طرفداری- همان طور که می دانید، کنفدراسیون فوتبال آمریکای لاتین (آمریکای جنوبی) موسوم به CNOMEBOL فقط 10 کشور عضو دارد و برای برگزاری یک تورنمنت همچون کوپا آمریکا با حضور 12 تیم، هر دوره باید دو تیم میهمان برای حضور در این جام دعوت شوند. البته کوپا آمریکا 2016 یک استثناء بود که فقط به مناسبت صدمین سالگرد برگزاری کوپا آمریکا، با حضور 16 تیم و آن هم در خارج از قاره آمریکای جنوبی برگزار شد اما از دوره بعد یعنی سال 2019، رقابت های کوپا آمریکا طبق روال همیشگی و با حضور 12 تیم برگزار می گردد.
طبق عرف همیشگی، دو کشور میهمان مدعو به کوپا آمریکا، همواره از کشورهای قاره آمریکا هستند و معمولاً مکزیک یکی از میهمان های همیشگی کوپا آمریکا است اما میهمان دوم کوپا آمریکا هیچ گاه تیم ثابتی نبوده و تیم هایی همچون کاستاریکا، هندوراس، جامائیکا و آمریکا در ادوار مختلف حضور داشته اند. یک بار در تاریخ کوپا آمریکا، یک کشور غیر آمریکایی و آن هم از قاره آسیا یعنی ژاپن در سال 1999 شرکت کرده است. پس از اینکه فیفا رأی به میزبانی مشترک کشورهای کره جنوبی و ژاپن در جام جهانی 2002 داد، نام فوتبال آسیا بر سر زبان ها افتاد و در نهایت تیم ملی ژاپن به عنوان یکی از تیم های مدعو، در کوپا آمریکا 1999 حضور یافت. تا آنجا که به خاطر دارم، حتی برخی از شایعات درباره حضور کره جنوبی هم شنیده می شد ولی به واقعیت نپیوست. می خواهیم در این نوشتار، حضور جالب توجه ژاپن در کوپا آمریکا 1999 را بازخوانی و مرور کنیم.
تیم ملی ژاپن در آن سال ها به همراه عربستان سعودی از قدرت های بلامنازع فوتبال آسیا بودند و همواره عنوان قهرمانی جام ملت های آسیا بین این دو کشور دست به دست می شد. شاید برای فوتبالدوستان آسیایی و به ویژه کشور خودمان هم اتفاق جالبی بود که حضور یک تیم آسیایی را در کوپا آمریکا ببینند و ارزیابی بهتر و واقع بینانه تری از تفاوت بین فوتبال آسیا با آمریکای لاتین داشته باشند.
درآن روزها و در اغلب محافل فوتبالی، مردم فوتبالدوست کشورمان افسوس می خوردند که ای کاش به جای ژاپن، یک تیم آسیایی دیگر یعنی تیم ملی ایران می توانست در این تورنمنت معتبر حضور یابد تا پس از عرض اندام موفق در جام جهانی 1998، دوباره نام ایران عزیز در عرصه فوتبال بر سر زبان ها بیفتد اما متأسفانه چنین نشد. کوپا آمریکا 1999 به میزبانی پاراگوئه برگزار شد و فقط 3 شهر و 5 استادیوم میزبان این بازی ها بودند. متأسفانه مکزیکی ها به عنوان یکی از دو میهمان مدعو، با تیم جوانان خود پا به این رقابت ها گذاشتند اما سایر تیم ها تقریباً با تمام قوا روی باند فرودگاه بین المللی آسونسیون نشستند.
گروه ژاپن در کوپا آمریکا و بازیکنان این تیم
تیم ملی فوتبال ژاپن در گروه اول این مسابقات با تیم های پاراگوئه (میزبان)، پرو و بولیوی هم گروه شد. به ظاهر گروهی خوبی بود از چند حیث. هم اینکه پرو و بولیوی ضعیف ترین تیم های منطقه آمریکای در آن مقطع زمانی (حداقل روی کاغذ) بودند و هم اینکه سامورایی ها با هیچ کدام از ابرقدرت های فوتبال آن منطقه یعنی برزیل و آرژانتین هم گروه نشدند. ضمن اینکه فراموش نکنید در آن جام، به جز تیم های اول و دوم گروه، دو تیم سوم برتر از گروه های سه گانه نیز صعود می کردند.
بسیاری از کارشناسان فوتبال ژاپن پس از اولین حضور تیم ملی کشورشان در جام جهانی 1998 فرانسه و نتایج ضعیفی که رقم خورده بود، حداقل شانس صعود از این گروه را برای ژاپن قائل بودند. ژاپن تحت هدایت فیلیپ تروسیه فرانسوی با تمام قوا به کوپا آمریکا 1999 رفت و چهره هایی همچون یوشیکاتسو کاواگوچی، ماسامی ایهارا، نائوکی سوما، هیروشی نانامی، واگنر لوپز، شوجی جو، هیدتو سوزوکی، دایسوکه اوکو، ریوزو موریوکا، ماسایوکی اوکانو و یوتاکا آکیتا در لیست ژاپن حضور داشتند. البته در آن زمان بر خلاف امروز، حتی یک نفر هم از بازیکنان تیم ملی ژاپن در فوتبال اروپا بازی نمی کرد و همگی در J لیگ بودند. در مقایسه با لیست ژاپن در جام جهانی 1998، فقط چند چهره مطرح همچون هیدتوشی ناکاتا، موتوهیرو یاماگوچی، ماساشی ناکایاما و هیروکی موریشیما به همراه تیم ملی به پاراگوئه نرفتند.
