخورد آنها بسیار غیر محترمانه است. دنیا باید از این موضوع اطلاع پیدا کند اما هیچکس به حرف ما گوش نمیدهد."
در کشور همسایه یعنی نپال، شرایط به همین شکل وخیم است. سازمان عفو بین الملل در گزارشی آورده بود که ۸۰ هزار نفر به شکل غیر قانونی در آژانسهای مسافرتی نپال کار میکنند که کمیسیون زیادی از این کارگران دریافت میکنند. طبق قانون کمیسیون نباید در نپال بالاتر از ۷۶ پوند باشد و آژانس باید پول بلیت و ویزا کارگر را خودش پرداخت کند.
آنجلا شروود، رئیس سازمان عفو بین الملل که چندین ماه در نپال به خاطر این قضیه تحقیق کرده است میگوید:
"قانون وجود دارد اما دولت هیچ تلاشی برای اجرا شدن آن ندارد. نیاز به پوشش بهتر و مسئولان بیشتری در قطر و جنوب آسیا داریم تا مشخص شود که کارگران مهاجر در چه شرایطی زندگی میکنند."
کمپین داران میگویند دلیل سکوت دولت در قبال این رفتار ها، آمار بسیار پایین بیکاری است. کارگران مهاجر در اقتصاد هم نقشی اساسی دارند. به گزارش بانک جهانی، سال گذشته هندیهای مهاجر ۵۵ بیلیون پوند به خانه پول فرستاده اند.
نحوه استخدام همیشه سوال کلیدی از قطریها بوده است اما شرایط دیگری هم مورد سوال است. حقوق پایین کارگران، شرایط زندگی بسیار بد، شرایط کار افتضاح و سیستم اسپانسرینگ کفاله از دیگر موضوعات است. کفاله به این شکل است که مسئولان قطری ماهها پاسپورت کارگران را میگیرند و آنها نمیتواند کار خود را تغییر دهند یا کشور را بدون اطلاع کارگران ترک کنند.
اتحادیه جهانی کارگری در دسامبر ۲۰۱۵ ادعا کرد ۷۰۰۰ کارگر مهاجر در ساخت و سازهای جام جهانی قطر تا زمان شروع این تورنمنت، جان خود را از دست خواهند داد. این گزارش توسط قطریها رد شد. سازمان عفو بین الملل ادعا کرد کارگرانی که مسول آماده سازی ورزشگاه خلیفه قطر هستند، در شرایط بسیار وحشتناکی زندگی میکنند و ماهها پاسپورت آنها را گرو گرفته بودند بدون اینکه اجازه خروج از قطر داده شود.
کاسی رم، یکی از مسئولان اتحادیه جهانی کارگران میگوید:
اصلاحات فقط روی کاغذ است. واقعیت این است که تغییری ایجاد نشده است."
در جواب انتقادات، قطر چند اصلاح در سیستم کفاله به وجود آورد. منتقدان اما میگویند تغییرات بسیار نا چیز بوده است و سوراخهای قانونی همچنان باقی است. آنها میگویند سیستم کفاله فقط اسمش تغییر کرده است. کارگران همچنان از تغییر شغل محروم هستند و اتحادیه کارگری میگوید قطر یکی از مهمترین مکانهایی است که شرایط کارگری در آن باید پوشش داده شود. آنها میگویند در سیستم استخدام هیچ تغییری ایجاد نشده است.
کسی رام (اسم مستعار)، یکی از مسئولان اتحادیه کارگری است که به شکل مخفیانه در قطر کار میگند. وی میگوید:
این قطر است که به کارگران نیاز دارد و بسیار مهم است که مطمئن شویم با کارگران رفتار درستی میشود زیرا نسبت به هند و نپال آنها بسیار ثروتمند تر هستند. با این حال، اینها فقط یک سری اصلاح طلبی روی کاغذ است و در واقعیت چیزی تغییر نمیکند. کارگران از لحظهای که به آژانس مسافرتی پا میگذارند تا زمانی که در قطر هستند، مورد سؤ استفاده قرار میگیرند."
دولت هند ادعا میکند کلی تغییر در نحوه استخدام انجام داده است و آژانسهای متخلف تا ۶۰ هزار پوند جریمه خواهند شد. البته ۷۰۰ اعتراض نوشته شده است که تنها ۲۴ پاسخ به همراه داشته است. قطر به شکل عجیبی سعی کرده است مسئولان اتحادیه جهانی کارگری را با لابی به سمت خود بکشاند تا اعتراضات به شرایط کار کاهش پیدا کند. قطر همچنین با ساخت شهر جدید در کنار دوحه، مرکز خریدهای بزرگ، راههای حمل و نقل جدید، آسفالت کردن بیابانها و یک سیستم جدید فاضلاب سعی میکند چشمها را به سمت خود بکشاند.
با ۱۶۰ میلیارد پوند خرج، قطر احتمالا گرانترین جام جهانی تاریخ را خواهد داشت. تبدیل تیم ملی قطر به یک تیم بزرگ، همین الان هم هزینههای گزافی به همراه داشته است.
جام جهانی قطر در آینه اعداد:
۱.۸ میلیون. تعداد کل کارگران مهاجر برای آماده سازی جام جهانی ۲۰۲۲
۲.۱ میلیون، کل کارگران حاضر در قطر
۲.۵۷ میلیون. جمعیت قطر. با رشدی ۶۴% از سال ۲۰۱۰. سالی که قطر میزبان جام جهانی شد.
۶۰% از جمعیت قطر در کمپ زندگی میکنند. تعداد زیادی مرد تنها.
۹ ورزشگاه جدید ساخته و ۳ ورزشگاه نو سازی خواهند شد.
۴۰۰ میلیون پوند در هفته در قطر خرج آماده سازی جام جهانی میشود.
۱۸۰۰ کارگر مهاجر از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ در قطر فوت شدند. طبق گزارشی از خود قطری ها.
۷۰۰۰ کارگر مهاجر احتمالا تا سال ۲۰۲۲ در قطر کشته خواهند شد.
۱۰۱،۴۰۶ پوند، درآمد متوسط روزانه هر قطری است. آنها از این حیث، ثروتمندترین کشور دنیا هستند.
۴۷۵ پوند حقوق ماهیانه متوسط کارگران هندی است که در هفته ۶۰ ساعت کار میکنند. تقریبا ۸ پوند برای هر ساعت کار یک کارگر هندی در بدترین شرایط زندگی
۲۶۲ پوند حقوق متوسط ماهیانه نپالیهایی است که در هفته ۷۰ ساعت کار میکنند. ساعتی ۳ پوند برای کار هر نپالی در بدترین شرایط زندگی
نوشته گاردین