چند سالی هست که پدیده شرط بندی رسمی - آن طور که اهالی این کار مدعی‌اند - در فوتبال ایران رواج پیدا کرده و هر هفته برگه‌های این شرط بندی دست به دست می‌چرخد و رقم‌های ریز و درشت در حساب‌ها جابجا می‌شوند. اکثر شرکت‌ها و بانیان این نوع شرط‌بندی بدون هیچ مجوزی کار می‌کنند و این کاملا طبیعی است چون اصولا "شرط‌بندی" طبق قوانین شرعی اسلام در ایران حرام است و نمی‌شود تصور کرد که یک نهاد رسمی مجوز این کار را صادر کند.
البته بیشتر برگزارکنندگام چنین مسابقاتی مدعی هستند که کارشان از نظر شرعی بی‌اشکال است و حتی ادعا می‌کنند که برای رفع مشکل احتمالی به فتوای مراجع تقلید هم مراجعه کرده‌اند.
به هر ترتیب، نتیجه این کار فعلا بسته شدن در این شرکت‌ها و فیلتر شدن سایت‌های آنهاست اما از آنجا که شرط‌بندی سود کلان با زحمت کم دارد، شرکت‌هایی از این دست مانند قارچ رشد می‌کنند و هر جا جلوی کار یک شرکت را بگیرند، چند شرکت دیگر سر بر می‌آورند. دکتر وصفی، کارشناس مجامع و تشکل‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم به ایسنا گفته است بسیاری از نهادها و ارگان‌ها بدون مجوز در این زمینه فعالیت می‌کنند.
ماجرا تا این جای کار طبیعی است. همیشه افرادی سودجو هستند که از حرص و طمع انسان‌ها بهره می‌برند و با ترتیب دادن یک مسابقه شرط‌بندی پول هنگفتی به جیب می‌زنند اما قصه زمانی قابل تامل می‌شود که روی برگه شرط‌بندی نوشته باشد، "با مجوز اتحادیه باشگاه فوتبال ایران"! آیا اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران می‌تواند رأسا برای چنین کاری مجوز صادر کند؟ کارشناسان می گویند خیر! پس چرا روی برگه‌های موسوم به "نوید نود" عبارت "دارای مجوز از اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران" درج شده و لینک سایت این برگه هم در سایت اتحادیه وجود دارد؟
به گزارش ایسنا، شرکتی تحت عنوان "نوید نود" چند سالی است که با چاپ برگه‌های پیش‌بینی نتایج هفتگی مسابقات فوتبال از خلق‌الله پول می‌گیرد و آخر هفته هم ظاهرا به برنده‌ها پول‌های هنگفتی می‌پردازد. این شرکت نام فعالیت خود را "مسابقه هوش اتحادیه فوتبال" گذاشته و در سایت (وبلاگ) این شرکت هم این عنوان در بالای صفحه نخست قابل مشاهده است.
مسئولان این کار مدعی هستند که از وزراتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی و ورزش و جوانان مجوز دارند و کارشان شرط‌بندی – یا آن طور که مخالفانشان می‌گویند، قمار – نیست. کارشناس مجامع و تشکل‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم البته معتقد است این که مسئولان این طرح به دنبال مجوز هستند در نوع خود ارزشمند است و همچنین گفته که برای مساله شرعی کار هم می‌شود راهکارهایی جست.
پیش‌بینی نتایج مسابقات هفتگی فوتبال، شرط‌بندی روی نتایج، تست هوش یا هر نام دیگری که داشته باشد، بسیاری معتقدند که این کار خلاف شرع است و قطعا ایرادهای اساسی دارد. بنابراین باید پرسید که چرا نهادی مانند اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران مجوز چنین کاری را صادر کرده و لینک وبلاگ این شرکت را در سایت رسمی اتحادیه درج کرده است؟
ژورس غازاریان فردی است که نامش به عنوان مسئول موسسه "نوید نود" مطرح است و هم اوست که کارهای مربوط به برگه‌های پیش‌بینی را انجام می‌دهد. غازاریان اما در گفت‌وگو با ایسنا همه مسئولیت این کارها را بر عهده عزیزالله محمدی، رییس اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران دانست و توپ را به زمین اتحادیه انداخت: "همه مسئولیت کار بر عهده اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران است و من فقط مجری کار هستم. اگر سایت و بخش فنی کار مشکلی پیدا کند، من در خدمت هستم."
