طرفداری- در آستانه المپیک 2016 ریو، نگاهی داریم به کاروان ورزشی جمهوری اسلامی ایران در این رقابت‌ها.
در تمامی المپیک‌ها، مهم‌تر از نتیجه‌ای که ورزشکاران می‌گیرند، نتیجه‌ای است که کاروان المپیکی آن کشور می‌گیرد و به نوعی، عملکرد کاروان یک کشور، کارنامه عملکرد ورزش آن کشور در 4 سال گذشته است، به همین بهانه، در آستانه المپیک ریو، نگاهی داریم به پیشینه و شرایط فعلی کاروان ورزشی کشورمان در المپیک ریو 2016:
| تاریخچه حضور در المپیک ها |
اولین حضور کاروان ایران در المپیک به ابتدای دهه نود میلادی باز می گردد. در سال 1900 فریدون مالکوم شمشیرباز ایرانی به عنوان تنها عضو ایرانی در بازی های المپیک پاریس حضور یافته و نام خود را در تاریخ به عنوان اولین ورزشکار ایرانی حاضر در المپیک ثبت نمود.
پس از سال 1900، ایران در دو دوره بعدی المپیک در سال های 1904 و 1936 حضور نداشت و دومین تجربه المپیکی این کشور به سال 1948 و بازی های المپیک لندن باز می گردد. در این دوره از بازی ها ایران با 36 ورزشکار حضور داشت. اعضای کاروان ایران در المپیک 1948 لندن را ورزشکاران رشته های کشتی، تیراندازی، بسکتبال، وزنه برداری و بوکس تشکیل می دادند. در این دوره از بازی ها اولین مدال تاریخ ایران در المپیک توسط جعفر سلماسی در رشته وزنه برداری به دست آمد و کاروان ایران با همین تک مدال به کار خود خاتمه داد.
سومین دوره حضور ایران در بازی های المپیک در سال 1952 رقم خورد و کاروان کشورمان در این رقابت ها با 22 ورزشکار که تعدادشان نسبت به دوره قبل کاهش یافته بود در شهر هلسینکی محل برگزاری بازی ها حضور یافت. رشته های دوومیدانی، بوکس، وزنه‌برداری و کشتی رشته هایی بودند که ایران در المپیک 1952 هلسینکی در آنها نماینده داشت. کاروان ایران در این دوره از رقابت ها علی رغم کاهش کمی نفراتش نسبت به دوره قبل از لحاظ کیفی عملکرد بهتری داشت و با کسب سه مدال نقره توسط محمد نامجو (وزنه‌برداری)، ناصر گیوه چی و غلامرضا تختی (کشتی) و چهار برنز توسط علی میرزایی (وزنه‌برداری)، محمود ملاقاسمی، جهانبخت توفیق و عبدالله مجتبوی (کشتی) و قرار گرفتن در رده سی ام رده بندی نهایی بازی ها به کار خود خاتمه داد.
کاروان ایران در سال 1956 چهارمین حضور خود در بازی های المپیک را که به میزبانی شهر ملبورن استرلیا برگزار می شد تجربه کرد. در این دوره 17 ورزشکار ایرانی در رشته های کشتی، وزنه‌برداری و دوومیدانی جواز حضور در المپیک را به دست آورده بودند. غلامرضا تختی و امام علی حبیبی دو اسطوره کشتی ایران در این دوره از بازی ها دست به کاری بزرگ زدند و اولین طلایی های ایران در تاریخ بازی های المپیک لقب گرفتند تا با دو طلای آنها، دو نقره محمدعلی خجسته پور و مهدی یعقوبی و تک برنز محمود نامجو کاروان کشورمان در رده چهاردهم توزیع مدال های این دوره از بازی ها قرار بگیرد.
المپیک 1960 رم برخلاف دوره قبلی بازی ها، المپیک موفقی برای ایران نبود. در این دوره کاروان ایران با 25 ورزشکار در شهر رم حضور یافت و در پایان کار از کسب مدال طلا بازمانده و با تک مدال نقره غلامرضا تختی (کشتی) و سه مدال برنز ابراهیم سیف‌پور و محمد پذیرایی (کشتی) و اسماعیل علم خواه (وزنه برداری) با عنوان بیست و هفتمی به کار خود خاتمه بخشید.
