طرفداری- کرواسی یکی از 24 تیم حاضر در فرانسه برای یورو 2016 است. در یادداشت زیر از تاریخ پر نوسان این کشور تا زمان فعلی و فوتبال را مورد بررسی قرار می دهیم.
تاریخ کرواسی و دورانی که زیر پرچم یوگوسلاوی |
کرواسی در سال 1918 پس از پایان جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش-مجارستان جدا شده و در پادشاهی یوگسلاوی ادغام شد. بعد از جنگ جهانی دوم کرواسی یکی از واحدهای مؤسس جمهوری فدرال یوگسلاوی شد. این کشور در سال 1991 استقلال خود را از یوگسلاوی اعلام کرد. جنگ استقلال کرواسی در دوره ریاست جمهوری دیکتاتورانه اسلوبودان میلوشویچ حدود چهار سال طول کشید و با پیروزی ارتش استقلال طلب کرواسی به پایان رسید. حدود 20 هزار نفر در این جنگ کشته شدند که 12 هزار نفر کروات بودند. این رشته جنگ های خونین با تلاش های بوسنی برای استقلال ادامه پیدا کرد که به خونین ترین نسل کشی پس از جنگ جهانی دوم در اروپا انجامید. تعداد کشته ها در جنگ بوسنی بیش از ده برابر بود. تاریخ یورو از دوره نخست در سال 1960 تا دوره ای که دانمارک در عین شگفتی به آن رسید (در واقع یوگوسلاوی مجوز حضور در یورو 92 را بالاتر از دانمارک به دست آورد امام مناقشات خونین مورد اشاره سبب شد فیفا با توجه به قطعنامه 757 شورای امنیت سازمان ملل آن ها را از جام کنار بگذارد) و قهرمان شد را که مرور می کنیم، نامی از کرواسی وجود ندارد. یوگوسلاوی که حالا به هفت قسمت کوچک و بزرگ تقسیم شده است؛ شامل کشورهای صربستان، کرواسی، مونته نگرو، اسلوونی، بوسنی و هرزگووین، مقدونیه و کوزوو می شد. نخستین کشورهایی که از یوگوسلاوی جدا شدند کرواسی، مقدونیه و اسلوونی بودند که به پرداخت هزینه های تلخ بسیار راه خود را از یوگوسلاو ها و صرب ها در سال 1991 جدا کردند.
ستاره های بسیاری در تیم یوگوسلاوی اصالتی کروات داشتند که از آن جمله می توان به برانکو زوبک (مهاجم ستاره سرخ با 66 بازی و 17 گل ملی در دهه پنجاه؛ سومین رکورد دار بازی ملی یوگوسلاوی و بعدها مربی بایرن مونیخ و دورتموند)، استفان بوبک (بهترین گلزن تاریخ یوگوسلاوی با 63 بازی و 38 گل ملی در دهه 40 و 50 ؛ سرمربی موفق پاناتینایکوس)، ایویکا هورات (60 بازی به عنوان مدافع؛ سرمربی فرانکفورت و شالکه) برنارد ووکاس (59 بازی و 22 گل ملی در دهه پنجاه؛ وینگر باشگاه بولونیا)، ایوان بیارا (59 بازی به عنوان دروازه بان؛ سرمربی سال های بعد فرایبورگ) و دراژن ماژینیچ (32 بازی ملی؛ بهترین بازیکن یوگوسلاوی در سال 1977 بود و نوریچ برای خریدش رکورد نقل و انتقالات را جابجا کرد) اشاره کرد که سهم های بسیاری در موفقیت های کشور یوگوسلاوی یکپارچه داشتند.
تیم یوگوسلاوی در سال 1954 که شامل بیارا (دوم از چپ)، هوروات (سوم از چپ)، زوبک (پنجم از چپ)، ووکاس (سوم از راست) و بوبک (چهارم از راست) از جمع کروات های مشهور می شود.
