طرفداری- سایت بیزینس اینسایدر مطلبی را منتشر کرد که در جریان آن گزارش مالی فیفا به طور مختصر از جام جهانی شرح داده شده است. فیفا در جام جهانی از حق پخش تلویزیونی مبلغ 2/4 میلیارد دلار، از بخش تبلیغات و اسپانسرها 1/6 میلیارد دلار و از بخش بلیت فروشی 527 میلیون دلار را کسب کرده است. در طرف دیگر، بیشترین خرج فیفا در جام جهانی متعلق به حضور تیم ها و سهم تیم هاست. فیفا در این جام مبلغ 476 میلیون را به تیم ها و کنفدراسیون ها داد، برای پخش تلویزیونی مسابقات مبلغ 370 میلیون را هزینه کرد و البته مبلغ 453 میلیون را میان سال های 2011 تا 2014 به ارگان ها و کمیته های محلی داد و در نهایت نیز مبلغ 100 میلیون دلار را به عنوان پولی که به آن "میراث جام جهانی" گفته می شود به برزیل داد.
با تمامی این تفاسیر، فیفا هیچگونه کمکی را در قبال ساختن استادیوم ها و ارتقای شهرهای میزبان جام جهانی نکرد. براساس برآوردهای انجام شده، برزیل برای برگزاری جام جهانی، مبلغ 15 میلیارد دلار را خرج کرده است که برای خرج این مبلغ، از پول عمومی استفاده شده است. 3/6 میلیارد از این 15 میلیارد صرف ساختن و نوسازی 12 استادیومی شده است که به نوعی فیل سفید1 محسوب می شوند. برای مثال در استادیوم آمازون که 300 میلیون دلار هزینه را برای برزیل در پی داشت، پس از جام جهانی و در مدت پنج ماه، تنها 11 مسابقه برگزار شده است.
طبق بررسی های انجام شده نیز، %85 درآمد فیفا میان سال های 2011 تا 2014 مربوط به جام جهانی 2014 بوده است و در این بین، فیفا مبلغ 338 میلیون دلار سود داشته است. گفتنی است که جام جهانی برزیل، اعتراضات فروانی را در این کشور به همراه داشت.
هزینه 15 میلیارد دلاری برگزاری جام جهانی برزیل، 2.4 برابر بودجه نظامی کل کشور ایران است و اگر جام جهانی در ایران برگزار می شد هر ایرانی متحمل 680 هزار تومان هزینه می شد.
اما 15 میلیارد دلار هزینه به چه معناست؟
1- جمعیت کشور برزیل حدود 202 میلیون نفر است، یعنی به طور میانگین هر برزیلی 75 دلار هزینه برگزاری جام جهانی را متحمل شده است که این عدد تقریباً برابر 255 هزارتومان است.
2- اگر جام جهانی فقط با همین هزینه در ایران برگزار می شد سهمی که هر ایرانی برای برگزاری آن پرداخت می کرد حدود 200 دلار بود که این عدد تقریباً برابر 680 هزار تومان است.
3- جام جهانی از آن جایی که میلیاردها بیننده دارد به نوعی تبلیغ کشور نیز محسوب می شود و سرمایه گذاران خارجی زیادی را با برزیل آشنا می کند، توریست هایی که اکثراً انسان های متمولی محسوب می شوند از آن کشور دیدن می کنند و نتیجه نهایی جذب سرمایه های مختلف برای این کشور است، این سود به صورت تأثیر جانبی قابل محاسبه نیست. به طور مثال سرمایه داری را فرض کنید که به واسطه جام جهانی به برزیل سفر کرده، در بخشی نقصی دیده و چند صد میلیون یا چند میلیارد دلار به برزیل برده و با سرمایه گذاری اشتغال زایی نیز ایجاد کرده است. از این رو نمی توان دقیق متوجه شد که در نهایت کشور برزیل ازین میزبانی ضرر کرده یا سود هنگفتی برده است.