المپیک 1964 توکیو که ششمین تجربه المپیکی ایران محسوب می شد همانند دوره قبلی بازی ها از نظر مدالی المپیک موفقی برای کشورمان نبود. در این دوره از بازی ها کاروان ایران 63 ورزشکار داشت که در میان آنها برای اولین بار چهار ورزشکار زن نیز به چشم می خورد. علی رغم افزایش چشمگیر تعداد ورزشکاران ایران در این دوره نسبت به ادوار گذشته، دو برنز علی اکبر طاهری و محمد علی صنعتکاران در کشتی تنها دستاورد ورزشکاران کشورمان در توکیو بود. کاروان ایران در پایان این دوره از بازی ها در رده سی چهارم جدول رده بندی توزیع مدال ها قرار گرفت.
پس از دو دوره کم فروغ و بدون طلا، کاروان ایران در هفتمین تجربه المپیکی خود در بازی های 1968 مکزیکوسیتی با کاهش چشمگیر نفرات اعزامی خود که تعدادشان 14 نفر بود نتیجه ای قابل قبول بر جای گذاشت. در این دوره از بازی ها محمد نصیری (وزنه برداری) و عبدالله موحد (کشتی) دو طلایی ایران بودند، پرویز جلایر در وزنه برداری یک نقره برای ایران کسب کرد و ابوطالب طالبی و سید عباسی (کشتی) نیز دو مدال برنز برای کاروان ایران کسب کردند.
هشتمین حضور ایران در بازی های المپیک به بازی های 1972 مونیخ باز می گردد. در این دوره از بازی ها کاروان ایران از 63 ورزشکار تشکیل شده بود ولی از میان این تعداد ورزشکار که البته یک سوم آن را اعضای تیم فوتبال تشکیل می دادند تنها محمد نصیری (نقره- وزنه برداری)، رحیم علی آبادی و ابراهیم جوادی (برنز- کشتی) موفق به کسب مدال شدند. مهمترین اتفاقی که در المپیک 1972 مونیخ برای کاروان ایران رخ داد، پیروی یک بر صفر ملی پوشان فوتبال کشورمان مقابل برزیل بزرگ بود که با وجود حذف این تیم در دور مقدماتی، اتفاق بسیار بزرگی برای ورزش ایران به حساب می آمد. لازم به ذکر است که کاروان ایران با سه مدال (یک نقره و دو برنز) و ایستادن در مکان بیست و هشتم، کار خود را در المپیک 1972 مونیخ به پایان رساند.
کاروان ایران در المپیک 1976 مونترال که نهمین حضور خود را تجربه می کرد با 86 ورزشکار حضور یافت. طبق معمول ادوار گذشته که هر موقع تعداد اعضای کاروان ایران افزایش می یافت کیفیت کسب مدال ها افت می کرد در این دوره نیز از میان 86 ورزشکار تنها دو ورزشکار (منصور برزگر با کسب مدال نقره کشتی و محمد نصیری با کسب مدال برنز وزنه برداری) موفق به کسب مدال شدند تا یکی دیگر از نمایش های ضعیف ایران در المپیک رقم بخورد. گفتنی است که این دوره از بازی ها آخرین تجربه حضور فوتبال ایران در المپیک تا به امروز محسوب می شود!
پس از 12 سال وقفه، کاروان ایران در سال 1988 در بازی های المپیک سئول حضور یافت. در این دوره کاروان ایران 27 ورزشکار داشت و با تک مدال نقره عسکری محمدیان در رشته کشتی و قرار گرفتن در رده سی ششم به کار خود خاتمه بخشید.
المپیک 1992 بارسلون، یازدهمین حضور ایران در بازی های المپیک بود. در این دوره، ایران با 40 ورزشکار وارد بازی ها شده بود که هیچ یک از این 40 ورزشکار موفق به کسب مدال طلا نشدند. عسگری محمدیان (نقره- کشتی)، فریبرز عسگری (نقره- تکواندو)، امیررضا خادم و رسول خادم (برنز- کشتی) و رضا مهماندوست (برنز- تکواندو) شش مدال آور کاروان ایران در المپیک بارسلون بودند. کاروان ایران، این دوره از بازی ها را با رتبه چهل و چهارم به پایان رساند.
