هلینو هررا :
کاتناچیو؟راجع به اون یک چیزهایی شنیده ام !!
ماتزولا: اینتر خانواده دوم من است
شما با اینترِ هررا طعم افتخار را چشیدید، مردی که او را با کاتناچو میشناسند. آیا برای بازیکنی خلاق و هجومی مثل شما بازی در این سیستم ناامید کننده نبود؟
در حقیقت، این نرئو روکو، مربی میلان، بود که اولین بار شروع به استفاده از لیبرو کرد. متاسفم که اینتر هررا با کاتناچو در تاریخ ثبت شد. شما فقط باید به بازیکنانی که ما در آن زمان داشتیم نگاهی بیندازید: سارتی، بورگنیچ، فاکتی، جیانفرانکو بدین، آریستیده گوارنری، آرماندو پیچی، جیر، خواکین پیرو، لییز سوارز، ماریو کورسو، و من. ما پنج عنصر کاملا هجومی در تیم داشتیم، شش تا اگر فاکتی را هم حساب کنید که بسیار در حمله شرکت میکرد، چیزی که هیچکس دیگر در آن زمان انجام نمیداد. درست است که گاهی ما، خارج از خانه سیستمی بسیار تدافعی را بکار میگرفتیم، ولی در سایر اوقات از 4-2-4 استفاده میکردیم و همه بسختی تلاش میکردند. میتوانم به شما بگویم که بعد از بازی حسابی خسته میشدیم. در واقع، از نظر من هلنیو هررا فوتبال نوین را ابداع کرد.
.
.
.
(+)
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
ولی اما، اصلا کاتناچو چیه؟ استفاده از این "دیوار دفاعی ایتالیایی" از کجا شروع شد؟ آیا به هر سبک بازی دفاعی میتونیم بگیم کاتناچو؟ و...
فکر میکنم با خوندن این مقاله به آگاهی کافی برای جواب دادن به این سوالها دست پیدا میکنیم...
__________________
کاتِناچو
1. تعریف
2. تاریخچه
3. زونا میستا
4. کاتناچوی امروزی
__________________
1. تعریف
کاتناچو به سیستمی از فوتبال با تاکید به کار دفاعی اطلاق میشود. در ایتالیایی کلمه catenaccio به معنی "قفلِ در" و مفهوم آن خط دفاعی فوق سازمان یافته برای جلوگیری از دریافت گل میباشد.
2. تاریخچه
این سیستم توسط مربی آرژانتینی اینتر، هلنیو هررا، در دهه 60 میلادی به شهرت رسید. اینترِ هررا با این سیستم به پیروزی های 1-0 زیادی دست یافت.
کاتناچو تحت تاثیر سیستم verrou یا "زنجیره ای" قرار داشت که توسط "کارل راپان" اتریشی ابداع شده بود. راپان، بعنوان مربی سویس در دهه های 30 و 40، برای اولین بار از سویپر استفاده کرد، بازیکنی که صرفا در دفاع شرکت میکرد و درست جلوی دروازه بان قرار میگرفت. پادووای دهه 50 با رهبری "نرئو روکو" پیشگام استفاده از این سیستم در ایتالیا بود، بعدا در اوایل دهه 60 اینتر نیز از این سیستم استفاده کرد.
سیستم زنجیره ای کارل راپان
سیستم زنجیری در سال 1932 توسط راپان استفاده شد، مربی سروِته (تیم سویسی) چهار مدافع ثابت را به بازی گرفت، سیستم یارگیری بصورت من-تو-من بود و یک بازیساز در خط میانی وظیفه رساندن توپ به بالهای کناری را داشت.
تاکتیکِ روکو، که اغلب از آن بعنوان کاتناچوی "واقعی" یاد میشود، اولین بار با تریستینا در 1947 به نمایش گذاشته شد. این شیوه عموما بصورت سیستم 1-3-3-3 با مشی دفاعی سخت بکار گرفته میشد. تریستینا با استفاده از کاتناچو، به مقام غافلگیرکنندۀ دومی سری آ دست یافت. سیستمهای 1-4-4-1 و 1-4-3-2 از مشتقات این سیستم محسوب میشوند.
ابداع کلیدی کاتناچو، معرفی پستِ لیبرو یا سویپر بود، بازیکنی که پشت سه مدافع قرار میگرفت. وظایف سویپر عبارت بودند از: جمع کردن توپهای سرگردان، بی اثر کردن مهاجم حریف و یارگیری مضاعف در صورت لزوم. دیگر ابداع مهم این سیستم، استفاده از "ضد حمله"، عمدتا از روی پاسهای بلند ارسالی از خط دفاع بود.
در ورژن کاتناچوی هررا، در حالیکه چهار مدافع با تک تک عناصر هجومی حریف یارگیری میکردند، یک سویپر هم مأمور جمع کردن توپهایی بود که از پوشش خط دفاعی عبور میکردند.
3. زونا میستا
"توتال فوتبالِ" ابداعی رینوس میشل در دهه 70 کاتناچوی هررا را منسوخ کرد. در توتال فوتبال، هیچ بازیکنی پست ثابت و مشخصی ندارد، هر بازیکنی میتواند در طول بازی به مهاجم، هافبک یا مدافع تبدیل شود. یارگیری صرف، برای مقابله با این سیستم شناور کافی نبود. بنابراین مربیها شروع به خلق سیستمی مبتنی بر ترکیبی از یارگیری من-تو-من و دفاع منطقه ای کردند.
