طرفداری- رشته فوتبال یکی از محبوب ترین و پر تماشاگرترین رشته های ورزشی دنیا به شمار می رود که تحقیقات علمی بسیاری نیز در مورد آن انجام گرفته است. در سلسله مطالب پیوسته ای که در قالب "فیزیولوژی فوتبال" برای شما عزیزان آماده خواهیم کرد شما را به تدریج با تمامی موارد فیزیولوژیکی این رشته ورزشی آشنا خواهیم کرد.
در قسمت چهارم نگاهی داریم به مقوله خستگی در فوتبال:
تعریف ساده و عمومی خستگی، کاهش در کاراییِ ناشی از ناتوانی در ادامه فعالیت می باشد و اما اگر بخواهیم خستگی را در رشته فوتبال تعریف کنیم می توانیم آن را "افت مقدار کار در پایان بازی" بدانیم. خستگی امری اجتناب ناپذیر در بازیکنان فوتبال است که معمولا در نیمه دوم بیشتر خود را نشان می دهد و زمان و میزان وقوع آن بسته به میزان آمادگی، ویژگی های فردی، شرایط بازی و تغذیه بازیکنان متفاوت می باشد. خستگی در فوتبال نه منحصر به گروه خاصی از بازیکنان است و نه به همه آنها اختصاص دارد بلکه بر اساس جمله قبلی، بستگی به برخی عوامل و شرایط دارد.
رابطه معکوسِ آمادگی هوازی بالا با خستگی
هر چقدر آمادگی هوازی بازیکنان فوتبال بالاتر باشد، نمود خستگی در آنها دیرتر و کمتر خواهد بود. بر این اساس، آمادگی هوازی بازیکنان (VO2max) با خستگی و کاهش مقدار کار رابطه معکوس دارد. با توجه به میزان مسافت طی شده بالا توسط بازیکنان پست هافبک و دفاع کناری، میزان خستگی در این بازیکنان بیش از سایرین می باشد و این بازیکنان در مقایسه با سایرین به آمادگی هوازی بالاتری نیاز دارند. بازیکنان حرفه ای بطور میانگین در یک بازی 10 الی 15 کیلومتر می دوند و این میزان در دو پستی که ذکر شد در حالت بیشینه قرار دارد. به همین منظور در مقوله استعدادیابی رشته فوتبال بررسی تارهای عضلانی تند انقباض و کند انقباض ضرورت بسیاری دارد که در مباحث بعدی بیشتر به این مورد خواهیم پرداخت.
کربوهیدرات و نقش مهم آن در خستگی
ذخیره گلیکوژنی عضلات، از جمله موارد مهمی است که ورزشکاران در رشته فوتبال بایستی به میزان آن توجه کافی داشته باشند چرا که تخیله آن می تواند موجب بروز خستگی شود. مهمترین عضلات بدن در فوتبالیست ها که ذخیره گلیکوژنی آنها تاثیر زیادی در بروز خستگی دارد، عضلات ران می باشند. برای مثال در کتاب فیزیولوژی فوتبال آمده است که در بازیکنان باشگاهی سوئد که عضلات پهن جانبی آنها گلیکوژن کمی داشت، مشاهده شده که مسافت طی شده توسط آنها نسبت به دیگر بازیکنان 25 درصد کمتر بوده است. کمبود گلیکوژن ذخیره در عضلات بر کورس های سرعتی تاثیر فاحش تری داشته است. کسانی که ذخایر گلیکوژن عضله شان پیش از مسابقه کم بوده است، 50 درصد از کل مسافت طی شده را با راه رفتن و تنها 15 درصد این مسافت را با دو های بسیار سریع پیموده اند. این ارقام برای بازیکنانی که از غلظت های گلیکوژن بالایی برخوردار بوده اند، 27 درصد برای راه رفتن و 24 درصد برای دوهای سرعتی بوده است.
خستگی روانی
نه تنها خستگی جسمانی بلکه خستگی روانی نیز یک مقوله بسیار مهم در رشته فوتبال می باشد که بایستی به آن توجه ویژه ای شود. از دست دادن بیش از حد آب بدن در شرایط دمایی بیش از اندازه گرم، کاهش ذخایر قندی بدن و شرایط روحی و روانی عوامل اصلی بروز خستگی روانی در بازیکنان فوتبال به شمار می روند که باعث می شوند بازیکن در تصمیم گیری های حیاتی با مشکل مواجه شود. این نوع از خستگی بیشتر در بازی هایی که به وقت های اضافی کشیده می شود خود را نشان می دهد و نتیجه آن اشتباهات فاحشی است که از جانب بازیکنان در مواقع حیاتی رخ می دهد. مورد دیگری که در خستگی روانی می تواند باعث ایجاد اختلال در کار بازیکنان فوتبال شود، کاهش قدرت مغز و اتخاذ تصمیمات غیر عادی می باشد که بارزترین مثال برای این مورد صحنه ای است که منجر به اخراج زین الدین زیدان فرانسوی در فینال جام جهانی 2006 شد.
برای مشاهده قسمت های اول تا سوم اینجا کلیک کنید.
منابع مورد استفاده:
- کتاب بیوشیمی ورزشی و سوخت و ساز فعالیت ورزشی – دان مک لارن و جیمز مورتون – ترجمه عباسعلی گائینی
- کتاب فیزیولوژی فوتبال کاربردی - قراخانلو، رضا