"نوید نود" پارسال یک سایت و یک وبلاگ هم داشت که با فیلترینگ مواجه شده‌اند و حالا یک وبلاگ دیگر وظیفه اطلاع رسانی و ثبت برگه‌ها را بر عهده دارد. در وبلاگ این موسسه برگه‌های پیش‌بینی هر هفته که شامل 15 بازی (کمی کمتر یا کمی بیشتر) هستند به علاوه برگه هفته‌های قبل، تعداد برندگان، مبلغ پرداختی به برنده‌ها و قوانین کار درج شده است. روی برگه‌های پیش‌بینی نتایج، نوشته شده که "بخشی از عواید این برگه صرف هزینه درمان ورزشکاران و پیشکسوتان در عرصه فوتبال می‌گردد." تنها در یک مورد که مربوط به هفته گذشته است، در یک هفته بیش از 103 میلیون تومان پول فروش برگه‌ها به حساب این موسسه واریز شده است که طبق قرار بخشی از این پول باید به حساب اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران واریز شود و اینجاست که باید پرسید حکم این پول از نظر شرعی چیست؟
سیدمهدی کاظمی فردی است که مسئولیت عمده این کار را برعهده دارد. او که تاکنون درباره فعالیتش در این عرصه صحبتی نکرده است، در گفت‌وگو با ایسنا تاکید کرد که معمولا پاسخ مطبوعات را نمی‌دهد، چون یک طرفه به قاضی می‌روند تا راضی برگردند. با این حال درباره "نوید نود" به ایسنا گفت: یک روزنامه خبری را منتشر کرده مبنی بر این که "قمار در فوتبال ایران آزاد شد"! آن وقت برگه ای که در این خبر چاپ کرده متعلق به خودش است!
وی ادامه داد: قبلا همین کار تست هوش و پیش‌بینی را با همین روزنامه انجام می‌دادیم تا این که به جایی رسیدیم که خواستیم تعریف جدیدی داشته باشیم. آن وقت بود که بحث کمک به پیشکسوتان را مطرح کردیم و گفتیم که از سود ما باید انجمن حمایت از بیماران ام. اس، محک و ستاد دیه بهره ببرند. آقایی که مسئول کار در آن روزنامه بود، مخالفت کرد و گفت که همه سود باید مال خودشان باشد. در نتیجه جدا شدیم و "نوید نود" را درست کردیم.
کاظمی افزود: قبلا برگه‌ها در صفحه آخر آن روزنامه چاپ می‌شد تا خوانندگان در آن شرکت کنند. یعنی همین کاری که آقایان امروز آن را قمار می‌دانند، همان است که خودشان انجام می‌دادند.
اما مجوز این کار از کجا گرفته شده است؟ آیا اتحادیه باشگاههای فوتبال می‌تواند مرجع قانونی برای اعطای مجوز این کار باشد؟
مجوز این کار را عزیز محمدی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته و همچنین ما مجوز وزارت ورزش و جوانان را هم داریم. در نهایت چون حجم شرکت‌کنندگان این طرح زیاد است، از محل فروش 80 درصد را به برنده‌ها و نماینده‌هایمان می‌دهیم و درصد مشخصی را به ستاد دیه، انجمن حامیان بیماران ام اس و کمک به درمان پیشکسوتان ورزشی و رسانه اختصاص می‌دهیم. نکته جالب این است که هزینه درمان یکی از پرسنل همان روزنامه را ما دادیم.
آیا از این پول چیزی هم به اتحادیه می‌رسد؟
بله! یک درصد از کل فروش به اتحادیه می‌رسد چون آنها هیچ منبع درآمدی ندارند. مدارک کمک‌های ما موجود است. ما به خانواده یکی از اهالی رسانه که به تازگی فوت کرد و پیشتر به خانواده یک داور که بر اثر سانحه جان باخت، کمک کردیم.