در دفاع منطقه ای خالص، هر کدام از هافبکها و مدافعان وظیفه پوشش دادن به منطقه خاصی از زمین را بعهده دارند. هرگاه بازیکنی خارج از منطقه خود حرکت کند، هم تیمی او علاوه بر حفاظت از منطقه خود، وظیفه پوشش دادن فضای خالی ناشی از جای خالی او را نیز بعهده میگیرد. با این حال از فلسفه کاتناچو برای یارگیری مضاعف در مواجهه با بازیکنان قدرتمند هم استفاده میشد. بر این اساس "زونا میستا" (عبارت ایتالیایی برای mixed zone) خلق شد.
شمای سیستم زونا میستا
در زونا میستا، چهار مدافع حضور دارند و یک سویپر آزادانه حرکت و برای دیگر مدافعان توپرسانی میکند. یک مدافع، برای نمونه در بال چپ، هم در دفاع و هم در حمله شرکت میکند. دو مدافع یارکوب، که از این پس مدافع میانی خوانده شدند، مناطق مرکزی را پوشش میدهند. خط میانی شامل یک هافبک دفاعی، یک هافبک وسط، یک بازیساز (شماره 10) و یک بال کناری که برای نمونه بال راست را پوشش میدهد [و گاهی هم به مهاجم ها اضافه میشود] میباشد. زونا میستا از دو مهاجم استفاده میکند. یک مهاجم مرکزی جلوتر، و یک مهاجم دوم در سمت چپ او که بصورت wide بازی میکند (اقتباسی از بال چپِ سیستم کاتناچو)، گاهی بعنوان مهاجم بازی میکند و گاهی، وقتی بازیساز اصلی مجبور به دفاع میشود، در خط میانی جای بازیساز را پر میکند.
معروف ترین مثال برای زونا میستا، ایتالیای فینال جام جهانی 1982 بود. "گائتانو شیرو" ی تکنیکی لیبرو بود، جوزپه برگومی 18 ساله دفاع چپ، و فولویو کولوواتی و کلودیو جنتیله با آن تکلهای خشن مدفعان میانی بودند. بنا به التزام سیستم، جنتیله که ذاتا مدافع نبود سمت راست را هم پوشش میداد. گابریله اوریالی هافبک دفاعی تیم، مارکو تاردلی هافبک وسط و برونو کونتی بازیساز بودند. درست همانطور که از یک بازیساز این سیستم انتظار میرفت، کونتی نقشی اساسی در پیروزی تیمش ایفا کرد. او در به ثمر رسیدن گل دوم (که توسط تاردلی زده شد) نقشی اساسی را بازی کرد، و با حرکتش از سمت راست و فرستادن توپ برای آلساندرو آلتوبلی (که بجای فرانچسکو گراتزانی مصدوم وارد زمین شده بود) یک تنه گل سوم را ساخت. برای کامل کردن فهرست بازیکنان حاضر، پائولو روسی دیگر فوروارد حاضر بود و آنتونیو کابرینی بعنوان بال راست بازی کرد.
4.کاتناچوی امروزی
در طول سالیان، کاتناچو بتدریج منسوخ شد و جای خود را به شیوه های تاکتیکی دیگر، مثل توتال فوتبال داد که بخاطر شیوه هجومی آنها روز به روز بر محبوبیتشان افزوده میشد.
در فوتبال مدرن امروز "کاتناچوی واقعی" جایگاهی ندارد. دو فاکتور اساسی این استایل — یارگیری من-تو-من، و پستِ لیبرو— دیگر استفاده نمیشوند. چیزی که امروز بسیاری آنرا کاتناچو مینامند، بیشتر بازی افراطی دفاعی، و عقب نشینی تیم همراه با حرکات معدود هجومی ست. این دفاع افراطی هنوز هم برای بسیاری یادآور کاتناچو ست. امروزه، کاتناچو عمدتا توسط تیمهای ضعیف تر، برای پوشش دادن ضعف تکنیکی در مقابل تیمهای قویتر با پرداختن بیشتر به فوتبال فیزیکی استفاده میشود. منسوخ شدن تدریجی پست سویپر در فوتبال مدرن هم در کاهش استفاده از این سیستم نقش داشته است.
سیستم کاتناچو اغلب بخاطر کاستن از زیبایی و کیفیت فوتبال مورد انتقاد قرار میگیرد. در بخشهایی از اروپا هم، بخاطر تمرکز زیاد این سیستم به دفاع کردن، آنرا مترادف ضد فوتبال میدانند.
نسبت دادن کاتناچو به هر سیستم دفاعی مورد استفاده تیمها، از اشتباهاتی ست که مکررا صورت می پذیرد. در حقیقت این اشتباه است، چرا که کاتناچو تنها یکی از سیستمهای دفاعی ست که میتواند مورد استفاده قرار گیرد. امروزه، کاتناچو کمتر و کمتر توسط تیمهای بزرگ استفاده میشود؛ عموما فقط در پیشامدهای خاص، مثل تحمل کاستی های متعدد بعد از اخراج بازیکن، یا وقتی در دقایق پایانی نیاز به حفظ نتیجه احساس میشود، از آن استفاده میکنند.