ژاپن-پرو
ژاپن در اولین بازی به مصاف پرو رفت و با گل زودهنگام واگنر لوپز بازیکن برزیلی تبار خود از حریف پیش افتاد. برتری ژاپن تا دقیقه 70 ادامه یافت اما بی تجربگی و افت قوای بدنی بازیکنان ژاپن باعث شد تا پرو طی 4 دقیقه دو بار دروازه کاواگوچی را فرو بریزد و 2-1 از ژاپن جلو بیفتد. آتسوهیرو میورا تنها سه دقیقه بعد، بازی را به تساوی کشاند اما در نهایت، ژاپن بدشانس گل سوم را نیز در دقیقه 81 پذیرفت و این بازی جذاب که طی 11 دقیقه، چهار گل را به همراه داشت، با برتری 3-2 پرو خاتمه یافت.
ژاپن-پاراگوئه
ژاپن در بازی دوم به مصاف میزبان این رقابت ها و قدرتمندترین تیم گروه یعنی پاراگوئه رفت. پاراگوئه یک سال قبل و در جام جهانی 1998 یکی از بهترین تیم های حاضر در مسابقات بود و مورد تحسین همگان قرار داشت. ژاپن در آن بازی با نتیجه 4-0 مغلوب پاراگوئه شد. میگل انخل بنیتز و روکه سانتاکروز هر کدام دو گل زدند تا دومین باخت ژاپن تثبیت گردد.
ژاپن-بولیوی
با توجه به این دو باخت و تفاضل گل بسیار ضعیف ژاپن، در عمل شانس این تیم حتی برای صعود به عنوان تیم سوم گروه نیز بسیار کاهش یافت و در آخرین بازی سامورایی ها مقابل بولیوی، تنها یک تساوی 1-1 رقم خورد. واگنر لوپز تنها گل ژاپن را از روی نقطه پنالتی زد تا پاسخی باشد بر گل دریافتی از اروین سانچز. در این بازی، هر دو تیم یک بازیکن اخراجی داشتند که ماسامی ایهارا مدافع ژاپن یکی از آن دو بازیکن بود. ژاپن با این تساوی و کسب یک امتیاز از سه بازی و به علت تفاضل گل ضعیف تر، در رده چهارم جدول این گروه ایستاد و از دور رقابت ها حذف شد. جالب اینکه تیم سوم این گروه یعنی بولیوی هم با یک امتیاز، جواز صعود را به دست نیاورد و فقط دو تیم پاراگوئه و پرو از این گروه صعود کردند هر چند که هر دو در مرحله یک چهارم نهایی و به حکم ضربات پنالتی از گردونه مسابقات حذف شدند.
چه تجربیاتی را می توان از این میهمانی ژاپنی ها گرفت؟
ژاپن همچون جام جهانی 1998، در رقابت های کوپا آمریکا 1999 نیز نتایج جالبی نگرفت و از گروه خود حذف شد اما تجربه حضور در چنین تورنمنتی و هم شانه شدن با فوتبالیست های ناب آمریکای لاتین باعث آبدیده شدن فوتبال ژاپن در سال های آتی شد تا به امروز که می بینیم اغلب بازیکنان تیم ملی ژاپن در معتبر ترین لیگ های اروپایی بازی می کنند. جالب اینکه درست در همان زمان که ژاپن در کوپا آمریکا بازی می کرد و حتی یک لژیونر در سطح فوتبال اروپا نداشت، چندین بازیکن مطرح فوتبال کشورمان در بوندس لیگا بازی می کردند اما امروز اوضاع کاملاً وارونه گشته است.
ضمن اینکه حضور در تورنمنت هایی از قبیل کوپا آمریکا حتی برای کشور ما و سایر آسیایی ها هنوز هم امکان پذیر است و شاید تنها زحمت آن، فرستادن یک ایمیل رسمی به CONMEBOL و درخواست برای حضور در این جام خواهد بود. یا قبول می کنند و یا قبول نمی کنند. اگر قبول نکردند که چیزی از ما کم نمی شود و اگر قبول کردند، خوش به حالمان که می توانیم تجربه ای جدید را برای فوتبالمان کسب نماییم. به هر حال، حضور تیم ملی ژاپن در کوپا آمریکا، شاید ظاهراً برای فوتبال آسیا دستاوردی نداشت اما بدون شک برای فوتبال ژاپن بی حاصل نبود.
گفتنی است که تیم ملی برزیل در فینال این مسابقات با نتیجه 3-0 مقابل اروگوئه پیروز و قهرمان کوپا آمریکا 1999 شد تا مرهمی باشد بر زخم شکست دردناک در فینال جام جهانی 1998 مقابل زین الدین زیدان و یارانش. در این بازی، رونالدو نازاریو ده لیما توانست دو گل برای سلسائو بزند و ریوالدو هم زننده یکی از گل های فینال بود.
*بابت کیفیت نامناسب عکس ها پوزش می طلبیم.