در هر حال چاپ این برگه‌ها و جوایز آن مردم را حریص‌تر می‌کند که در آن شرکت کنند. آیا این مساله مشکل قانونی یا شرعی ندارد؟
هفته گذشته برنده 50 میلیون تومانی داشتیم. این که می‌گویند مردم هر بار حریص‌تر می‌شوند، آنها "پپه" نیستند که پول‌شان را به ما بدهند تا ما هم بار کامیون کنیم و ببریم! کارمان حساب و کتاب دارد وگرنه همان دو هفته اول یقه ما را می‌گرفتند.
گفتید که از وزارت ارشاد مجوز دارید؟ چرا شماره این مجوز روی برگه‌هایتان نیست؟
مجوز ارشاد را داریم و مدارکش موجود است، اما معاون مربوطه چون در باند همان فرد روزنامه‌ای است سرکارش نمی‌آید تا مجبور شویم دوباره با همان‌ها کار کنیم. مجوز دیگری هم از وزارت ورزش و جوانان داریم که شماره‌اش (25788/3/ص) است و در تاریخ 1392/12/6 ثبت شده است. همچنین نامه موافقت وزارت ورزش و جوانان با امضای نصرالله سجادی به وزارت ارشاد رسیده است.
گفتید "باند"؟ یعنی چه کار می‌کنند؟
گفته‌اند که همه ایران را بسیج می‌کنند که ما را مجبور کنند باز با آنها کار کنیم. من هم به آنها گفتم ببخشید هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند! ما اگر نتوانستیم مستقل کار کنیم اصلا کار نمی‌کنیم و دوباره به سمت آنها نمی رویم.
مبلغی که به پیشکسوتان و نهادهای مذکور کمک می‌کنید معمولا چقدر است؟
این مساله به میزان فروش ما بستگی دارد، ولی به طور میانگین ماهی پنج میلیون تومان به انجمن حمایت از بیماران ام اس و همین مبلغ را به ستاد دیه می‌دهیم. ماهانه چهار میلیون تومان هم حرف درمان پیشکسوتان می‌شود. یک درصد فروش ما به اتحادیه می‌رسد یعنی اگر در ماه یک میلیارد تومان بفروشیم، 10 میلیون سهم اتحادیه است. پارسال حدود 150 میلیون تومان به آنها دادیم که مدارکش هست.
150 میلیون تومان در یک سال؟
بله! ما همچنین 500 نماینده در کشور داریم که خودش نوعی ایجاد اشتغال است. کسانی هم که به ما پول می‌دهند "پخمه" نیستند که این کار را می‌کنند.
با همه این حرف‌ها باز هم کار شما شائبه شرط بندی و قمار را دارد. آیا برای برطرف شدن این شائبه کاری کرده‌اید؟
بله! ما حتی تا مرز گرفتن فتوا از یکی از مراجع بزرگ قم هم رفته‌ایم و در شرف گرفتنش هستیم.
پیشکسوتان نیازمند را چطور شناسایی می‌کنید؟
کمیته پیشکسوتان ما مسئول دارد. افرادی مثل حسن روشن، حسین یاریار و خودم مشخص می‌کنیم که به چه کسی کمک شود.
درباره فیلتر شدن سایت قبلی‌تان چه صحبتی دارید؟
سایت قبلی ما بسته شد چون مخالفان ما در نیمه شب یک میلیون تومان به کارمندی دادند که فضای سایت را به ما داده بود تا آن را ببندد. حالا سه، چهار منبع سایت پیدا کرده‌ایم که اگر روزی باز هم شیطنت کردند مشکلی پیش نیاید. ما تاکنون شاکی مردمی نداشته‌ایم. ضمن این که بارها گفته‌ام تبلیغات منفی که علیه ما در رسانه‌های نامعتبر منتشر می‌شود به نفع ماست، چون فروش ما را بالاتر می‌برد.
پس نگران پایین آمدن فروش نیستید؟
خیر! ما در مملکتی زندگی می‌کنیم که برای ساخت سرویس بهداشتی مسجد مناقصه می‌گذارند. بنابراین فکر نکنم که فروش‌مان پایین بیاید!
