با به دنیا آمدن متیو دکتر به مادرش نلی گفت: ”امروز یک فوتبالیست به این خانه آمد!“ پدر متیو که معدن کار بود برای خدمت در جنگ جهانی اول فراخوانده شد و در 23 آوریل 1917 با گلوله یک تک تیرانداز کشته شد. مادر متیو به تنهایی از او و سه خواهرش تا قبل از ازدواج دومش (1919) مراقبت کرد.
دوران بازیگری
متیو در یازدهم فوریه سال 1928 در حالی که فقط 18 سال سن داشت قراردادی یک ساله با منچستر سیتی به ثبت رساند. بر طبق آن قرارداد وی هفته ای پنج پوند دریافت می کرد و می توانست در پایان فصل درصورت تمایل به مهاجرت همراه مادرش به ایالات متحده آمریکا تیم را ترک کند. اما او تصمیم گرفت بماند. سر مت بازبی اولین بازی اش را برای آبی های شهر منچستر هجده ماه پس از ثبت قراردادش انجام داد. در دوم نوامبر 1929 منچستر سیتی در دسته اول برابر میدلزبرو قرار گرفت. متیو در آن بازی در سمت چپ به کار گرفته شد تا اولین بازی اش با پیروزی سه بر یک به پایان برسد. وی تا پایان فصل یازده بار دیگر برای منچستر سیتی در پست مهاجم درونی راست (توضیح تصویری) به میدان رفت و موفق شد پنج گل به ثمر برساند.
در خلال فصل 1930-1931 پیتر هاج سرمربی منچستر سیتی تصمیم گرفت از متیو در میانه میدان استفاده کند. وی اعتقاد داشت استعدادهای متیو در خط هافبک بیشتر و بهتر شکوفا خواهد شد. متیو در پست جدیدش (هافبک راست) شهرتی برای خود دست و پا کرد و نامش به عنوان یک پاسورحرفه ای خیلی زود بر سر زبان ها افتاد. در همان فصل منچستر یونایتد خواهان به خدمت گرفتن وی بود اما آن ها نتوانستند رقم درخواستی سیتی را که 150 پوند بود بپردازند. کسی نمی دانست سال ها بعد نام یونایتد و متیو با هم گره خواهد خورد.
سر مت بازبی در فصل بعد (1931-1932) به بازیکن ثابت منچستر سیتی تبدیل شده بود. وی فقط یک بازی را در طی فصل از دست داد. متیو و جکی بری آن قدر در میانه میدان خوب کار می کردند که کاپیتان تیم جیمی مک مولان مجبور شد برای حفظ جایگاهش در ترکیب ثابت تیم در خط حمله بازی کند. سیتی در دهه 30 میلادی در FA Cup قدرتمندانه ظاهر می شد. آن ها در 1932 به جمع چهار تیم و در سال های 1933 و 1934 به فینال راه یافتند که در نهایت در سال 1934 طعم شیرین قهرمانی را چشیدند.
پس از انجام دادن بیش از دویست بازی برای منچستر سیتی، متیو در 12 مارس 1936 با رقم هشت هزار پوند به لیورپول فروخته شد. اولین بازی او برای لیورپول در 14 مارس با شکست این تیم برابر هادرزفیلد همراه شد. مت خیلی سریع شماره چهار لیورپول را از آن خود کرد و تقریبا در تمامی بازی های لیورپول در سه فصل متوالی به میدان رفت. این ثبات متیو بازوبند کاپیتانی را برای وی به ارمغان آورد. وی به کمک جیمی مک دوگال و تام بردشاو خط هافبکی را تشکیل داد که به گفته بسیاری بهترین خط هافبک تاریخ باشگاه لیورپول است.
شروع جنگ جهانی دوم پایانی بر روزهای بازیگری سر مت بازبی شد. او نیز مانند بسیاری از لیورپولی ها برای انجام دادن خدمت ملی ثبت نام کرد. وی در خلال جنگ سه بار برای چلسی به میدان رفت. او حتی برای میدلزبرو، ردینگ، برنت فورد و هیبرنیان نیز به میدان رفت.
مت بازبی تنها در یک دیدار رسمی ملی به میدان رفت. در چهارم اکتبر سال 1933 اسکاتلند در چارچوب جام قهرمانی بریتانیا در نینیان پارک کاردیف برابر ولز قرار گرفت و با نتیجه سه بر دو شکست خورد. متیو در خلال جنگ جهانی دوم در هفت بازی ملی دیگر نیز برابر انگلستان به میدان رفت که فقط یک بار پیروز از زمین مسابقه خارج شد. این بازی ها غیر رسمی بودند.