یوگوسلاوی در هشت دوره نخست یورو، چهار بار به مسابقات رسیده بود. آن ها دوره نخست در سال 1960 پس از عبور سد فرانسه میزبان با نتیجه 5-4 در دور نیمه نهایی به فینال رسیدند و به مصاف شوروی رفتند. در دیدار فینال شوروی بود که با نتیجه 2-1 در وقت های اضافه برنده و قهرمان جام نخست شد. در سال 68 نیز در مسابقاتی که در ایتالیا برگزار می شد، با پیروزی 1-0 مقابل تیم آماده انگلستان با سر الف رمزی راهی فینال شدند تا مقابل تیم میزبان صف آرایی کنند. آن ها بازی نهایی را با گل های لوئیجی ریوا و پیترو آناستازی به لاجوردی پوشان باختند تا از رسیدن به قهرمانی باز مانند. در یورو 76 کار را در نیمه نهایی مقابل آلمان با نتیجه 2-2 به پایان بردند اما در اوقات تلف شده مغلوب جادوی دیتر مولر شده و در نهایت 4-2 شکست خوردند. در رده بندی 3-2 به هلندی باختند که یوهان نیسکنز و یوهان کرایوف را در ترکیب نداشت. آخرین ماجراجویی در یورو 84 بودند که در دور گروهی بین چهار تیم، آخر شدند. از آن گروه، فرانسه به قهرمانی مسابقات رسید. در جام های جهانی نیز آن ها دو بار به جمع 4 تیم پایانی رسیدند. در دوره نخست در ارگوئه که چهارم شدند و در سال 1962 این عنوان تکرار شد.
بهترین افتخار آن ها در فوتبال، المپیک سال 1960 در ایتالیا بود که با حذف میزبان در نیمه نهایی و شکست 3-1 دانمارک در فینال، مدال طلای المپیک را به دست آوردند. آن ها در المپیک 1984 در لس آنجلس هم به مدال برنز رسیدند.
دیدار شانزدهم می 1991 یوگوسلاوی مقابل جزایر فارو، آخرین دیداری بود که آن ها بازیکنان کروات را در ترکیب خود داشتند. یک روز پس از آن، کرواسی به استقلال دست پیدا کرد. اما حتی پیش از آن در اکتبر 1990، کرواسی خودمختار دیدار دوستانه ای با ایالات متحده (که از استقلال آن ها حمایت می کرد) در زاگرب انجام داد و با نتیجه 2-1 پیروز شد. زوونیمیر بوبان، داور شوکر، آلن بوکسیچ و روبرت یارنی به دلیل حضور در ترکیب تیم زیر 21 سال یوگوسلاوی، اجازه بازی پیدا نکردند. آن بازی، به تاریخ کرواسی تعلق دارد و از قوی ترین سیگنال های استقلال کشور بود. داستان پیراهن کرواسی این بود که نقاشی به نام میروسلاو شاتژ (Miroslav Šutej) بود که طراحی لباس های رزم سربازان کرواسی را نیز بر عهده داشت، این طرح را انتخاب کرده بود. طراحی های او تا سال 1998 هم به کار گرفته می شد اما پس از آن بود که شرکت لوتو پیراهنی با طرحی به مانند پرچمی در باد را جایگزین کرد. لقب تیم ملی کرواسی The Blazers است که آن را چریک ها (آن ها که همیشه لباس رزم بر تن دارند) ترجمه کرده ایم.
سرانجام فیفا اجازه برگزاری بازی های رسمی را به آن ها در سال 1992 داد. نخستین مربی نامی آشنا به نام استانکو پوکله کوویچ سرمربی موفق پرسپولیس در سال های پس از آن بود. استانکو در نخستین دوره برگزاری لیگ مستقل کرواسی، با هایدوک اشپیلت قهرمانی را به دست آورده بود. برای بازی در مقدماتی جام جهانی 1994، کمی دیر (در سال 1993) توانستند مهر تائید نهایی را از یوفا دریافت کنند.
یورو 96 نخستین میعادگاه فوتبال جهان با کرواسی بود. اما پیش از حضور در انگلستان، باید مجوز کار را به دست می آوردند. با بازیکنانی مانند روبرت یارنی، ایگور استیماچ، اسلاون بیلیچ، داور شوکر، زوونیمیر بوبان (کاپیتان)، آلن بوکسیچ، زوونیمیر سولدو، داریو شیمیچ و روبرت پروسینچکی پا به دور مقدماتی گذاشتند. در گروه چهارم مسابقات با ایتالیا، لیتوانی، اوکراین، اسلوونی و استونی همگروه شدند. آن ها در عین ناباوری و با پیروزی 2-1 مقابل ایتالیا در پالرمو توانستند به عنوان تیم نخست به یورو برسند. در گروه D یورو با پرتغال، دانمارک و ترکیه همگروه شدند. ترکیه را 1-0 و دانمارک مدافع عنوان قهرمانی را 3-0 بردند اما دیدار آخر دور گروهی را با نتیحه 3-0 به پرتغال (که مقابل دانمارک متوقف شده بود) باختند و به عنوان تیم دوم راهی جمع هشت تیم شدند. بیست و سوم ژوئن 1996 روزی بود که در اولدترافورد مقابل آلمان دیدار خود را آغاز کردند. تیمی که میزبان و چک را در مرحله های بعدی شکست داد و قهرمان شد، با پنالتی یورگن کلینزمن و گل تعیین کننده ماتیاس سامر، تک گل شوکر را بی ارزش کرد و کروات ها را در نخستین تجربه از رسیدن به جمع 4 تیم ناکام گذاشت.
