زدنک زمن امروز از سمت خود استعفا داد و با کالیاری قطع همکاری کرد. این مربی با تجربه، سه ماه قبل از کالیاری اخراج شد و ما در همین رابطه، نوشته ای را از "جان سارجینت" منتشر کردیم. بر خلاف تصور نویسنده این مقاله، زمن دوباره به این تیم بازگشت(هر چند گفته شد کالیاری که به خاطر اخراج حقوق وی را می پرداخت، مجبور شد چنین انتخابی بکند) اما باز هم نتوانست به موفقیت برسد. در روز جدایی زدنک زمن از فوتبال، خواندن این مقاله می تواند دوباره جذاب باشد.
بالاخره زدنک زمن توسط کالیاری، از کار برکنار شد و تنها شگفتی که می تواند ذهن ما را مشغول کند، طولانی شدن مدت این همکاری بود. از زمان استخدام وی در فصل تابستان، سوال این نبود که چه شرایطی باعث برکناری زمن می شود، بلکه همگان با خود می گفتند که کی این اتفاق رخ می دهد؟ دوره او در باشگاه ناحیه ساردینیا به عنوان شش ماه تلاش بیهوده، در تاریخ ثبت خواهد شد. دورانی غیر قابل تشخیص از تمام پست هایی که از زمان فرار از حمله شوروی به چکسلواکی و درخشش در سیسیل، بر عهده گرفته است.
منتقدانش معتقدند که زمن در طول دوران مربیگری، تنها چند موفقیت مختصر کسب کرده است. برای مثال، صعود به یاد ماندنی فوجای زمن از دسته سوم به سری آ در اواخر دهه هشتاد و یا احیای مجدد وی با صعود پسکارا به لیگ دسته اول که همین چند سال قبل رخ داد. با این موفقیت های معدود، سخت است که با منتقدان مخالفت کنیم. کالیاری، آخرین تیم وی(که آن را در منطقه سقوط به سری بی ترک می کند)، نوزدهمین ماجراجویی متفاوت وی در دوران مربیگری بود. زمن جدا از تجربیاتی کوتاه در ترکیه و صربستان، با مربیگری از لمباردی تا سیسیل، تقریبا در نیمی از 20 ناحیه کشور ایتالیا کار کرده است. شغلی که کمتر، بیش از چند ماه دوام داشته است.
برای طرفدارانش، زمن یک فرد انقلابی بوده است: یک پیشگام در فوتبال که نقشش را در دوران شکوه کالچو در دهه نود ایفا کرده است. کسی که حداقل تلاش کرد بدگمانی افراد به سیستم کاتاناچیوی فوتبال ایتالیا را با نحوه بازی هجومی و البته بدنام تیم هایش، به یکی از هیجان انگیز ترین فوتبال ها تغییر دهد. با این حرف ها، تنها چند مربی حرفه ای حاضر شدند در فیلم تقدیم شده به او(زمنلندیا)، صحبت کنند.
برای کسانی که با تاکتیک های زمن آشنا نیستند: او دوست دارد تیم هایش به هر قیمتی حمله کنند. منطق خلاف عرف او این است که هر چقدر بازیکنان بیشتری رو به جلو حمله کنند، حریفان عمیق تر تحت فشار قرار می گیرند و سرانجام تحت همین فشار دیوانه وار، کمر رقیب می شکند. به همین دلیل وی دوست دارد بازیکنانش در آغاز بازی، در امتداد خط نیمه قرار بگیرند. شاید خارق العاده ترین مثال برای بیان خلاقیت تاکتیکی او همین مسئله است.
اگر چه انقلابی دانستن زمن، با ایراداتی روبروست. انقلابی های موفق همیشه قصد دارند تاثیری ماندگار در حوزه فعالیت خود داشته باشند و حتی اگر چیزی به صورت فیزیکی تغییر نکرد، ایده هایشان منجر به انقلابی اساسی شود. انقلابی هایی که ایده هایشان ماندگار نمی شود، شاید به زیاده روی رو بیاورند و کاملا شبیه فردی عجیب و غریب جلوه کنند. احتمالا بهترین عبارت برای توصیف زمن هم همین عبارت است: یک فرد عجیب و غریب دوست داشتنی و البته خنده دار!
هیچکس در سطح اول اروپا کار او را نمی کند و این موضوع هم می تواند هم جنبه ای مثبت در نظر گرفته شود و هم جنبه ای منفی.
مطمئنا وقتی از زمن یاد می شود اولین چیزی که به ذهنتان می آید، "شوخی" نیست. حداقل برای شاگردان سابقش این گونه نیست. زمن سالخورده قابلیت تبدیل شدن به یک معلم سختگیر را هم دارد. در زمان هدایت ناپولی در سال 2000، مقاله ای در مورد وی به چاپ رسید که او چگونه شاگردانش را آماده جنگ می کند. یکی از تمرینات پیش فصل زمن، دویدن خاص و بی پایان بازیکنان در دره آئوستا بود که در همین راستا، متوزالم، هافبک وقت ناپولی به خبرنگاران گفت که در طول دوران زندگیش، آنقدر ندویده بوده است!
حتی اگر "شوخی" توصیف خوبی از زمان نباشد، مطمئنا واژه "بامزه"، این کار را انجام می دهد.در معدود لحظاتی که روش های زمن جواب می دهد، فوتبال فوق العاده است. اما زمانی که این اتفاق رخ نمی دهد، تماشای او در حالی که تحقیر تیمش را یک افتخار قلمداد می کند، بامزه است. نتایج کمتر بر وفق مراد زمن پیش می روند اما او هرگز چیزی را تغییر نمی دهد و وقتی که اوضاع پیرامونش اصلا خوب نیست، وی عصبانی تر از همیشه می نشیند و سیگاری روشن می کند.
متاسفانه این که ما هرگز دیگر نمی توانیم از آن لحظات لذت ببریم، مایه خوشحالیست! زمن پیش از این هم تایید کرده بود که فوتبال دیگر دنیایش نیست. در سن 67 سالگی، بازنشستگی خیلی دور از دسترس نیست. اگر کالیاری با اخراج زمن، برای آخرین بار فیلم"زمنلندیا" را اکران کرده، بیائید از اینکه فرصت نگاهی هر چند مختصر به دوران فوق العاده زمن نصیبمان شد، به خود ببالیم. برای اندازه گیری موفقیت زمن، جام های درون کمد او، شما را گمراه می کند. فوتبال یک سرگرمیست و زمن، یک استاد هنر.
نوشته "جان سارجینت"، ستون نویس اس بی نیشن
