طرفداری- به بهانه حضور پررنگ ورزشکاران بانوی ایالات متحده در المپیک، نگاهی داریم به ورزش بانوان در این کشور.
«سال زنان» این تیتر بسیاری از رسانهها در آستانه المپیک 2012 لندن بود. در آمار جهانی، تعداد بانوان به %43.3 کل ورزشکاران رسیده بود و بسیاری از کشورهایی که پیشتر از فرستادن بانوان خود به المپیک خودداری میکردند، بالاخره با حضور بانوان خود در المپیک موافقت کردند. برای ایالات متحده آمریکا اما زنان نقشی پررنگ را بازی کردند و اکثریت کاروان را در اختیار داشتند. در لندن، درحالی 269 بانوی آمریکایی در کاروان ایالات متحده حضور داشتند که تعداد مردان این کاروان، به عدد 261 میرسید. در عین حال، بانوان در بخش کسب مدال نیز به شکل مشهودی بهتر از مردان کار کردند و به ستاره رقابتها تبدیل شدند. در المپیک لندن، تیمهای بسکتبال، فوتبال، تمام اسباب ژیمناستیک، روئینگ هشت نفره و واتر پولی بانوان ایالات متحده موفق به کسب مدال طلا شدند. همچنین بانوان آمریکا در رقابتهای والیبال سالنی مدال نقره را کسب کردند و در رقابتهای والیبال ساحلی نیز با دروی مدالها، هر دو مدال طلا و نقره را از آن خود کردند. میسی فرانکلین و اَلیسون اشمیت هرکدام در این المپیک پنج مدال کسب کردند، درحالی که اَلِیسون فلیکس سه مدال طلا کسب کرد. در مجموع تعداد مدالها نیز، بانوان ایالات متحده 58 مدال کسب کردند و رکورد کسب مدال در رقابتهای بایکوت نشده (عموماً تمامی المپیکها به جز رقابتهای 1980 مسکو و 1984 لس انجلس) را جابهجا کردند.
در سال 2016 نیز به نظر میرسد شرایط تغییری نکند چرا که بانوان ایالات متحده در اکثر رشتهها مدعیاند؛ در رقابتهای شنای امسال، انتظار میرود کیتی لدکی یکی از قاطعانهترین نمایشهای تاریخ المپیک را داشته باشد. همچنین در ژیمناستیک، تیم ایالات متحده با حضور قهرمان المپیک، گابی دوگلاس و قهرمان سه دوره رقابتهای جهانی، سایمون بیلز شانس اول قهرمانی است.
مدیسن کوشن، ژیمناست جوان تیم ژیمناستیک ایالات متحده آمریکا در المپیک 2016 ریو
اما بحث فقط پیرامون بالا رفتن سطح بانوان آمریکایی نسبت به سایر کشورها نیست؛ چیزی که همگان را تحت تاثیر قرار میدهد، عملکرد بانوان این کشور و حفظ روند مدالگیری است. بانوان ایالات متحده، حتی در رشتههایی که تعداد شرکتکنندگان آن بالاست و مدعیان قدرتمندی نیز در رقابتها حضور دارند، باز هم مدالآوری میکنند. با نگاهی دقیقتر، مشخص میشود که ایالات متحده در بخش بانوان ورزشهای فوتبال، شنا، بسکتبال و چند رشته دیگر، به نوعی ترکیب قهرمان را در اختیار دارند. اجرای قوانین برابری جنسی در کالجهای ایالات متحده، باعث رشد روزافزون ورزش بانوان در این کشور شده است. هرچند این تمام موضوع نیست؛ در برخی رشتهها، مانند دوچرخهسواری، جودو، بوکس، پنجگانه و تکواندو، ایالات متحده به علت نداشتن برنامه در کالجهای خود، ضعیف عمل میکند و تقریباً شانسی برای کسب مدال ندارد. در کالجها، به دانش آموزان پیشنهاد میشود ژیمناستیک و تنیس را به عنوان ورزش خود انتخاب کنند، رشتههایی که ایالات متحده در آنها به صورت ذاتی برتری دارد و نیازی به برنامه دانشگاهی برای پیشرفت آن نیست. نانسی هاگزهد، دارنده سه مدال المپیک در رقابتهای شنای المپیک 1984 لس انجلس اما اعتقاد دارد که وضعیت کالجها در امر ورزش بانوان بهتر شده است. وی در اینباره گفت:
بحث مشارکت در ورزش عادیسازی شده است. از 200 هزار دختری که ورزشهای دبیرستانی انجام میدهند، ما در طی پنج سال به دو میلیون رسیدیم. حالا ما 3.2 میلیون ورزشکار دبیرستانی داریم، بنابراین چیز غیرعادیای وجود ندارد. پیشتر، برای مردم کمی عجیب بود که به رشتههای دیگر روی بیاورند، اما حالا شرایط بهتر شده است.