در همین رابطه دکتر وصفی - همان معاونی که کاظمی مدعی است مجوز "نوید نود" را صادر نمی‌کند تا آنها مجبور شوند باز با آن روزنامه کار کنند - در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلا برای هیچ ارگانی مجوز انجام این کار را صادر نکرده است، چون این مساله به کارشناسی دقیق و تشکیل کمیته مشترک از سوی وزارتخانه‌های کشور، اقتصاد و دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و ورزش و جوانان نیاز دارد.
آقای دکتر وصفی، مسئولان موسسه "نوید نود" مدعی هستند که شما مجوز آنها را امضا نمی‌کنید، چون در باند گروه دیگری هستید که با یک روزنامه کار می‌کنند.
مگر آن روزنامه این کار را انجام می‌دهد؟
آنها مدعی هستند که شما با امضا نکردن مجوزشان می‌خواهید مجبورشان کنید که دوباره با آن روزنامه کار کنند؟
نمی‌دانم. برای این طور قضایا کلا نمی‌شود به راحتی مجوز داد. ابتدا باید وضعیت اقتصادی و مالیات آنها مشخص شود. دورانی که وزارت ارشاد به آن روزنامه مجوز داد برای انجام تست و سنجش و استخراج اطلاعات بود که موفق شد این کار را انجام دهد.
نظر شما به عنوان کارشناس درباره این فعالیت‌ها چیست؟
اکنون سازمان‌های مختلف خارج از ضابطه این کار را انجام می‌دهند؛ از برنامه «90» تلویزیون گرفته تا شرکت همراه اول. معلوم نیست که بر اساس کدام ضابطه و تفاهمنامه‌ای اجازه یافته‌اند که مسابقه پیامکی داشته باشند.
اکنون وضعیت این برنامه‌ها در وزارت ارشاد چگونه است؟
کارهای آزمایشی را انجام داده‌ایم و اکنون اگر قرار باشد کار دقیق‌تری انجام شود باید کمیته‌ای از سوی وزارتخانه‌های اقتصاد و امور دارایی، کشور، فرهنگ و ارشاد اسلامی و ورزش و جوانان تشکیل شود که ماحصل این کار رخ دادن اتفاق‌های کلان باشد.
این گونه مسابقات و طرح‌ها در کشورهای دیگر هم وجود دارد، ویژگی‌های این کار چه باید باشد؟
در کشورهای دیگر به این گونه مسابقات به عنوان مالیات غیر مستقیم نگاه می‌شود. در حال حاضر باید تکلیف مالیات این گونه کارها در ایران روشن شود. همچنین باید وثیقه‌ای برای آن ارائه شود که اگر اتفاقی افتاد و در عملکرد مشکلی پیش آمد از آن برای رفع اشکال استفاده شود.
این مساله در ابعاد اجتماعی و فرهنگی هم تبعات دارد؟
نمی‌شود این مساله را انکار کرد. صورت مساله را نباید پاک کنیم. به این مساله ابتدا باید به دید کلان نگاه کرد تا منافع آن برای چرخه اقتصاد کلان وجود داشته باشد و پس از آن شرکت‌ها و بنگاه‌ها در سازماندهی کلان این کار را انجام دهند. تا وقتی زیر ساخت‌ها مشخص نباشد، هر گونه مجوزی از سوی وزارت ورزش و جوانان یا ارشاد صادر نمی‌شود.
مسئولان "نوید نود" مدعی هستند که از وزارت ورزش و جوانان مجوز دارند.
بی‌اطلاع‌ام که اساسا وزارت ورزش و جوانان می‌تواند مجوزی صادر کند یا خیر!
حالا چه باید کرد؟
نظر کارشناسی مان را مدت‌هاست به دستگاه‌های ذیربط ارائه داده‌ایم و جلسات زیادی در مجامع و تشکل‌های فرهنگی داشتیم اما هنوز پاسخ نگرفته‌ایم.
چرا؟
شاید هنوز همت لازم وجود ندارد! من احساس خطر می‌کنم چون معتقدم که تا این لحظه تحریم‌ها باعث شده لطمه اقتصادی زیادی نخوریم. به محض این که تحریم‌های بانکی لغو شوند، هر هفته میلیون‌ها دلار ارز ما برای شرکت در چنین مسابقاتی به خارج از کشور فرستاده می‌شوند که ضربه جبران ناپذیری به ما وارد می‌کند. باید کاری در این زمینه صورت بگیرد اما نقطه آغاز کار کجاست؟ نمی‌دانم!
