انگلستان، سال 1871 میلادی ( 145 سال پیش )
در دورانی که نام فوتبال تنها به گوش انگلیسی ها آشنا می آمد، این ورزش برای بازیکنان جنبه تفریح و سرگرمی داشته و چندان جدی گرفته نمی شد. با این وجود باشگاه های رسمی تشکیل شدند و تیم های واحد با نام های مشخصی به وجود آمدند. مُشتی پیژامه پوش با کلاه هایی به مانند کلاه بابانوئل همراه با چاشنی چندین سیبیل کلفت در این بین، هیبت و ظاهر رایج یک تیم فوتبال در آن سال ها بود.
با افزایش تعداد باشگاههای فوتبال، اتحادیه فوتبال انگلستان دیگر برگزاری دیدارهای دوستانه یک در مقابل یک را جوابگوی این ورزش نمی دانست. هشت سال پس از تاسیس اتحادیه فوتبال انگلستان، دبیر اتحادیه با نام چارلز ویلیام آلکاک پیشنهاد داد تا برای اولین بار در تاریخ، یک رقابت چند تیمی برگزار شده و جامی نیز برای تیم قهرمان نیز در نظر گرفته شود تا انگیزه لازم برای مشارکت بیشتر تیم ها ایجاد گردد. آلکاک مانند اغلب مسئولان اتحادیه در آن زمان، عضوی از یک تیم فوتبال بود؛ وی کاپیتان تیم واندررز به شمار می رفت. در نهایت اتحادیه فوتبال از مسئولان باشگاههای فوتبال در انگلستان و اسکاتلند برای شرکت در این رقابت دعوت به عمل آورد که سرانجام 15 تیم متقاعد شدند تا در این اولین رقابت فوتبالی دنیا شرکت نمایند.
میزان جدیت در برگزاری رقابت ها خنده دار تر از حدی بود که فکرش را بکنید! از یک طرف تیم اسکاتلندی کوئینز پارک بدون انجام حتی یک بازی به مرحله نیمه نهایی صعود کرد و از طرف دیگر نیز تیم واندررز تنها با یک پیروزی و سپس دو تساوی به فینال راه یافت. اشتباه نکنید، تمام بازی ها تک حذفی برگزار می شد. اما کمبود تعداد تیم ها و گاهی هم فرد بودن تعداد شرکت کننده ها و یا انصراف تیم حریف از ادامه حضور در رقابت ها موجب صعود مصلحتی تیم ها بود. سخت نگیرید، توضیح جزئیاتش یک مقدار پیچیده است! پس سرتان را در نیاوریم و یک راست به سراغ فینال برویم.
نمونه ای از یک بازی فوتبال رسمی در سال 1872 و تجمع بازیکنان در جلوی دروازه
قلب لندن پس از یک سال تب و تاب منتظر برگزاری اولین فینال تاریخ فوتبال بود ... فینال جام حذفی انگلستان. رقابتی که امروزه با نام FA Cup شناخته می شود و در آن زمان Challenge Cup نام داشت.
ورزشگاه کنینگتون اووال که یک ورزشگاه مختص ورزش کریکت در مرکز لندن بود، با حضور 2 هزار نفر تماشاگر ، میزبان دو تیم شد ... 13 تیم از گردونه مسابقات حذف شده بودند و جمعیت تازه آشنا شده با توپ و دروازه ، مشتاقانه منتظر دیدن اولین تیم دارای جام در سراسر دنیا بودند.
رویال انجینیرز ( مهندسان سلطنتی ) در برابر واندررز (خانه به دوش ها) صف آرایی می نمود. انجینیرز برای رسیدن به فینال نمایش مقتدرانه ای داشت و بیشترین گل ها را در دیدارهای قبلی به ثمر رسانده بود، در سوی دیگر واندررز با زدن تنها یک گل به فینال رسیده بود! آن ها در مرحله نیمه نهایی نیز در مقابل کوئینز پارک به نتیجه تساوی بدون گل دست یافتند و بنابرین باید در دیداری تکراری نتیجه تیم صعود کننده مشخص می شد اما تیم اسکاتلندی به دلیل هزینه سفر و دوری راه از ادامه رقابت انصراف داد تا خانه به دوش ها به فینال راه یابند.