4- اگر طبق بودجه ایران، هر بشکه نفت را 40 دلار فرض کنیم و صادرات نفت ایران را در بهترین حالت 1 میلیون بشکه نفت در روز بدانیم و هزینه استخراج هر بشکه نفت از اعماق زمین را 5 دلار محاسبه کنیم، 15 میلیارد دلار یعنی فروش 428 روز نفت ایران! حدود یک سال و دو ماه.
5- 15 میلیارد دلار یعنی 2.4 برابر بودجه 6.3 میلیارد دلاری نظامی رسمی ایران.
6- 15 میلیارد دلار برابر است با تقریباً 15 برابر اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی.
7- سهم بودجه سلامت از درآمدهای عمومی دولت 7 میلیارد دلار است که هزینه برگزاری جام جهانی 2.15 برابر آن است.
سوال نهایی این است که آیا اکنون هزینه برگزاری تورنومنت های بین المللی نظیر جام جهانی، جام ملت های آسیا، بازی های آسیایی و ... در توان اقتصادی ایران خواهد بود؟ یا فقر را تشدید خواهد کرد؟ آیا پتانسیل درآمد زایی های جانبی از برگزاری این مسابقات در ایران وجود دارد؟ آیا هتل های شهرهای توریستی ما توان جذب مناسب گردشگر را در طول این تورنومنت ها دارند؟ آیا سرمایه گذاران خارجی در شرایط تحریم پس از آشنایی ایران توان اشتغال زایی را خواهند داشت؟
کشور آفریقای جنوبی برای میزبانی جام جهانی 2010 4.5 میلیارد دلار هزینه کرد و فقط 505 میلیون دلار از آن را توانست در جریان مسابقات جام جهانی از سرمایه گذاری انجام شده را برگرداند. در آمد میزبانی این مسابقات قطعاً مستقیم قابل محاسبه نیست و قضاوت در مورد مفید یا مضر بودن این میزبانی ها را بلند مدت مشخص می کند. کشورهایی که زیرساخت آماده ای دارند (مانند آلمان، فرانسه یا حتی روسیه) و نیازی به هزینه های گزاف ساخت استادیوم های استاندارد ندارند قطعاً برداشت بیشتری از میزبانی جام جهانی خواهند داشت.
پاورقی1 - فیل سفید: در حکایتی از گذشته معروف است که پادشاه یک کشور به پادشاه یک کشور دیگر یک فیل سفید هدیه می دهد، کسی که هدیه را پذیرفته، هزینه های زیادی را صرف نگهداری و خوراک این فیل سفید می کرد، نسل های مختلف بدون آن که بدانند این فیل سفید به چه درد می خورد هزینه های زیادی را برای آن متحمل می شدند و دلشان هم نمی آمد که آن را کنار بگذارند یا رها کنند زیرا می گفتند: "حیف است تا کنون هزینه زیادی برای آن شده است و نمی توان آن را رها کرد!". فیل سفید در مدیریت استعاره از موضوعیست که هزینه زیادی برای آن شده است و هیچ خاصیت مفیدی ندارد! و از آن جهت کنار گذاشته نمی شود که صرفاً برای آن هزینه شده است. در نظر بگیرید کسی وارد دانشگاه می شود و متوجه می شود استعدادی در آن رشته ندارد اما آن را رها نمی کند به خاطر هزینه هایی که برای قبولی آن داده است و زمانی که صرف کرده است و می داند در آینده نیز آن رشته منبع درآمد او نخواهد شد، به آن رشته دانشگاهی و آن مدرک می توان فیل سفید آن فرد گفت. در زندگی فیل های سفید زیادی داریم که بدون آن که خاصیتی داشته باشند برای آن ها هزینه می کنیم!
در اینجا استادیوم های برزیل همانند فیل های سفیدی شده اند که هزینه نگهداری دارند، با هزینه بالایی تولید شده اند اما به همان اندازه که هیچ، حتی به اندازه معقول هم مفید نیستند.