دوران مربی گری
متیو درخلال جنگ جهانی دوم به عنوان مربی فوتبال در پایگاه تمرینات جسمی سربازان ارتش خدمت کرد که نتیجه اش پیشنهاد کمک مربی گری لیورپول به وی بود. پس از تلاش نافرجام منچستر یونایتد در سال 1930 برای به خدمت گرفتن بازبی، رابطه دوستانه ای بین متیو و سران منچستر به ویژه لوئیز روکا به وجود آمده بود. در دسامبر سال 1944 جلسه ای برای انتخاب سرمربی در باشگاه منچستریونایتد برگزار شد. لوئیز روکا که از پیشنهاد لیورپول به بازبی آگاه بود توانست در جلسه همه را متقاعد کند که تصمیم انتخاب را برعهده خود بازبی بگذارند. به همین دلیل وی فورا نامه ای محرمانه به گردانی که متیو در آن خدمت می کرد فرستاد. محتوای نامه کاملا مبهم نوشته شده بود تا اگر به صورت اتفاقی به دست سران لیورپولی بیفتد آن ها نتوانند به محتوای اصلی آن پی ببرند.
در فوریه 1945 در حالی که بازبی همچنان در لباس نظامی بود به دیدار جیمز ویلیام گیبسون یکی از مدیران وقت باشگاه منچستر رفت تا با او در مورد محتوای نامه روکا صحبت کند. بازبی درخواست های خود را این گونه مطرح کرد: ”انتخاب بازیکنان در روز مسابقات، انتخاب بازیکنان مورد نظر برای خرید و فروش بودن دخالت سران باشگاه“ وی اعتقاد داشت مدیران باشگاه به اندازه او فوتبال را نمی شناسند. در اختیار گرفتن یک باشگاه توسط یک مربی تا این حد در انگلستان سابقه نداشت اما گیبسون توانایی مشاجره و رد کردن خواسته های بازبی را در خود نمی دید. قرارداد سه ساله ای به وی پیشنهاد شد اما بازبی توانست با تشریح برنامه هایش و ذکر این نکته که انقلاب مورد نظرش همین قدر زمان می خواهد آن را تا پنج سال افزایش دهد.
قرارداد همان روز (19 فوریه 1945) امضا شد اما بازبی به صورت رسمی زمام امور منچستر یونایتد را در اول اکتبر همان سال به دست گرفت و جیمی مورفی را به عنوان دستیارش انتخاب کرد. جیمی مورفی در اوایل سال 1946 به تیم اضافه شد. این دو به سرعت کارشان را با تیم شروع کردند. منچستر یونایتد در سال های 1947، 1948، 1949 و 1951 در لیگ به مقام دوم رسید. در سال 1948 آن ها توانستند FA Cup را فتح کنند. منچستر در سال 1952 به قهرمانی لیگ رسید.
در این زمان وقت آن رسیده بود که بسیاری از بازیکنان پا به سن گذاشته جای خود را به بازیکنان جدید بدهند. انتظار می رفت بازبی مقدار قابل توجهی پول را صرف خرید بازیکنان اسم و رسم دار کند، اما به جای این کار متیو به دنبال بازیکنان کم سن و سال رفت. بازیکنانی که گاهی سن آن ها از هجده بیشتر نمی شد. در میان بازیکنانی که بازبی به خدمت گرفت نام هایی مانند بیل فولکس، مارک جونز، جکی بلانک فلوئر، آلبرت اسکنلون، دیوید پگ، لیام ولان و دانکن ادواردز افسانه ای دیده می شد.
بازبی در المپیک تابستانی 1948 سرمربی گری بریتانیای کبیر را بر عهده داشت. بریتانیایی ها به نیمه نهایی مسابقات رسیدند اما با باخت سه بر یک به یوگوسلاوی حذف شدند. در سال 1956 پیشنهاد سرمربی گری در رئال مادرید به وی پیشنهاد شد. رئیس وقت باشگاه مادریدی در اضهار نظری گفت: ”مربی گری در رئال مادرید اداره کردن بهشت است.“ بازبی پیشنهاد اسپانیایی ها را رد کرد و در جواب گفت: ”منچستر بهشت من است.“
فاجعه 6 فوریه 1958
هواپیمایی که بازیکنان منچستر یونایتد به همراه کادر فنی و چند خبرنگار را از بازی لیگ قهرمانان برابر ستاره سرخ بلگراد به خانه بر می گرداند در فرودگاه مونیخ دچار حادثه شد. هفت بازیکن و سه سه تن از سران تیم در میان جان باختگان بودند. لیام ولان، دیوید پگ، تامی تیلور، مارک جونز، ادی کولمن، راجر بایرن، ژئوف بنت بازیکنانی بودند که جان خود را در آن حادثه از دست دادند. دانکن ادواردز افسانه ای نیز پانزده روز بعد به خاطر شدت جراحات وارده به هم تیمی های فقیدش ملحش شد. از میان کادر فنی نیز والتر کریکمر (منشی باشگاه)، برت والی (مربی) و تام کیوری (تمرین دهنده) در میان کشته شدگان بودند. هشت خبرنگار نیز در این حادثه جان خود را از دست دادند.