اعضای تیم رویال انجینیرز در جام حذفی سال 1872
رویال انجینیز با 7 مهاجم روبروی واندررزی قرار میگرفت که از 8 مهاجم در بازی بهره می برد. آلفرد استیر که خود فوتبالیست هم بود، داوری این دیدار را بر عهده داشت.
نگاه های خیره شده به پاس های پی در پی تیم بازیکنان رویال انجینیرز، در برابر دریبل های تیم واندررز قصه آن دیدار بود. تنها 10 دقیقه از بازی گذشته بود که شکستگی استخوان ترقوه بازیکن انجینیرز اولین مصدومیت ثبت شده در تاریخ فوتبال را رقم زد اما در آن زمان هنوز قانونی برای تعویض بازیکنان وجود نداشت، پس بازیکن مصدوم ترجیح داد به جای ده نفره کردن تیم خود، در کناره های زمین به بازی ادامه دهد. دقیقه 15 مسابقه پذیرای اولین گل فینال های تاریخ فوتبال، توسط مورتون بتس برای واندررز بود. فریاد ها بلند شد و اولین گلزن فینال ها در آغوش هم تیمی ها دستانش را فریاد زنان به نشانه پیروزی بالا برد. بتس تا چندی پیش یک بازیکن کریکت گمنام بود که تصمیم داشت راه موفقیت را در فوتبال جستجو کند. گل او از زاویه ای بسته به ثمر رسیده بود.
شلاق باد شدید و خورشید مستقیم روی صورت های واندررزی ها یاری کننده رویال انجینیرز بود اما آنان توان مقابله با خانه به دوش ها را نداشتند. بازی نو آورانه و مبتنی بر پاسکاری مهندسان سلطنتی در دورانی که حرکات انفرادی تاکتیک غالب تیم ها بود، سبک جدیدی را با نام "بازی ترکیبی" در فوتبال پایه گذاری نمود اما پیروزی در نهایت نصیب تیمی شد که دریبل های انفرادی بهتری را به نمایش گذاشت. روز بعد روزنامه ها با تیتر "سریعترین و دشوارترین بازی که تا کنون در کنینگتون اووال دیده شده" از این دیدار یاد کردند.
جام قهرمانی سال 1896، قدیمی ترین نمونه باقی مانده جام حذفی از قرن نوزدهم میلادی که مشابه اولین جام این رقابت ها می باشد.
جام قهرمانی یک ماه پس از این دیدار طی مراسمی ویژه در رستوران پال مال به تیم قهرمان تحویل داده شد تا در نهایت کاپیتان چارلز ویلیام آلکاک، اولین جام باشگاهی تاریخ را بالای سر ببرد و به همراه همرزمانش به پایکوبی برای فتح اولین قدم از راهی 145 ساله بپردازد.
_______________________________________________________________________
تنها مدال بازمانده از آن بازی توسط اتحادیه فوتبال انگلیس در سال 2010 خریده و به موزه برده شد.
بسیاری از تیم های حاضر در اولین دوره جام حذفی اکنون وجود خارجی ندارند و منحل شده اند. اما فینالیست ها همچنان به حیات خود در دسته های پایین تر ادامه می دهند. در نوامبر 2012 دیداری بین دو باشگاه برای یادبود آن فینال برگزار شد که رویال انجینیرز با نتیجه 7-1 واندررز را شکست داد.
27 سال بعد در آلمان ، 31 سال بعد در اسپانیا ، و 36 سال بعد در ایتالیا اولین مسابقات فوتبال باشگاهی بصورت رسمی برگزار شد.
