جمعیت: 230.000
با قرار گرفتن در مرز بلژیک، لیل شهری با ریشه های قوی فلامانی* است و در محل تقاطع بین فرانسه و کشور های پست و - از زمان رسیدن Eurostar در سال 1994 - انگلیس قرار دارد. هیچ شهر دیگری در فرانسه در طول قرن ها بیش از لیل مورد تهاجم قرار نگرفته است؛ با این حال لیل تاثیراتش را پنهان نمی کند و منظره Grand'Place کاملاً یادآور بروکسل و یا آمستردام است.
لیل که در زبان فلامانی به Risjel/رایسل شناخته می شود، شهر شلوغی است که با افول صنعت محلی از سال 1960 خیلی خوب کنار آمده است. شهر به بار ها و بیسترو هایش معروف است که در زبان محلی به آنها ‘estaminets’ می گویند و همچنین یکی از مکان های پر رونق فرهنگی است و یکی از برترین موزه‌های هنری در فرانسه را در خود دارد. لیل میزبان بزرگترین بازار در اروپاست و هر ساله در هفته اول سپتامبر حدود دو میلیون نفر را به شهر می کشاند.
*نوعی از گویش هلندی که در منطقه Flanders در شمال بلژیک صحبت می شود.
نام شهر در فرانسوی باستانی (L'Isle) و همینطور در فرنسوی فلامانی (Rijsel) از این واقعیت ریشه می گیرد که اولین کلنی در جزیره ای در مرداب های دره Deule بر قرار شد. لیل که شهری نظامی است از قرون وسطا تا انقلاب فرانسه در بطن رویداد های تاریخی متعددی قرار داشته است و از همین رو این نام نخواستنی روی شهری که بیش از هر شهری دیگری در فرنسه تحت محاصره بوده است ماند.
پیش از آنکه فرانسه در پی جنگ‌های جانشینی اسپانیا در ابتدای قرن هجدم کنترل کامل لیل را به دست بگیرد این شهر توسط فلاندری‌ها، دوک بورگوندی و امپراطوری مقدس روم کنترل می شد. تا آن زمان لیل که سابقاً مرکز تجارت بود بدل به یک پایگاه تولیدی شده بود و در طی انقلاب صنعتی نقش بزرگی ایفا می کرد.
لیل همیشه خودش را با تغییرات فراتر از مرز هایش وفق داده و در طی سه دهه گذشته شاهد ساخت ناحیه تجاری Euralille، ظهور خطوط پرسرعت TGV، یورواستار و گسترش امکانات دانشگاهی بوده است. لیل در سال 2004 پایتخت فرهنگ اروپا بود.
*لیل در لغت یعنی جزیره
- Louis Faidherbe (1818-89): ژنرال و فرماندار سنگال
- شارل دو گل (1970-1890): رئیس جمهور دولت موقت فرانسه از 3 ژوئن 1944 تا 20 ژانویه 1946 و بعد هجدهمین رئیس جمهور فرانسه بین سال های 1959 تا 1969
- لوئی پاستور (95-1822): پروفسور شیمی و موسس Institut Pasteur de Lille
- فیلیپ نوآره (2006-1930): بازیگر فرانسوی برنده دو جایزه سزار
- آلن دُکو: نویسنده، تاریخ نگار و مجری رادیو و تلویزیون
- Palais des Beaux-Arts/کاخ هنر های زیبا: یکی از بزرگترین موزه های هنر های زیبا در فرانسه. این موزه که در دهه 90 نوسازی شد و گسترش پیدا کرد و 12 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی دارد، به مجموعه کم‌نظیر نقاشی هایش که قرن 15 تا اوایل قرن 20 را شامل می‌شود شهره است. این موزه همچنین مجموعه‌ای از طراحی‌ها، مجسمه‌ها، سکه‌ها و سرامیک را در خود جای داده است.
- Hospice Comtesse/بیمارستان کنتس: واقع شده در Rue de la Monnaie در محله قدیمی، آسایشگاه کنتس، خانه موزه ای است که به زندگی در فلاندرز از قرون وسطا تا انقلاب فرانسه اختصاص یافته است. این موزه مجموعه‌ای از نقاشی‌ها، اکثراً فلامانی و اقلام متعددی از آن دوران (سرامیک، نقره و طلاکاری های ساخت لیل، پرده‌های منقش و غیره) و همچنین اسباب و اثاثیه خانه را شامل می شود.
- Canonniers Museum/موزه توپخانه: این موزه که در یک خانقاه سابق Rue des Canonniers برپا شده است تاریخ نظامی شهر را به نمایش می گذارد و بر روی حملات متعدد به شهر تمرکز کرده است. این موزه ابزار های نظامی مختلف را نمایش می دهد و اطلاعاتی از زندگی روزانه توپچی‌هایی که در شهر مستقر می‌شده‌اند را در اختیار بازدیدکنندگان می گذارد.
- موزه تاریخ طبیعی لیل: این موزه که در سال 1816 تاسیس شده است، مجموعه‌های غنی جانورشناسی، زمین‌شناسی، قوم نگاری و صنعتی را در خود جای داده است. این موزه هر ساله حداقل دو نمایشگاه موقت برپا می‌کند.
- محل تولد شارل دوگل: این ساختمان که شامل دو بخش در دو سوی باغ است در خیابان Princesse در سال 1983 به موزه بدل شد و محل سکونت خانواده و زندگی و کار شارل دوگل را به معرض نمایش می گذارد. بخش اول موزه بازدیدکنندگان را به زمان تولد شارل دو گل می برد و نیمه دوم آن یک مرکز فرهنگی است که جایگزین کارگاه تولید پارچه پدربزرگ دوگل شده است.