کریستین زیگه و اسلاون بیلیچ!
دو سال بعد ژرلاند لیون شاهد دیداری انتقامی بود. جایی که کرواسی با در عصر دلپذیر درخشش داور شوکر، موفق شد با نتیجه 3-0 آلمان را شکست دهد، به نیمه نهایی برسد و نسخه یک نسل پا به سن گذاشته را بپیچد. آن پیروزی در شرایطی به دست آمد که چیرو بلاژویچ (سرمربی کرواسی بین سال های 1994 تا 200 و سرمربی آینده ایران) و برانکو ایوانکوویچ روی نیمکت نشسته بودند.
در مقدماتی یورو 2000 در گروه هشتم مسابقات با یوگوسلاوی، ایرلند، مقدونیه و مالت همگروه شدند. در دو دیدار رفت و برگشت با یوگوسلاوی 1-1 و 2-2 مساوی کردند اما در نهایت با پانزده امتیاز از هشت بازی پشت سر یوگوسلاوی 17 و ایرلند 16 امتیازی، سوم و حذف شدند.
در مقدماتی یورو 2004 پشت سر بلغارستان با یک امتیاز کمتر (هم امتیاز با بلژیک) مجوز حضور در پلی آف را پیدا کردند. در زاگرب مقابل اسلوونی به تساوی 1-1 رسیدند اما تک گل دادو پرشو در لیوبلیانا سبب شد که راهی پرتغال شوند. در گروهB مسابقات با فرانسه، انگلستان و سوئیس هم گروه شدند. فرانسه را با نتیجه 2-2 متوقف کردند اما در نهایت با دو امتیاز از دور مسابقات کنار رفتند. همان روزها بود که اسلاون بیلیچ پس از دوره ای کوتاه در هایدوک اشپیلت، هدایت تیم زیر 21 سال کرواسی را در 36 سالگی پذیرفت.
با زلاتکو کرانچار دوره موفقی در جام جهانی 2006 نداشتند و بدون پیروزی در دور گروهی حذف شدند. در جولای 2006 بود که بیلیچ در 38 سالگی به عنوان مربی تیم ملی کرواسی انتخاب شد. در گروه E مسابقات مقدماتی با تیم های انگلستان، روسیه، رژیم صهیونیستی، مقدونیه، استونی و رومانی همگروه بودند. با پنج امتیاز بیشتر از تیم دوم روسیه و شش امتیاز بیش از انگلستان در حالی به یورو رسیدند که در دیداری که استیو مک کلارن و هیچ کس در انگلستان یا کرواسی آن را فراموش نمی کند، زیر باران لندن، انگلستان را در ویمبلی با نتیجه 3-2 شکست دادند. به یورو رسیدند و در گروه خود بالاتر از آلمان، اتریش و لهستان با 9 امتیاز کامل راهی دور بعد شدند. در یکی از خاطره انگیز ترین دیدار های تاریخ یورو با گل ایوان کلاسنیچ در دقیقه 119 پیش افتادند اما گل سمیت سنتورک در دقیقه 122 بازی را به تساوی و کار را به ضربات پنالتی کشاند. لوکا مودریچ و ایوان راکیتیچ جوان و ملادن پتریچ ضربات پنالتی خود را از دست دادند تا ترک ها راهی دور نیمه نهایی شوند.
