طرفداری- دنی هیگین باتم بازیکن اسبق منچستر یونایتد هر چند که یک فوتبالیست درجه یک نبود اما بدون شک نویسنده خوبی می باشد. نگاهی داریم به گزیده ای از مقاله تحلیلی وی در ستون ثابتی که در روزنامه ایندپندنت دارد.
به اعتقاد دنی هیگین باتم، فوتبال در این فصل دچار تغییر و تحول شده و عصر فوتبال متکی بر ضد حمله فرا رسیده و دو تیم موفق این فصل یعنی لستر سیتی و اتلتیکو مادرید ثابت کردند که مالکیت توپ اهمیتی ندارد. در اسپانیا به طور سنتی یک تیم قدرتمند همچون بارسلونا عادت دارد که با مالکیت توپ بالا، تیم حریف را از «برزخی مرگ آور» عبور دهد ولی در این فصل از فوتبال اروپا تیم هایی را دیدیم که خودشان را از «برزخ مرگ آور» عبور می دهند و در عین حال، نتایج خوبی هم می گیرند!
دو تیم لستر سیتی و اتلتیکو مادرید آیینه تمام نمای ارائه یک فوتبال متکی بر ضد حمله از عمق هستند. در این نوع بازی، شما بر مبنای ضد حمله گل می زنید و بر همان مبنا نیز دفاع می کنید. این واقعیتی است که دو مربی بزرگ و قدیمی یعنی لوئیز فن خال و آرسن ونگر یا باید با آن سازگار شده و یا اینکه روز به روز از غافله دورتر گردند.
مردم به طور عرف عادت دارند که وقتی درصد مالکیت توپ بالای یک تیم را در مسابقه می بینند، احترام و تحسین خود را نثار آن تیم می کنند. دیگر نیازی نیست بازیکنان به دنبال توپ بدوند و از دقیقه 60 به بعد خسته شوند. به نظر می رسد که ایده «خاتمه دادن به مالکیت توپ بالا یا بازی مالکانه» به عنوان «روش درست بازی» رو به گسترش است.
در این روش بازی، تیم ها در زمان هایی از بازی که توپ را در اختیار ندارند، بسیار هوشمندانه تر از گذشته عمل می کنند. هیچ نکته بارزی در ارتباط با مالکیت وجود ندارد تا اینکه شما خسته شوید. نکته کلیدی اینجاست که باید فشرده بازی کنید، آن هم در نیمه زمین خودتان و هیچ فضایی را در عقب یا بین خطوط خودتان باقی نگذارید.
اگر به نحوه انتخاب ترکیب تیم توسط دیگو سیمئونه مربی اتلتیکو مادرید توجه کنید، به خوبی متوجه خواهید شد که پس از اجرای اولین پِرِس، بقیه بازیکنان تا نیمه زمین خودی عقب می کشند. آنها به خوبی در دفاع کردن از خود ممارست نشان می دهند و تقریباً غیر ممکن است که بازی مستقیم را از این تیم ببینیم. شاید همین تاکتیک بهترین گواه بوده بر خوردن فقط 18 گل طی 37 بازی لا لیگا. هر چند که اتلتیکو مادرید قهرمان لا لیگا نخواهد شد اما حضور در فینال لیگ قهرمانان اروپا و قهرمانی احتمالی این تیم را می توان دستاوردی بزرگ تر برای سیمئونه و یارانش دانست.
تیم کلودیو رانیری نیز مشابه همین روش بازی می کند. لستر سیتی نیز به صورت تنگ و عمیق دفاع می کند و هیچ فضایی در بین خطوط این تیم مشاهده نمی شود. با دفاع کردن در نیمه زمین خودی، بازیکنان لستر به خوبی فضاهای خالی 10 یاردی و یا حتی 20 یاردی را پوشش می دهند. دفاع تیمی به مراتب راحت تر از دفاع فردی است.
این نوع دفاع عمقی اگر چه برتری در مالکیت توپ را برای تیم شما آسیب پذیر می کند و تبدیل به تیمی می شوید که در نیمه زمین خودی خیمه زده است، اما تیم حریف چاره ای جز فرستادن توپ به کناره ها به جای عمق خط حمله ندارد. در چنین شرایطی، تیم شما می تواند آرام آرام به زمین حریف خزیده و فضای زیادی برای حمله از عقب را مهیا می بینید.
این اتفاق هر هفته برای لستر سیتی در لیگ برتر رخ می دهد و اتلتیکو مادرید نیز به همین منوال از سد بارسلونا در نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا عبور کرد. شاید زیاد شنیده باشید که لستر یا اتلتیکو در اغلب مواقع بر خلاف جریان بازی به گل می رسند. این حقیقت جزئی از برنامه های مربیان این دو تیم است و در واقع اسلحه تیم های متکی بر ضد حمله در مقابل تیم های متکی بر بازی مالکانه محسوب می شود.