شش بزرگراه به لیل ختم می شوند، که دو تای آن از پاریس و آمستردام هستند. فرودگاه بین المللی Lille-Lesquin که حدود 70 مقصد جهانی دارد تنها 15 دقیقه با مرکز شهر فاصله دارد. قطار یکی دیگر از راه‌های ارتباطی است. سفر به پاریس با TGV پر سرعت که 30 قطار دارد 1 ساعت طول می کشد و با یورواستار تنها یک ساعت و 20 دقیقه با لندن فاصله است. دو ایستگاه راه‌آهنLille Europe و Lille Flanders تنها 200 کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند.
رود Deule از دل شهر می گذرد و بندر رودخانه، شهر را به 700 کیلومتر راه آبی متصل می‌کند. این بندر، بندری چندکاره است و سکویی است برای رودخانه، راه‌آهن و حمل و نقل جاده ای. این بندر سومین بندر بزرگ در فرانسه است.
فاصله تا دیگر شهرهای میزبان بازی‌ها
لنس – 40 کیلومتر
سنت-دنیس – 215 کیلومتر
پاریس – 225 کیلومتر
لیون – 690 کیلومتر
سنت-اتین – 750 کیلومتر
بوردو – 805 کیلومتر
تولوز – 895 کیلومتر
مارسی – 1000 کیلومتر
نیس – 1170 کیلومتر
شبکه حمل و نقل داخلی
لیل خانه بزرگترین سیستم متروی خودکار در دنیاست: دو خط و 45 کیلومتر مسیر(شامل 60 ایستگاه). همچنین دو خط تراموا، 68 خط اتوبوس شهری - که هشت تای آن مرز بلژیک را رد می‌کنند - در شهر وجود دارد: با قیمت ثابت 1.30 یورو برای هر سفر.
LOSC Lille (باشگاه ورزشی المپیک لیل) در 23 سپتامبر 1944 با ادغام دو تیم محلی المپیک لیون و باشگاه ورزشی Fivios شکل گرفت. دوران بعد از جنگ دورانی موفق برای لیل بود و آنها 5 قهرمانی به دست آوردند – دو قهرمانی لیگ و سه قهرمانی جام حذفی.
مشکلات ورزشی و مالی در فصل 65/1964 باشگاه را در بحران فرو برد. سقوط اجتنتاب ناپذیر به نظر می‌رسید و دو سال بعد اتفاق افتاد. باشگاه مجبور بود عنوان حرفه ای را از روی خود بردارد و برای اولین بار از سال 1932 باشگاه لیل در لیگی حرفه ای حضور پیدا نکرد. در نهایت باشگاه با هویتی نو از لیگ آماتور فرانسه کار خودش را از نو آغاز کرد و در سال 71/1970 قهرمان ناحیه شمالی شد.
در پایان دهه 90 لیل به نوعی سرگردان بود و وحید خلیلودزیچ سرمربی شد تا به کشتی باشگاه جهت بدهد. مدت زمانی زیادی نمی‌گذشت که او به لقب 'ناجی' معروف می‌شد. او به همراه رئیس باشگاه برنارد لوکامپته در ورزشگاه سابق لیل Grimonprez-Jooris مورد تشویق 16 هزار هوادار لیل قرار گرفتند. بازیکنان، سرمربی، رئیس و هواداران باشگاه در روز پایانی فصل در 20 می 2000 در کنار یکدیگر صعود به دسته یک را جشن گرفتند.
کلود پوئل در سال 2002/03 در کنار رئیسی جدید، میشل سیدو، سرمربی باشگاه شد. به همراه بکدیگر لیل را احیا کردند و یک زمین تمرین جدید و یک مرکز فنی در Luchin تاسیس شد. اگرچه باشگاه برای ورزشگاه جدید باید ده سال دیگر صبر می کرد تا کار ساخت Grand Stade Lille Métropole به پایان برسد. در سال 2011 لیل قهرمانی لیگ یک را با هدایت رودی گارسیایی به دست آورد که جانشین پوئل شده بود و با قهرمانی در جام حذفی یک دبل کسب کردند.
آنها سرانجام اولین بازی در ورزشگاه زیبای جدید خود را در آگوست 2012 انجام دادند و نام ورزشگاه را به Pierre Mauroy تغییر دادند.
- ژان وینسنت: در جام جهانی 1954 برای تیم ملی بازی کرد و بعد نانت را به دو قهرمانی لیگ رساند.
- متیو دبوشی: در جام جهانی 2014 برای فرانسه به میدان رفت و پیش از انتقال به انگلستان یک دهه را در لیل گذراند.
- یوهان کابایه: یکی از بازیکن آکادمی لیل. وی از نیوکاسل به پاریسن‌ژرمن پیوست و در جام جهانی 2014 عضوی از تیم ملی بود.
- ادن هازارد: یکی دیگر از محصولات آکادمی لیل. وی در حال حاضر از ستارگان تیم ملی بلژیک است.
آیا می‌دانید؟
باشگاه لیل رکورد بیشترین تعداد تماشاگر برای یک بازی در لیگ فرانسه را دارد. بازی مورد نظر، در برابر لیون و در ورزشگاه استادو فرانس برگزار شد و 78.056 تماشاگر داشت.
لیل به خاطر امکانات استثنایی‌اش شهری ورزشی است. از باشگاه های برجسته شهر، LMR(باشکاه راگبی لیل) است که سال هاست به دنبال حضور در دسته دو لیگ فرانسه است. باشگاه بسکتبال شهر هم در لیگ ملی Pro B بازی می کند. باشگاه هاکی شهر اما از زمان تاسیسش در سال 1924 حضوری بی وقفه در سطح اول هاکی کشور داشته است. باشگاه های محلی تنیس، دو و میدانی و وزنه‌برداری شهر هم در سطح ملی به رقابت می پردازند.