دوازدهمین تجربه المپیکی ایران در بازی های 1996 آتلانتا یک تجربه متفاوت نسبت به چند دوره قبل بود. در این دوره پس از مدت ها یک بانوی ورزشکار (لیدا فریمان- تفنگ بادی ۱۰ متر) نیز در جمع 18 ورزشکار کاروان ایران حضور داشت. ضمن اینکه رسول خادم با کسب مدال طلا در رشته کشتی، پس از 28 سال ایران را در بازی های المپیک به مدال طلا رساند. علاوه بر طلای رسول خادم، عباس جدیدی و امیررضا خادم نیز در رشته کشتی به ترتیب صاحب مدال های نقره و برنز شدند تا کاروان ایران با درخشش رشته کشتی کار خود را در این دوره از بازی ها به پایان برساند.
المپیک 2000 سیدنی به عنوان سیزدهمین تجربه حضور کاروان ایران در المپیک، طلایی ترین دوره کشورمان در تاریخ بازی های المپیک به شمار می رفت. در این دوره از بازی ها ایران با 35 ورزشکار در سیدنی استرالیا حضور یافته بود. حسین توکلی و حسین رضازاده (وزنه‌برداری) و علیرضا دبیر (کشتی) سه مدال طلا را برای کاروان ایران در این دوره به دست آوردند و هادی ساعی نیز در رشته تکواندو صاحب مدال برنز شد. کاروان ایران این دوره از بازی ها را با رتبه بیست و هفتم به پایان رساند.
چهاردهمین حضور ایران در المپیک یک حضور موفق بود و کاروان کشورمان که با 38 ورزشکار در شهر آتن، محل برگزاری بازی های المپیک سال 2004 حضور یافته بود موفق شد با مدال های طلای هادی ساعی (تکواندو)، حسین رضازاده (وزنه برداری)، مدال های نقره علیرضا رضایی و مسعود مصطفی جوکار (کشتی) و تک برنز یوسف کرمی در تکواندو حضوری موفق را از خود برجای بگذارد.
کاروان 55 نفره ایران در المپیک 2008 پکن در حالی پانزدهمین دوره حضور خود را بازی های المپیک تجربه می کرد که در پایان یکی، از بدترین کارنامه های خود را در تاریخ ثبت نمود. از میان 55 ورزشکار ایرانی حاضر در المپیک پکن، تنها هادی ساعی (طلا- تکواندو) و مراد محمدی (برنز- کشتی) موفق به کسب مدال شدند تا ایران در بین کشورهای حاضر در این دوره در مکان پنجاه و یکم قرار بگیرد.
شانزدهمین و آخرین دوره حضور ایران در بازی های المپیک به بازی های چهار سال قبل در لندن بازمی گردد. در این دوره از بازی ها، کاروان ایران با 53 ورزشکار حضور یافته بود. حمید سوریان، امید نوروزی و قاسم رضایی در رشته کشتی فرنگی دست به کاری بزرگ زدند و سه مدال طلا را برای کشورمان به ارمغان آوردند. بهداد سلیمی نیز در رشته وزنه برداری یک مدال طلای دیگر برای کشورمان به ارمغان آورد و احسان حدادی (دوومیدانی)، محمد باقری معتمد (تکواندو)، نواب نصیرشلال و سجاد انوشیروانی (وزنه برداری) و صادقی گودرزی (نقره) پنج نقره ای کاروان ایران در این دوره بودند. همچنین کیانوش رستمی (وزنه برداری)، احسان لشگری و کمیل قاسمی (کشتی) سه مدال برنز برای کاروان ایران به ارمغان آوردند تا کشورمان با رتبه قابل توجه هفدهم کار خود را در المپیک 2012 لندن به پایان رسانده و با کسب 12 مدال، پرمدال ترین دوره خود را نیز رقم بزند.
| ورزشکاران شاخص ایران در المپیک |
هادی ساعی:
تکواندو کار مطرح ایرانی که با کسب سه مدال در بازی های المپیک پر افتخارترین ورزشکار کشورمان در این بازی ها می باشد، در المپیک 2000 سیدنی اولین مدال خود را که جنس آن برنز بود کسب کرد و سپس در دو دوره متوالی المپیک در سال های 2004 و 2008 با کسب دو مدال طلا، خود را در تاریخ ورزش ایران جاودانه ساخت.
حسین رضازاده:
پس از هادی ساعی، حسین رضازاده با کسب دو مدال طلا در المپیک های 2000 و 2004 دومین ورزشکار پرافتخار ایران در بازی های المپیک می باشد که اگر در سال 2008 برخی اتفاقات رخ نمی داد و این ورزشکار در بازی های پکن نیز حضور می یافت چه بسا اینک او را به عنوان پرافتخارترین ورزشکار تاریخ ایران در بازی های المپیک معرفی می کردیم.