در اولین تیک آف هواپیما دچار حادثه در بخش شتاب گرفتن موتورها می شود اما مسافران به سلامت از آن خارج می شوند. مسئول بخش تعمیرات اصرار می کند که هواپیما باید برای تعمیرات زیر نظر قراربگیرد. دانکن ادواردز به سرعت تلگرامی را با این مضمون ”همه پروازها لغو شده. فردا پرواز می کنیم. دانکن.“ به خانواده خود در منچستر می فرستد. کاپیتان هواپیما اما اعتقاد دارد هواپیما می تواند با رسیدن به انتهای جاده شتاب لازم را برای از زمین بلند شدن بگیرد. علی رغم برف سنگین، پانزده دقیقه بعد از فرود اول، مسافران برای سوار شدن فراخوانده می شوند. چند تن از بازیکنان موافق این کار نبودند. به خصوص لیام ولان چند دقیقه پس از از زمین بلند شدن هواپیما به دوستانش از جله دانکن ادواردز، تامی تیلور، مارک جونز و فرانک سوئیفت (دروازه بان سابق تیم ملی انگلستان و منچستر سیتی و ژورنالیست وقت نشریه News Of The World، وی پس از حادثه در راه بیمارستان جان سپرد) می گوید: ”این می تواند مرگ باشد، من برای آن آماده ام.“
سرعت هواپیما به 217 و 219 کیلومتر می رسد. در حالی که حداقل سرعت برای تیک آف 220 کیلومتر است. کاپیتان انتظار دارد نشانگر سرعت بالا و بالاتر رود اما به ناگهان پایین و پایین تر می آید. هواپیما در انتهای باند می لغزد، از کنترل خارج می شود، به حصار دور فرودگاه برخورد می کند و سمت خانه ای حرکت می کند. قبل از این که سمت چپ هواپیما به درختی برخورد کند قسمتی از دم هواپیما جدا می شود. کاپیتان با دیدن آتش فریاد می زند که ممکن است هواپیما منفجر شود و به همه می گوید تا جایی که می توانند از هواپیما دور شوند. کاپیتان تین که از پنجره اضطراری به بیرون می پرد می بیند آتش در حال شعله ور تر شدن است، آن هم دقیقا زیر بالی که 2300 لیتر سوخت دست نخورده در آن است. وی به خدمه دستور می دهد تا دور شوند و خودش برای نجات سایرین به هواپیما باز می گردد.
این تیم منچستر به Busby Babes مشهور بود.
این اتفاق یکی از سیاه ترین حادثه های فوتبالی تاریخ به شمار می رود. حادثه ای که هیچ گاه از ذهن طرفداران واقعی فوتبال در جای جای کره خاکی پاک نخواهد شد. آنچه در ادامه مشاهده می کنید عکس های یادبودی از این اتفاق تلخ است.
سر مت بازبی پس از آن حادثه بار دیگر منچستریونایتد را از نو ساخت و این بار از بازیکنانی چون دنیس لاو، جورج بست و بابی چارلتون استفاده کرد.
متیو در سال 1958 موفق به دریافت درجه فرمانده رتبه امپراطوری بریتانیا (Commander of the Most Excellent Order of the British Empire - CBS) شد. وی پس از قهرمانی در جام اروپا در سال 1968 به درجه شوالیه نائل شد.
وی در 20 ژانویه سال 1994 درگذشت. سر مت بازبی پس از سر الکس فرگوسن باسابقه ترین سرمربی تاریخ منچستریونایتد محسوب می شود.
افتخارات مربی گری:
پنج قهرمانی در لیگ انگلستان: (1951-1952) - (1955-1956) - (1956-1957) - (1964-1965) - (1966-1967)
دوبار قهرمانی جام حذفی: (1947-1948) - (1962-1963)
پنج قهرمانی جام خیریه انگلستان: 1952 – 1956 – 1957 – 1965 – 1967
یک قهرمانی اروپا: 1967-1968
مجسمه سر مت بازبی در ورزشگاه اولدترافورد