"نوید نود" مدعی است که از سوی اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران مجوز دارد.
این کار غیرقانونی است. به صرف این که کسی تقاضای مجوز کرده، نمی‌شود ادعا کرد که کار مجوز دارد. آنها تقاضای مجوز کرده‌اند، ولی تا وقتی زیر ساخت‌ها درست نشوند، مساله مالیات و وثیقه، نحوه توزیع جوایز و دستگاه‌های ناظر مشخص نشوند مقوله‌ای نیست که به راحتی شود برایش مجوز صادر کرد تا هر ماه مبالغ کلانی ردوبدل شود.
راهکار اولیه چیست؟
اولین قدم تشکیل کمیته مشترک است. این مساله می‌تواند منافع اجتماعی داشته باشد که از جمله آن بالا رفتن امید به زندگی و احتمال تغییر وضعیت زندگی افراد است. به هر حال بیشترین کسانی که این برگه‌ها را خریداری می‌کنند جزو قشر مستضعف و محروم جامعه هستند.
مساله حکم شرعی این کار چه می‌شود؟ شائبه شرط بندی و قمار که روی این مساله سایه انداخته چطور حل می‌شود؟
همه فکر می‌کنند که این مساله اولویت اول است در حالی که مساله شرعی آن در درجه دوم قرار دارد. اگر نیت این کار خیر باشد تحت شرایط خاصی فتاوی مراجع در این باره موجود است. همان طور که نیروی انتظامی برای کنترل اعتیاد، مواد مخدر تعدیل شده را وارد بازار کرد برای معتادان به این مسابقات هم باید راهکاری اندیشید.
اکنون که "نوید نود" بدون مجوز فعالیت می‌کند، چه دستگاهی باید با آن برخورد کند؟
قطعا نیروی انتظامی این وظیفه را بر عهده دارد. وزارت ارشاد با همه احترامی که برای فعالان عرصه ورزشی قائل است برای هیچ ارگانی مجوز صادر نکرده است. حتی درباره این مساله مکاتبات داخلی داشته‌ایم و اهمیت کار اعلام شده است. چرخه مالی این حوزه به اندازه‌ای است که اگر بخش‌های مختلف در آن فعال باشند باز هم ظرفیت‌های خالی پیدا می‌شود؛ بنابراین باید سنگ بنای کار محکم گذاشته شود.
گویا فشار زیادی هم برای دریافت مجوز صورت می‌گیرد؟
تا وقتی که مراجع ذیربط در این مساله حضور نداشته باشند اعطای مجوز را به صلاح نمی دانیم. فشاری هم که این روزها وجود دارد به خاطر نزدیکی رقابت‌های جام جهانی 2014 برزیل است. هر چند همین که افراد برای کارشان به دنبال مجوز هستند در نوع خود ارزشمند است، چون خیلی‌ها بدون مجوز فعالیت می‌کنند.
درباره برنامه «90» و همراه اول هم برنامه‌ای دارید؟
با فعالیت دستگاه‌های مختلف به صورت مستقل مانند برنامه «90» و همراه اول به عنوان نظر کارشناسی مخالفیم، چون معتقدیم که دستگاه‌های ذیربط برای جلوگیری از فساد باید فعالیت روشن داشته باشند.
ولی مسئولان برنامه «90» اعلام کرده‌اند که هیچ پولی از بابت مسابقه پیامکی دریافت نمی‌کنند.
حتی در این صورت هم باید شرایط لازم اخذ شود، چون این کارها چرخه مالی پنهان دارند.
لینک سایت "نوید نود" در سایت رسمی اتحادیه باشگاههای فوتبال ایران وجود دارد، با توجه به غیر قانونی بودن فعالیت این موسسه، این مساله را چطور می‌بینید؟
اتحادیه یک ارگان شناسنامه‌دار است و ما برای این گونه ارگان‌ها احترام قائلیم، ولی تا وقتی که پرونده روشن روی میز وزارت ارشاد قرار نگیرد، همه متقاضیان دریافت مجوز با هم برابرند.