از المپیک 1988 به بعد، زنان در ایالات متحده آمریکا به مراتب عملکرد بهتری را نسبت به همتایان مرد خود داشتهاند و مدالهای باارزشتری را کسب کردهاند. در اصل در شش المپیک، از هفت المپیک گذشته، جایگاه بانوان نسبت به جایگاه مردان بهتر بوده است و در سال 2012 نیز بالاخره بانوان آمریکایی موفق شدند از نظر تعداد مدال نیز از مردان پیشی بگیرند. در این بین، چرخشی مشهود میان مدالهای طلای بخش مردان و زنان ایالات متحده به وجود آمده است. در سال 2008، مردان آمریکایی 20 مدال طلا کسب کردند، درحالی که بانوان موفق به کسب 15 مدال شدند و یک مدال نیز به صورت میکس (در رشته پرش با اسب) به دست آمد. در المپیک 2012 لندن اما تعداد مدالهای طلای بانوان آمریکایی به عدد 29 رسید، درحالی که این عدد برای مردان تنها 17 بود. تاریخشناس المپیک، بیل مالون در رابطه با پیشرفت چشمگیر بانوان آمریکایی میگوید:
بانوان ایالات متحده پیشرفت کردهاند، چرا که به آنها فرصت این پیشرفت داده شده است. اما چالشی سخت برای در اوج ماندن پیش روی بانوان است. ایالات متحده عموماً روی رشتههای تازه المپیکی شده تمرکز میکند و پس از گذشت چند دوره و باقی ماندن این رشتهها در المپیک، سایر کشورها نیز متوجه میشوند که میتوان با ایالات متحده رقابت کرد. بنابراین آنها نیز بانوان خود را تقویت میکنند و بانوان ما را به چالش میکشند.
- | بانوان | - | کل کاروان | - |
سال | تعداد مدال | نسبت | تعداد مدال | نسبت |
1988 | 72 | 0/403 | 237 | 0/397 |
1992 | 86 | 0/512 | 257 | 0/420 |
1996 | 97 | 0/392 | 271 | 0/373 |
2000 | 120 | 0/317 | 300 | 0/310 |
2004 | 125 | 0/320 | 301 | 0/366 |
2008 | 127 | 0/417 | 302 | 0/364 |
2012 | 140 | 0/141 | 303 | 0/341 |
جدول کسب مدال ایالات متحده آمریکا از المپیک 1988 تا 2012 و نقش بانوان
یکی از بارزترین مثالها برای صحبتهای مالون، تیم شنای ایالات متحده است. از زمانی که در سال 1984 شنا به رقابتهای المپیک اضافه شد، تا سال 1996، تیم بانوان ایالات متحده در هر هفت زیرشاخه شنا مدال گرفتند، از جمله پنج مدال طلا؛ از سال 2000 به بعد اما تنها دو مدال از شنا نصیب بانوان این کشور شده است که هر دو مدال نیز برنز بوده است. به هر روی، رقابت جهانی برای حضور در جمع بهترینها ادامه دارد. در سال 1992، کمتر از %30 ورزشکاران را بانوان تشکیل میدادند، این رقم در سال 2012 اما به نزدیک %45 رسید. آنگونه که رسانهها از لندن گزارش دادند، برای اولین بار تمامی کشورها زنان خود را به المپیک فرستاده بودند، هرچند که این گزارش اشتباه بود. علیرغم اینکه کشورهایی چون قطر، عربستان سعودی و برونئی بانوان خود را برای اولینبار، راهی المپیک کردند، اما کشورهایی چون باربادوس و نائورو بانویی را به المپیک اعزام نکردند. همچنین تنها بانوان کشورهای سن کیتس و نویس به علت دوپینگ، پیش از شروع رقابتها به خانه بازگشتند. هرچند این کشورها، پیشتر بانوان خود را به المپیک فرستاده بودند، بنابراین میتوان گفت که حالا همه کشورها بانوان خود را به المپیک فرستادهاند.