غلامرضا تختی:
اسطوره کشتی و پهلوانی کشورمان که در المپیک1956 ملبورن به همراه امام علی حبیبی اولین مدال های طلای تاریخ ایران را در المپیک کسب کردند. تختی یک دوره قبل و یک دوره بعد از المپیک 1956 نیز دو مدال نقره در بازی های المپیک کسب کرد تا تا خود را به عنوان یکی از بهترین های ایران در المپیک وارد دفتر تاریخ کند.
| رشته های امید اول مدال ایران در بازی های المپیک ریو 2016 |
کاروان ایران در این دوره از بازی های المپیک با تنوع رشته ای خوبی عازم ریو خواهد شد ولی در این میان رشته های کشتی، تکواندو و وزنه برداری پر امیدترین رشته های کاروان کشورمان برای کسب مدال در این دوره از بازی های به شمار می روند. با نگاهی به تاریخچه کسب مدال توسط ورزشکاران ایرانی در بازی های المپیک دوره قبلی می توانیم به خوبی به این نکته پی ببریم که سه رشته فوق همیشه جزو موفق ترین رشته های کاروان ایران بوده اند و امسال نیز با حضور آماده ترین نفرات، بیشترین انتظارات از این رشته ها برای کسب مدال وجود دارد. البته در برخی رشته ها چون تیراندازی، دوومیدانی و بوکس نیز احتمال کسب مدال توسط ورزشکارانمان وجود دارد. ضمن اینکه روزنامه واشنگتن پست در یک مطلب ویژه به بررسی شانس مدال کشورهای حاضر در المپیک ریو پرداخته که در این مطلب برای کاروان ایران 11 مدال پیش بینی شده است.
| وضعیت کاروان ایران برای المپیک ریو 2016 |
کاروان ایران با 64 ورزشکار در بازی های المپیک ریو 2016 شرکت خواهد کرد که این ورزشکاران در 14 رشته کشتی (آزاد و فرنگی)، وزنه‌برداری، دوومیدانی، تکواندو، تیراندازی، تیروکمان، بوکس، جودو، شنا، والیبال، دوچرخه‌سواری، تنیس روی میز، قایقرانی و شمشیربازی حضور خواهند داشت. نکته جالب در مورد کاروان ایران در بازی های ریو این است که در این دوره از بازی ها بانوان ورزشکار کشورمان با کسب 9 سهمیه، رکورد بیشترین حضور بانوان ایرانی را که به المپیک آتلانتا 1996 مربوط می شد را جابجا کردند.
| پرچم دار ایران در بازی های المپیک ریو 2016 |
زهرا نعمتی بانوی اول چهار سال اخیر ورزش ایران به دلیل درخشش در میادین مختلف و کسب سهمیه المپیک به عنوان نخستین بانوی ورزشکار معلول ایرانی به عنوان پرچمدار کاروان ورزش ایران در بازی‌های المپیک 2016 ریو انتخاب شد.
وی که در چهار سال گذشته همواره در میادین مختلف با درخشش خود تمجید ورزش‌دوستان ایران و مجامع بین‌المللی ورزش را برانگیخته است پس از آن‌که در پارالمپیک لندن 2012 به عنوان نخستین بانوی ایرانی موفق به کسب مدال طلای پارالمپیک در تیراندازی با کمان شد، پس از آن افتخار خیلی زود از برنامه‌ریزی خود برای شرکت در بازی‌های المپیک خبر داد تا نشان دهد محدودیت جسمی او را از رقابت با ورزشکاران سالم فیزیکی بازنداشته است. این بانوی ورزشکار چندی پیش با کسب سهمیه المپیک 2016 ریو به آرزوی خود دست یافت و به عنوان نخستین بانوی معلول ایران و یکی از 14 ورزشکار معلول دنیا در تاریخ بازی‌های المپیک، مجوز ورودی این رقابت‌ها را از آن خود کرد.
به این ترتیب در شرایطی که المپیکی شدن تیم ملی والیبال با ستارگان سرشناس این تیم قابل پیش‌بینی است و از طرفی حضور ستارگانی چون حمید سوریان پرافتخارترین ورزشکار تاریخ ایران و حتی بهداد سلیمی آسیب‌دیده در این کاروان محتمل به نظر می‌رسد، اما رژه رفتن کاروان ورزش ایران با پیشقراولی یک بانوان معلول و ویلچری در نوع خود بیش از پیش نظرها را متوجه کاروان ورزش ایران خواهد کرد.