در مقدماتی جام جهانی 2010 باز هم در گروه انگلستان قرار گرفتند و پشت سر سه شیرها و اوکراین قرار گرفتند و در رسیدن به آفریقای جنوبی باز ماندند. در گروه F مرحله مقدماتی یورو پشت سر یونان صدرنشین، به مرحله پلی آف رفتند. قرعه ها می گفت که باید بار دیگر با ترکیه روبرو شوند. دیدار رفت در استانبول برگزار می شد و در عین ناباوری با گل های ایویکا اولیچ، ماریو مانژوکیچ و وردان چورلوکا با نتیجه 3-0 پیروز شدند. بازی برگشت در زاگرب با نتیجه 0-0 به پایان رسید تا کروات ها مجوز حضور در لهستان و اوکراین را کسب کردند. در شب نخست 3-1 ایرلند را با دو گل مانژوکیچ و تک گل نیکیکا یلاویچ شکست دادند. در بازی دوم ایتالیا را با نتیجه 1-1 متوقف کردند و در بازی آخر گل دقیقه 88 خسوس ناواس بود که حکم اتمام کار کرواسی در این جام داد. اسلاون بیلیچ پس از شش سال و ثبت موفق ترین آمار در بین تمام مربیات تاریخ کرواسی با بیش از 64 درصد برد از تیم ملی جدا شد و از سوی دیگر، ایتالیا و اسپانیا به فینال مسابقات رسیدند.
پس از بیلیچ، ایگو استیماچ هدایت کرواسی را بر عهده گرفت اما دوره او حتی به جام جهانی برزیل هم نرسید و در بین راه نیکو کواچ جوان جایگزین شد. در گروه اول مسابقات پشت سر برزیل و مکزیک، با سه امتیاز -از برد 4-0 مقابل کامرون- حذف شدند.
مسیری که به فرانسه ختم شد |
روز های کواچ هم در تیم ملی کوتاه آمد. او در بین راه جای خود را به آنته کاچیچ (سرمربی سابق دینامو زاگرب که هرگز فوتبالیست نبوده و دانش آموخته تربیت بدنی است) داد. در گروه H مسابقات با ایتالیا، نروژ، بلغارستان، آذربایجان و مالت همگروه شدند و توانستند مجوز حضور در یورو را به عنوان تیم دوم به دست بیاورند. در دو بازی رفت و برگشت مقابل ایتالیا شکست ناپذیر باقی ماندند اما عجیب ترین اتفاق در دیدار مقابل لاجوردی پوشان بود که تصویری از صلیبی شکسته بر زمین به چشم می خوررد. موضوعی که باعث شد یوفا یک امتیاز از کروات کم کند. با بیست گل بهترین خط حمله و با پنج گل بهترین خط دفاعی گروه بودند. بازی آن ها در ایتالیا هم خالی از حاشیه نبود.
گروه D | کشور | بازی | تفاضل | امتیاز |
1 | اسپانیا | 0 | 0 | 0 |
2 | چک | 0 | 0 | 0 |
3 | ترکیه | 0 | 0 | 0 |
4 | کرواسی | 0 | 0 | 0 |
اگر در گروه خود به عنوان تیم نخست به مرحله بعدی بروند، با تیم سوم یکی از گروه های B/E/F روبرو می شوند. می شود این تیم ها را اتریش/سوئد/روسیه حدس زد. اگر دوم شوند، با تیم اول گروه E روبرو می شوند که انتظار می رود بلژیک باشد. اگر سوم شوند (و مجوز حضور به مرحله بعدی را پیدا کنند؛ 4 تیم از 6 تیم سوم به جمع شانزده تیم می رسند) با تیم اول گروه A که به احتمال بسیار فرانسه خواهد بود، روبرو می شوند.
نام کرواسی در یک دهه اخیر با نام داریو سرنا معنی می شود. مدافع کناری دوست داشتنی کروات ها با 129 بازی، با سابقه ترین بازیکن تاریخ فوتبال کشورش است. سیزده سال است در شاختار دونتسک اوکراین بازی می کند و شاید در 34 سالگی در آخرین ایستگاه ملی باشد. خط هافبکی کم نظیر با حضور لوکا مودریچ، ایوان راکیتیچ، ایوان پرشیچ و متئو کواچیچ دارند و در خط حمله از حضور مهاجم با تجربه و پر تلاشی مانند ماریو مانژوکیچ و مهاجم موفق فصل قبل فیورنتینا، نیکولا کالینیچ استفاده می کند. نام مطرح دیگری به اسم دژان لوورن هم می توانست در این لیست قرار گیرد اما جنجالی عجیب باعث شد که مدافع باشگاه لیورپول به در خواست خود از ترکیب کنار گذاشته شود.