ساره عطار، اولین ورزشکار زن اعزام شده از عربستان سعودی به رقابتهای المپیک
در بسیاری از نقاط جهان، موانع حضور زنان در ورزش رفع شده است، اما نه همهجای جهان؛ در گزارشی که در سال 2013 توسط شارپ سنتر، بنیاد ورزش زنان و دانشگاه میشیگان منتشر شد، گفته شد که از دورانی که ورزش برای بانوان «غیر معمول» خوانده میشد، گذر کردهایم، اما همچنان موانعی برای حضور بانوان در رشتههای آبی، دو میدانی و اسکی در برخی کشورها وجود دارد که این مشکلات باید رفع شود. همچنین در خصوص ورزش بانوان در ایالات متحده آمریکا، شارپ سنتر در گزارش خود آورده است که ضعف عمده این کشور در دادن مسئولیت به بانوان احساس میشود. در این گزارش آمده : « تعداد بانوان مربی یا مدیر و مسئول در کشور به اندازه کافی نیست و وضعیت تیمهای مدعی در داشتن مربی زن، مناسب نیست.»
شارپ سنتر در جمعبندی گزارش خود، اعطای مسئولیتهای بیشتر به بانوان در ایالات متحده را پیشنهاد کرده است. همچنین در بحث جهانی، حضور حداقل %50 بانوان در المپیک و رقابتهای جهانی را هدف قرار داده است. مشکلی که در ایالات متحده رفع شده است، اما در بسیاری از کشورها، همچنان به عنوان یک معضل جدی مطرح است. هاگزهد در اینباره اعتقاد دارد:
در سرتاسر جهان، مشکلات زیادی برای ورزش بانوان وجود دارد، هرچند در ایالات متحده نیز مشکلاتی وجود دارند و ما بهترین کشور برای ورزش بانوان نیستیم، اما شرایط بهتری نسبت به بسیاری از کشورها در آمریکا حاکم است.
یکی از بزرگترین مشکلات ایالات متحده در ورزش بانوان، عدم وجود لیگهای حرفهای است. این مشکل درحالی در آمریکا مطرح است که کشورهای اروپایی در رشتههای فوتبال، بسکتبال و والیبال، لیگهای متعددی را برای بانوان در نظر گرفتهاند. مالون در اینباره میگوید:
بیشتر بانوان ما بازیکن بسکتبال و والیبال هستند و باید برای رقابتهای حرفهای، به آن طرف آب (اروپا) بروند. هرچند رقابتهایی چون WNBA (لیگ ملی بسکتبال) در حال تغییر و اصلاح است. اما با اینحال، بسیاری از بازیکنان مطرح لیگ ملی نیز برای دستمزد بالاتر و بهتر، بازی در اروپا را ترجیح میدهند، موضوعی که اصلاً خوشایند نیست.
در زمینه ورزش بانوان، داشتن یک لیگ حرفهای و سرمایهگذاری عمیق، دو بحث جدا از هم است. درحال حاضر نیز بسیاری از کشورها بسیار سریع درحال سرمایهگذاری روی ورزش بانوان خود هستند، بنابراین بهزودی دیدن پیشرفت ورزش بانوان، حداقل در کشورهای توسعهیافته، نباید چیز غیرقابل انتظاری باشد.