در اغلب بازی های لستر سیتی درصد مالکیت توپ روباه ها کمتر از 50 درصد است ولی این آمار بدان معنا نیست که جریان بازی بر خلاف میل لستر پیش می رود بلکه بر عکس، این دقیقاً همان چیزی است که آنها می خواهند. لستر در تساوی با منچستر یونایتد در اولدترافورد فقط 29 درصد مالکیت توپ را در اخیتار داشت و در دو بازی مقابل تیم های سوانزی سیتی و وستهم یونایتد با 30 درصد مالکیت توپ به پیروزی رسید، نوریچ را با 33 درصد مالکیت توپ شکست داد و حتی پیروزی های لستر مقابل تیم های بزرگ تر یعنی منچستر سیتی، لیورپول و تاتنهام به ترتیب با 34، 36 و 38 درصد مالکیت توپ به دست آمد.
آمار اتلتیکو مادرید حتی از لستر هم خیره کننده تر است وقتی متوجه می شویم که این تیم با 26 درصد مالکیت توپ توانست تیم بایرن مونیخ را در مرحله نیمه نهایی با حساب 1-0 در خانه خود شکست بدهد و در پیروزی 2-0 مقابل بارسلونا نیز فقط و تنها فقط 22 درصد مالکیت توپ را به خود تخصیص دهد!
فقط کافی است به میانگین جاگیری بازیکنان لستر سیتی در پیروزی 3-1 مقابل منچستر سیتی توجه کنید:
و اکنون به میانگین جاگیری بازیکنان اتلتیکو مادرید در پیروزی 2-0 خانگی مقابل بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا دقت فرمایید:
این اعداد و ارقام نشان می دهند که مالکیت توپ و یا حتی کلین شیت لزوماً متضمن موفقیت یک تیم در جریان یک بازی نیست. در واقع مالکیت توپ بی رویه موجب راکد شدن بازی یک تیم و احساس امنیت کاذب در آن تیم خواهد شد. نمونه بارز این نوع تیم ها را می توان اورتون دانست که بارها تغییر جریان بازی منجر به گرفتار شدن اورتون با مدل بازی مالکانه گردید.
در این رویکرد تاکتیکی، معایبی همچون پاس های بیهوده، فراموش کردن نحوه بازی تیم مقابل حداقل در فاز تدافعی به وجود می آید و تله هایی برای اورتون در جریان بازی گذاشته می شد که معمولاً هر هفته این تیم در چنین تله های تاکتیکی گرفتار می شد و در نهایت هم که دیدیم روبرتو مارتینز پس از سپری نمودن یک فصل نا موفق، از سمت خود برکنار گردید. اورتون در این فصل فقط 5 برد در بازی های خانگی خود در لیگ برتر به دست آورد که تنها تعداد بردهای خانگی استون ویلا از اورتون کمتر بود. جالب اینکه در بازی های خارج از خانه که رویکرد تدافعی بیشتر و تملک توپ کمتر سر لوحه تاکتیکی اورتون بود، نتایج بهتری توسط تافی ها کسب شد.
البته نباید از رویکرد تیم تاتنهام و اتکای این تیم به ضد حمله ها نیز صرف نظر کنیم که دقیقاً بر عکس دو تیم بزرگ ولی ناکام این فصل یعنی آرسنال و منچستر یونایتد بود.
تیم منچستر یونایتد علی رغم داشتن بازیکنان سرعتی مانند آنتونی مارسیال، مارکوس رشفورد و جسی لینگارد، به خوبی از سرعت آنها در فضاهای مختلف زمین استفاده نمی کند. مشکل اصلی یونایتد اینجاست که پس از گرفتن توپ در عقب، قادر نیست که همانند اتلتیکو مادرید یا لستر سیتی با 3 پاس، توپ را به یک حمله یا ضد حمله تبدیل نماید و حتی در بسیاری از موارد دیده شده که حمله پس از 6 یا 7 پاس هم شکل نمی گیرد و تا رسیدن توپ به منطقه خطر حریف، به علت همین کندی و تکرر پاس ها و مالکیت توپ بیهوده، ساختار دفاعی تیم مقابل دوباره سر و سامان پیدا می کند.
اگر فن خال بتواند خود را با تاکتیک های نوین و روز وفق بدهد، شاید راه نجات تیمش را زودتر بیابد. اگر چه فن خال در شروع فصل آینده، 65 ساله خواهد شد اما باید این را بداند که او دو ماه کوچک تر از کلودیو رانیری مربی لستر است و اگر تصمیم به «روز آمد شدن» بگیرد، سن و سال بالایش یک مانع یا بهتر است بگوییم یک بهانه خوب تلقی نمی شود.
همین قضیه برای آرسن ونگر مربی آرسنال هم صادق بوده و تیم او که سال های سال است به عنوان یک مدعی جدی قهرمانی لیگ برتر مطرح نشده، در صورت ادامه این رویه تکراری و تا حدودی منسوخ، راه به جایی نخواهد برد. البته در مورد منچستر سیتی فصل بعد و رویکرد تاکتیکی پپ گواردیولا هنوز زود است که قضاوتی داشته باشیم چون هنوز نمی دانیم که نسخه پپ برای فوتبال فیزیکی لیگ برتر چه تفاوتی با «تیکی تاکا» در نیوکمپ یا تلفیقی از فوتبال تملیکی-ضد حمله ای در بایرن مونیخ خواهد داشت.
